Liệu
việc
chọn
tiếng
Anh
làm
ngôn
ngữ
có
phù
hợp?
Và
đây
là
hợp
đồng
thương
mại
trong
nước
hay
quốc
tế.
Đó
là
một
tình
huống
trong
Buổi
sinh
hoạt
pháp
lý
tại
Trung
tâm
BSA
diễn
ra
vào
ngày
26.09.2015,
nhiều
câu
hỏi
quanh
chủ
đề:
“Vấn
đề
pháp
lý
cần
quan
tâm
khi
ký
kết
–
thực
hiện
&
tranh
chấp
hợp
đồng
thương
mại”
với
luật
sư
Trương
Thị
Hòa,
Trên
30
người
đại
diện
cho
gần
20
doanh
nghiệp
đến
tham
dự
chương
trình
Ưu
tiên
biện
pháp
hòa
giải
Bà
Hòa,
Đoàn
Luật
sư
TP.HCM,
cho
biết,
công
ty
Ấn
Độ
thành
lập
ở
Việt
Nam
thì
phải
theo
quy
định
tại
Việt
Nam.
Vì
thế
đây
là
hợp
đồng
thương
mại
trong
nước
chứ
không
phải
quốc
tế.
Do
đó,
ngôn
ngữ
trước
tòa
án
Việt
Nam
phải
là
tiếng
Việt,
vì
đây
là
ngôn
ngữ
quốc
gia
đã
được
quy
định
trong
Hiến
pháp.
“Tuy
nhiên,
khi
tranh
chấp
xảy
ra,
tòa
cho
nói
tiếng
nước
ngoài,
tiếng
dân
tộc,
nhưng
phải
có
phiên
dịch
trực
tiếp
ngay
lúc
đó”,
bà
Hòa
nói.
Một
doanh
nghiệp
khác
trong
ngành
nước
giải
khát
đặt
câu
hỏi:
“Công
ty
Việt
Nam
muốn
ký
hợp
đồng
với
đối
tác
Trung
Quốc,
làm
sao
để
biết
được
đối
tác
có
được
ký
hay
không?”
Luật
sư
Hòa
cho
rằng
một
số
trường
hợp
khi
ký
xong
cần
phải
được
cơ
quan
có
thẩm
quyền
phê
duyệt.
“Doanh
nghiệp
Việt
làm
ăn
với
Trung
Quốc
hãy
đến
hỏi
cơ
quan
quản
lý
thương
mại
quốc
tế
phía
Trung
Quốc,
họ
sẽ
cho
biết
trường
hợp
nào
được
ký,
không
được
ký”,
bà
Hòa
cho
biết.
Bà
Hòa
nói
thêm
rằng
không
riêng
với
Trung
Quốc
mà
một
số
nước
khác
cũng
có
quy
định
về
điều
này.
Có
doanh
nghiệp
băn
khoăn,
khi
có
tranh
chấp
xảy
ra
với
đối
tác
nước
ngoài
và
muốn
Trung
tâm
Trọng
tài
Quốc
tế
Việt
Nam
hòa
giải
thì
“làm
sao
để
phía
đối
tác
ghi
nhận
kết
quả
hòa
giải
và
thi
hành”.
Trả
lời
thắc
mắc
này,
luật
sư
Hòa,
phân
tích,
Việt
Nam
chưa
có
chế
định
về
hòa
giải,
tuy
nhiên,
trong
5
năm
qua
Trung
tâm
Trọng
tài
Quốc
tế
Việt
Nam
có
quy
định
về
vấn
đề
hòa
giải
này.
“Đã
là
hòa
giải
thì
phải
thiện
chí
thực
hiện,
quyết
định
hòa
giải
cũng
không
yêu
cầu
thi
hành
án
được.
Nếu
là
quyết
định
đưa
ra
trọng
tài
giải
quyết
và
khi
trọng
tài
có
quyết
định
thì
vấn
đề
đó
phải
được
thi
hành
án”.
Vì
thế,
bà
Hòa
khuyên
rằng
các
bên
“nên
cùng
nhau
đàm
phán,
giải
quyết,
thương
lượng”
vì
xu
hướng
giải
quyết
tranh
chấp
của
thế
giới
bây
giờ
là
“9
bỏ
làm
10”.
Bà
Hòa
cho
rằng,
trước
đây
các
quốc
gia
phương
Tây
quan
niệm
hợp
đồng
ký
kết
là
bắt
đầu
sự
giao
dịch,
ký
kết
những
quyền
lợi,
nghĩa
vụ
giữa
hai
bên.
Nhưng
hiện
tại,
phương
Tây
bắt
đầu
quan
niệm
như
phương
Đông:
“hợp
đồng
là
việc
thực
hiện
một
mối
quan
hệ
và
làm
sao
để
giữ
mối
quan
hệ
này,
nên
rất
suy
xét
trước
khi
tranh
chấp…”
Thưa
ra
quốc
tế
hay
Việt
Nam?
Một
doanh
nghiệp
về
xuất
khẩu
nêu
vấn
đề
khi
tranh
chấp
giữa
công
ty
xuất
khẩu
Việt
Nam
và
công
ty
nhập
khẩu
nước
ngoài
mà
thương
lượng
không
được
thì
có
thể
sử
dụng
trung
tâm
trọng
tài
quốc
tế
nào
giải
quyết?
Và
có
thông
lệ
nào
quy
định
vấn
đề
này
không?
Theo
luật
sư
Hòa,
thứ
nhất,
nếu
trong
hợp
đồng
không
có
điều
khoản
về
tranh
chấp
đưa
ra
trọng
tài
thì
tòa
án
giải
quyết.
Còn
khi
có
thỏa
thuận
trọng
tài
thì
trọng
tài
giải
quyết.
Bà
Hòa
nhận
định,
đó
là
một
trong
những
thiếu
sót
của
doanh
nghiệp
khi
không
thỏa
thuận
các
điều
khoản
tranh
chấp,
điều
khoản
áp
dụng…
Vì
thế,
phải
“thưa
ngay
tòa
án
nơi
thực
hiện
hợp
đồng
là
tòa
án
Việt
Nam”.
Tòa
án
Việt
Nam
quy
định
rõ
trường
hợp
bị
đơn
không
có
trụ
sở
tại
Việt
Nam
thì
thưa
ở
tòa
án
cấp
tỉnh,
thành
phố
trực
thuộc
Trung
ương,
nơi
nguyên
đơn
có
trụ
sở.
Điều
thứ
hai
là
nếu
trong
hợp
đồng
ghi
thỏa
thuận
trọng
tài
nhưng
không
ghi
trọng
tài
nào,
coi
như
thỏa
thuận
trọng
tài
này
không
phù
hợp.
Hiện
nay,
theo
bà
Hòa,
Luật
Trọng
tài
ở
Việt
Nam
cho
phép,
trong
trường
hợp
thỏa
thuận
trọng
tài
không
đúng
tên
thì
người
khởi
kiện
có
quyền
đưa
ra
trọng
tài
nào
thì
bên
kia
phải
chịu.
“Vấn
đề
quan
trọng
nhất
ở
đây
là
nơi
thực
hiện
hợp
đồng
là
nơi
nào,
phía
mình
hay
phía
họ”,
bà
Hòa
nhấn
mạnh.
Trường
hợp
chọn
được
trọng
tài
nhưng
không
chọn
được
luật
áp
dụng
và
thủ
tục
tố
tụng
trọng
tài
thì
có
thể
chọn
trọng
tài
ở
nước
thứ
3,
nước
này
sẽ
xem
xét
luật
xem
có
áp
dụng
tố
tụng
được
hay
không.
Nhưng
theo
bà
Hòa,
khi
thưa
kiện
ra
quốc
tế,
doanh
nghiệp
Việt
thường
chọn
Singapore
vì
ít
chi
phí
hơn.
Trong
khi
đó
các
nước
châu
Âu
thường
chọn
trọng
tài
Stockholm
ở
Thụy
Điển,
còn
về
mua
bán
nông
sản
thì
chọn
trọng
tài
hạt
nước
Anh.
Đại
diện
một
công
ty
ngành
dược
cho
biết,
công
ty
xuất
hàng
đi
Nga,
nhưng
bên
Nga
có
thông
lệ
không
sử
dụng
điều
kiện
thanh
toán.
Khi
xảy
ra
tranh
chấp
đưa
ra
trọng
tài
quốc
tế
có
ổn
không?
Luật
sư
Hòa
trả
lời
rằng
ở
Nga
từ
thời
Liên
Xô
đã
có
thông
lệ
không
sử
dụng
điều
khoản
thanh
toán.
Hiện
nay
thường
người
ta
trả
trực
tiếp
thông
qua
ngân
hàng,
hoặc
giấy
bảo
lãnh
ngân
hàng.
Nếu
có
tranh
chấp
thì
xem
hai
bên
có
thỏa
thuận
chưa,
chưa
thì
đưa
ra
tòa
án
Việt
Nam,
nếu
họ
không
có
trụ
sở
tại
Việt
Nam
thì
mình
thưa
ngay
tòa
án
tỉnh,
thành
phố
nơi
có
trụ
sở.
Khi
đối
tác
kiếm
chuyện
Bà
Nguyễn
Thị
Phương
Đào,
Công
ty
Cổ
phần
phân
bón
Bình
Điền
đặt
câu
hỏi
với
luật
sư
trong
buổi
sinh
hoạt
Một
doanh
nghiệp
trong
lĩnh
vực
nông
nghiệp
nêu
trường
hợp
khi
ký
hợp
đồng
với
nước
ngoài
mà
không
thỏa
thuận
điều
khoản
phạt
hợp
đồng,
khi
mua
hàng
giá
đột
ngột
tăng,
đối
tác
không
muốn
giao
hàng,
trong
khi
điều
kiện
thanh
toán
mình
mở
rồi
nhưng
“họ
viện
cớ
mình
không
tuân
thủ
điều
kiện
thanh
toán
để
đòi
hủy
hợp
đồng”.
Vậy
doanh
nghiệp
có
kiện
được
không
và
khả
năng
thắng
kiện
như
thế
nào?
Luật
sự
Hòa
nhìn
nhận,
khi
doanh
nghiệp
đưa
điều
kiện
thanh
toán
cho
phía
đối
tác
mà
họ
nói
phải
điều
chỉnh
thì
ngân
hàng
phía
mình
phải
điều
chỉnh.
Nếu
phía
đối
tác
“kiếm
chuyện”
để
không
bán
hàng
thì
lúc
đó
mình
đưa
ra
tòa,
tòa
sẽ
xét
xem
mình
có
vi
phạm
điều
đó
không.
Trên
thế
giới
không
có
khái
niệm
phạt
vi
phạm
hợp
đồng,
chỉ
một
số
nước
có
khái
niệm
này,
không
công
ty
nào
có
quyền
phạt
công
ty
khác,
chỉ
nhà
nước
mới
có
quyền
phạt.
Chẳng
hạn,
công
ty
không
mua
được
hàng
ở
đó
và
phải
mua
của
đơn
vị
khác
với
số
tiền
chênh
lệch
bao
nhiêu
thì
bên
kia
phải
trả
khoản
bồi
thường
thiệt
hại
chênh
lệch
đó.
Còn
nếu
làm
ăn
với
các
công
ty
Ả
Rập
mà
họ
theo
luật
Hồi
giáo
thì
không
được
đòi
tiền
rủi
ro
vì
Kinh
Koran
cấm
chuyện
rủi
ro.
“Do
đó
chỉ
được
bồi
thường
thiệt
hại
mà
thôi”.
Bải
&
ảnh:
Trần
Quỳnh
(theo
BSA)