Đó
là
câu
chuyện
trao
đổi
dưới
những
tán
xoài,
giữa
chính
quyền,
bà
con
nông
dân
và
doanh
nghiệp
thu
mua,
chế
biến
và
tiêu
thụ
đang
tìm
kiếm
sự
hợp
tác,
liên
kết.
Câu
chuyện
bắt
đầu
từ
sự
“mặc
cả”
về
những
điều
khoản
để
doanh
nghiệp
bao
tiêu
toàn
bộ
xoài
cho
bà
con
quanh
năm.
Và,
một
khi
“mặc
cả”
thì
không
tránh
khỏi
có
những
lời
lẽ
nặng
nhẹ,
thậm
chí
là
“chì
chiết”
nhau
vì
xung
đột
lợi
ích
đôi
bên.
Và,
không
tránh
khỏi
câu
chuyện
“được
mùa,
mất
giá”,
chuyện
bên
này
“lật
kèo”,
bên
kia
“chèn
ép”.
Người
trồng
xoài
kể
lể
về
sự
khó
nhọc,
vất
vả,
“mồ
hôi,
nước
mắt”,
“bán
mặt
cho
đất,
bán
lưng
cho
trời”.
Nhà
doanh
nghiệp
thì
viện
dẫn
ra
những
rủi
ro
về
chi
phí
và
chất
lượng
nông
sản,
trong
đó,
có
trái
xoài
khi
đưa
đến
thị
trường
xứ
người.
Và
rồi,
“chỉ
những
người
nông
dân
mới
là
người
khổ
nhất,
chịu
nhiều
thua
thiệt
nhất”,
còn
mấy
“thằng
thương
lái”,
mấy
“ông
doanh
nghiệp”
chuyên
ngồi
giữa
mà
hưởng
lợi,
mà
sống
“trên
đầu,
trên
cổ
người
sản
xuất”.
Doanh
nghiệp
thì
“than
trời,
trách
đất”
về
cách
làm
ăn
gian
dối,
sử
dụng
chất
cấm
làm
ảnh
hưởng
đến
lô
hàng
này
bị
trả
về,
lô
hàng
kia
bị
thua
lỗ...
Ông
chính
quyền
ngồi
giữa,
ngó
bên
này,
nhìn
bên
kia,
không
biết
theo
bên
nào
vì
lý
lẽ
bên
nào
cũng
có
cái
lý
cả,
cũng
có
chứng
minh
trường
hợp
này,
vụ
việc
kia.
Rồi
ai
đó
chợt
thốt
lên:
“Bà
con
ơi,
mình
đang
tính
toán
thiệt
hơn
nhau,
chì
chiết
nhau,
đổ
lỗi
cho
nhau
thì
trái
xoài
Thái
Lan,
xoài
keo
Campuchia
đã
thấy
bán
ngay
ngoài
chợ
làng
của
mình
rồi
nè”!
Vậy,
sao
mình
hổng
chịu
liên
kết
lại
với
nhau,
nương
tựa
nhau
để
tạo
ra
sức
mạnh
đủ
sức
cạnh
tranh
với
trái
xoài
của
thiên
hạ,
mà
để
đến
nỗi
giờ
này
mình
thua
thiệt
ngay
trong
chợ
làng
của
mình?
Sau
một
hồi
tranh
luận,
bà
con
mình
mới
“ngộ”
ra
rằng,
không
ai
cứu
được
mình
trong
khi
mình
không
tự
cứu
mình,
không
thay
đổi
nếp
nghĩ
cũ,
cách
làm
cũ...!
Trước
hết,
phải
kiên
trì
vận
động
những
người
trồng
xoài
hợp
tác
lại
với
nhau
và
cùng
liên
kết
với
doanh
nghiệp
mới
có
thể
tạo
thành
sức
mạnh
đủ
sức
giữ
vững
“trận
địa”,
đủ
sức
mà
“chiến
đấu”,
cạnh
tranh
trong
ngôi
chợ
lớn
gấp
trăm
ngàn
lần
ngôi
chợ
làng,
đó
là
chợ
TPP,
chợ
thế
giới.
Tưởng
chừng
vậy
là
xong,
là
đã
tìm
thấy
“ánh
sáng
ở
cuối
đường
hầm”,
nhưng
bỗng
ai
đó
chen
vào:
“Trời
ơi,
biết
vậy
nhưng
cái
dở
nhất
của
người
mình
là
không
hợp
tác
được
với
nhau”!
Thì
ngay
ở
đây
chứ
có
đâu
xa,
trong
nhà
tui
nè,
hai
anh
em
ruột
bình
thường
thương
nhau
lắm,
nhưng
khi
hợp
tác
lại,
hùn
vốn
với
nhau
để
mần
ăn
là
có
chuyện,
là
một
hơn
hai
thua,
riết
rồi
phải
đưa
nhau
ra
toà,
là
đoạn
tình
huyết
thống.
Chợt
giật
mình
vì
đó
là
câu
chuyện
có
thật,
ngay
cả
ở
cộng
đồng
doanh
nghiệp.
Khoan
hãy
nói
câu
chuyện
“thời
cơ
và
thách
thức”
khi
gia
nhập
TPP
và
các
sân
chơi
khác,
khoan
hãy
nói
đến
câu
chuyện
“chúng
ta”
phải
thế
này
thế
nọ,
mà
chưa
biết
“chúng
ta”
là
ai.
Trước
hết,
hãy
xúm
nhau
bàn
cách
vượt
qua
lời
nguyền
này,
lời
nguyền
về
sự
thiếu
hợp
tác,
lời
nguyền
về
lợi
ích
cục
bộ,
hay
“lợi
ích
nhóm”
–
như
mấy
ông
chuyên
gia
hay
nói.
Làm
sao
xoá
đi
nếp
nghĩ
chỉ
lo
cho
mình
mà
không
nghĩ
đến
người
khác,
được
cho
mình
mà
xâm
hại
đến
lợi
ích
của
người
khác,
đến
lợi
ích
cộng
đồng,
lợi
ích
quốc
gia.
Cuộc
cạnh
tranh
ngày
nay
là
cuộc
tranh
đấu
khốc
liệt,
đã
vượt
qua
không
gian
làng
xã,
không
gian
một
xứ
sở
rồi,
đã
là
cuộc
cạnh
tranh
giữa
các
quốc
gia
này
với
quốc
gia
khác
rồi.
Ngồi
đó
mà
than
trách,
mà
hơn
thua
nhau,
chì
chiết
nhau
thì
điều
gì
sẽ
xảy
ra?
Cùng
chìm
xuồng!
Hãy
đưa
những
điều
bình
dị,
gần
gũi
nhất
về
hội
nhập
kinh
tế
thế
giới
đến
với
xóm
làng,
từ
câu
chuyện
cây
lúa
mớ
rau,
con
cá
con
tôm,
trái
quýt
trái
xoài,
để
bà
con
mình,
doanh
nghiệp
mình
cảm
nhận
được
“thời
cơ
và
thách
thức”.
Và
nhất
là,
để
mọi
người
hiểu
rằng
thách
thức
nằm
ngay
trong
mỗi
người,
từ
trong
cách
nghĩ
“ao
làng”,
cách
làm
“mùa
vụ”, tư
duy
“nhiệm
kỳ”
trong
mỗi
người,
mỗi
tổ
chức,
địa
phương.
Mình
đang
lẩn
quẩn
ở
ao
làng,
dưới
tán
vườn
cây,
kể
lể
về
những
tiềm
năng,
thấy
một
kết
quả
nhỏ
trong
ngắn
hạn,
trong
một
hai
mùa
vụ,
ở
ngành
này
lĩnh
vực
kia,
rồi
tự
huyễn
hoặc
với
bao
lời
khen
tặng
đầy
tính
ngoại
giao,
tưởng
mình
đã
“hoá
rồng,
thành
hổ”.
Trong
khi
đó,
nhìn
xa
hơn
ao
cá,
cao
hơn
những
tán
xoài,
đảo
quốc
Singapore
đã
đưa
ra
chiến
lược
“Đẩy
mạnh
sáng
tạo
để
phát
triển
công
nghệ”
cho
tương
lai,
đất
nước
Chùa
vàng
Thái
Lan
đưa
ra
mục
tiêu
năm
năm
tới
sẽ
trở
thành
một
trong
năm
quốc
gia
hàng
đầu
về
du
lịch.
Vậy
là,
thiên
hạ
đã
tiến
tới
kỷ
nguyên
“mấy
chấm
không”
rồi
nhỉ,
và
chúng
ta
đang
ở
đâu
trong
vòng
xoáy
của
sự
phát
triển
toàn
cầu?
Ai
là
người
có
trách
nhiệm,
ai
là
người
kiến
tạo
dẫn
dắt,
ai
là
bà
đỡ,
ai
là
người
đóng
thuyền,
ai
là
người
cầm
lái
để
đưa
hàng
hoá
xứ
mình
vượt
đại
dương?
Ai
là
người
cận
kề
với
bà
con
nông
dân,
với
doanh
nghiệp
để
tạo
nên
sức
mạnh,
để
tăng
lòng
tin
và
niềm
tin
khi
vượt
ao
làng
vươn
ra
đại
dương
bao
la
nhiều
tôm
cá
nhưng
đầy
những
con
sóng
dữ?
Chắc
phải
chia
nhỏ
chữ
“chúng
ta”
ra
để
trách
nhiệm
rõ
ràng
hơn.
Nhà
nước
phải
làm
gì?
Doanh
nghiệp
phải
làm
gì?
Nông
dân
phải
làm
gì?
Mỗi
bên
đều
có
sức
mạnh
riêng
và
nếu
liên
kết
lại
thì
thành
một
sức
mạnh
lớn
hơn
nhường
nào.
Chứ
không
phải
như
ai
đó
trêu
đùa:
“Xứ
mình
có
một
thế
mạnh
là
“mạnh
ai
nấy
làm””!
Có
người
nói
rằng:
“Thực
tế
cho
thấy
vinh
quang
của
quá
khứ
không
hề
là
bảo
đảm
cho
hiện
tại
và
tương
lai
trong
một
thế
giới
năng
động
và
sáng
tạo
hiện
nay”.
“Nước
đã
đến
chân”
rồi,
nhảy
hay
chết
chìm?
Hà
Anh
ảnh
Đức
Đen,
Bình
R
theo
báo
xuân
Thế
giới
tiếp
thị