Thế giới đang phải trả một "cái giá quá đắt" vì thảm họa thiên nhiên

Hệ thống cung ứng sản phẩm như đã có bao lâu nay khiến người ta nhầm tưởng nó hoạt động rất tốt. Chỉ một thảm họa xảy ra, tất cả như trở về con số không.




Các công ty sản xuất đã mất nhiều năm để xây dựng chuỗi cung ứng sản phẩm giá rẻ cho thế giới. Thảm họa thiên thiên cho thấy các hệ thống cung ứng này mong manh đến mức độ nào.

Bức hình bên phải được chụp tại nhà máy của Honda ở Thái Lan: Nhà máy sản xuất ô tô của Honda tại Thái Lan, một trong những nhà máy lớn nhất khu vực Đông Nam Á, bị chìm trong nước. Trận lụt tồi tệ tại Thái Lan vào tháng 11/2011 đã cướp đi sinh mạng của khoảng hơn 600 người, làm ngưng trệ hoạt động cung ứng quan trọng của Honda.

Chỉ riêng trận lụt tại Thái Lan vừa qua đã trở thành phép thử quan trọng cho khả năng hoạt động của bất kỳ một công ty nào. Hiện nay, tại Nhật phần lớn công ty thuộc ngành ô tô và công nghệ vẫn đang cố gắng khôi phục hoạt động từ sau động đất, sóng thần. Khi đó hàng loạt công ty sản xuất theo hợp đồng chuyên cung cấp sản phẩm kính, linh kiện đã phải ngừng hoạt động.

Thảm họa kép tại châu Á đã gây tác động đến hàng loạt công ty cung cấp linh kiện, phụ tùng cho MacBook hay Prius.

Chuỗi cung ứng sản phẩm ban đầu đã được sáng lập bởi Toyota. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, chuỗi cung ứng sản phẩm đã chia nhỏ hoạt động sản xuất đến mức tối đa: các công ty sản xuất lớn phát triển hệ thống công ty sản xuất chuyên biệt đa quốc gia để cung cấp linh kiện và đảm bảo mọi linh kiện phải đến đúng lúc cần thiết. Khi mọi chuyện diễn ra đúng theo kế hoạch, hệ thống có lợi cho tất cả các bên tham gia vào chuỗi cung ứng sản phẩm. Công ty cung cấp sản phẩm, linh kiện giữ cho chi phí ở mức thấp bằng cách đặt địa điểm sản xuất tại những nơi có chi phí nhân công giá rẻ và người tiêu dùng cũng hài lòng khi giá họ phải chi ra chỉ ở mức thấp.

Thảm họa thiên nhiên như động đất và sóng thần đã bộc lộ ra một thực tế: các chuỗi cung ứng toàn cầu hiện nay dù đã được tính toán kỹ nhưng thực sự rất mong manh. Ông Bob Ferrari, chuyên gia tư vấn hàng đầu về chuỗi cung ứng, chỉ ra: “Bạn sẽ chẳng bao giờ muốn nghe tin từ người điều hành chuỗi cung ứng sản phẩm cho các công ty đa quốc gia. Và khi bạn phải nghe, thường đó là tin xấu.”

 
Các công ty bảo hiểm và nhiều công ty vẫn đang tính toán chi phí trực tiếp của thảm họa. Ví như công ty bảo hiểm Munich Re, công ty bảo hiểm lớn, tính chi phí động đất, sóng thần ở Nhật trong 9 tháng đầu năm 2011 đã mất tới 210 tỷ USD. Ngành bảo hiểm Thái Lan trong khi đó ước tính thiệt hại khoảng 30 tỷ USD.

Các chuyên gia chỉ ra Nissan đã hồi phục được sản xuất nhanh hơn các hãng xe Nhật còn lại bởi hãng đẩy mạnh được sản xuất tại nhiều nhà máy khác. Công ty bảo hiểm FM Global đã tiến hành khảo sát hơn 600 giám đốc tài chính vào đầu năm 2011 và hỏi điều gì khiến họ lo sợ rằng sẽ cản trở hoạt động kinh doanh, câu trả lời phổ biến nhất: gián đoạn chuỗi cung ứng sản phẩm toàn cầu. Khảo sát đó được tiến hành trước động đất, sóng thần tại Nhật.

Ông Carlos Ghosn, CEO của Nissan, dự báo: “Sẽ còn một cuộc khủng hoảng khác. Chúng tôi không biết cuộc khủng hoảng đó là gì, khi nào và ở đâu sẽ tác động đến chúng tôi. Thế nhưng mỗi khi có khủng hoảng, chúng tôi sẽ học được từ nó.” Nếu ông nói đúng và mô hình khủng hoảng trở thành điều bình thường, lợi thế chi phí thực sự sẽ không dành cho công ty sản xuất có chuỗi cung ứng nhanh nhất mà nó sẽ đến với công ty có chuỗi cung ứng mạnh nhất.