Trong
vai
GĐ
một
Cty
SX
phân
NPK
“cuốc
xẻng”
ở
quận
Thủ
Đức,
TP.HCM
vừa
mới
thành
lập,
tôi
đến
Cty
CP
phân
bón
C.N
có
trụ
sở
ở
huyện
Tân
Uyên,
tỉnh
Bình
Dương
để
đặt
vấn
đề
gia
công
phân
NPK.
Theo
truyền
miệng
của
các
DN
SX
phân
bón
vừa
và
nhỏ,
đây
là
Cty
chuyên
gia
công
phân
NPK
với
giá
vừa
phải.
Giám
đốc
Cty
này
là
ông
V.D
cho
hay,
đơn
giá
gia
công
phân
NPK
dạng
hạt
là
300
ngàn/tấn.
Theo
qui
định,
bên
đặt
hàng
mang
nguyên
liệu
đến
“đứng”
trách
nhiệm
về
kỹ
thuật,
công
thức
phối
trộn,
còn
bên
đơn
vị
gia
công
đảm
bảo
máy
móc,
chịu
trách
nhiệm
công
lao
động,
vô
bao
bì
đóng
gói.
Ông
V.D
đưa
chúng
tôi
xem
một
hợp
đồng
gia
công
mẫu
mà
Cty
ông
đã
ký
hợp
đồng
với
một
Cty
khác.
Theo
đó,
bên
A
(bên
đi
gia
công,
còn
gọi
đặt
hàng)
cung
cấp
nguyên
liệu,
công
thức,
tỉ
lệ
để
bên
B
(bên
gia
công)
phối
trộn
và
đóng
gói
theo
đúng
công
thức
của
bên
A
đưa
ra
phù
hợp
với
qui
định
của
nhà
nước.
Tuy
nhiên,
trong
thực
tế
không
phải
như
vậy.
Ông
V.D
nói:
“Người
ta
đi
gia
công,
chỉ
cần
thông
báo
hôm
nay
SX
loại
NPK
chạy
công
thức
nào,
chẳng
hạn
20-20-15
hoặc
17-7-17
thì
mình
chỉ
biết
đến
đó,
còn
họ
chạy
“dưới”
công
thức
hoặc
phối
trộn
như
thế
nào
là
quyền
của
họ,
mình
không
can
thiệp!”.
Theo
ông
V.D,
trong
1
năm
chỉ
cần
có
khoảng
5
DN
đến
đặt
hàng
gia
công
ổn
định
là
“sống
khỏe”.
Bởi
trong
1
tháng,
các
DN
đến
đặt
hàng
bình
quân
khoảng
700
tấn
phân
NPK
vị
chi
có
210
triệu
đồng,
sau
khi
trừ
chi
phí
điện
đóm,
công
nhân,
khấu
hao
máy
móc
50%,
chủ
gia
công
bỏ
túi
100
triệu
đồng
ngon
ơ.
Trong
khi
đó,
chi
phí
đầu
tư
ban
đầu
một
dây
chuyền
phối
trộn
có
công
suất
thiết
kế
160
tấn/ngày
vào
khoảng
3
tỷ
đồng.
Chính
vì
bên
gia
công
lấy
lợi
nhuận
là
chính
nên
không
ít
các
DN
đặt
hàng
vì
hám
lợi
mà
đã
sử
dụng
nhiều
“chiêu
trò”
nhằm
giảm
giá
thành.
Đó
là,
thay
vì
phải
chạy
đúng
100%
công
thức
thì
họ
chỉ
chạy
chừng
70
-
80%.
Thế
nên,
giá
1
kg
phân
NPK
20-20-15
nếu
chạy
đúng
công
thức
đảm
bảo
chất
lượng
ghi
trên
bao
bì,
lẽ
ra
phải
bán
từ
10.500
đ/kg
trở
lên
thì
họ
bán
dưới
10.000
đ/kg,
thậm
chí
có
DN
bán
9.000
đ/kg!
Với
giá
cả
như
vậy,
chất
lượng
phân
bón
thế
nào
ắt
ai
cũng
hiểu.
Hiện
có
khá
nhiều
Cty
phân
bón
lập
ra
nhưng
thực
chất
không
có
nhà
máy,
nhân
viên,
chỉ
có
một
người
đứng
chức
danh
giám
đốc
và
trực
tiếp
bán
hàng.
Chủ
yếu
họ
đặt
hàng
gia
công
từ
những
Cty
khác,
sau
đó
phân
phối
cho
các
đại
lý
dưới
hình
thức
độc
quyền.
Thông
thường
ở
mỗi
huyện
họ
chỉ
“giao
dịch”
với
một
đại
lý
độc
quyền
nhưng
cũng
đủ
sức
làm
lũng
đoạn
thị
trường
phân
bón.
Tại
TP.HCM,
theo
ước
tính
của
một
cán
bộ
thanh
tra
Sở
NN-PTNT,
trong
100
Cty
sản
xuất
phân
bón
thì
có
tới
40
Cty
đặt
gia
công
ở
các
nơi
khác,
thậm
chí
có
Cty
vừa
SX
vừa
làm
gia
công
cho
hơn
chục
Cty
nên
rất
khó
kiểm
tra,
kiểm
soát
về
mặt
chất
lượng.
Ông
N.V.C,
giám
đốc
một
công
ty
phân
bón
“3
không”
ở
huyện
Củ
Chi
(không
con
người,
không
văn
phòng,
không
nhà
máy)
với
mặt
hàng
SX
chính
là
NPK
chuyên
bón
cho
cây
công
nghiệp
(cà
phê,
cao
su,
tiêu...),
chuyên
đi
đặt
hàng
SX
tại
một
công
ty
phân
bón
ở
Long
An
tiết
lộ,
NPK
còn
gọi
là
phân
“bốn
màu”
gồm
urê
hạt
đục
46%
đạm,
phân
DAP
18
-
46%
màu
xanh
ngọc;
phân
kali
miểng
màu
đỏ
và
“chất
độn”
silic
hay Zeolite (nhuộm
màu
tùy
thích).
Tuy
nhiên,
nếu
SX
đủ
và
đúng
thành
phần
nguyên
liệu,
đồng
thời
chạy
đúng
công
thức
thì
giá
thành
cao
không
cạnh
tranh
nổi
với
các
loại
phân
bón
thương
hiệu
lớn
như
Bình
Điền,
Năm
Sao,
Hóa
Chất
Cần
Thơ,
Phân
bón
Miền
Nam,
Việt
Nhật...
nên
không
ít
DN
thay
vì
phải
dùng
urê
có
46%
đạm
giá
8.000
đ/kg
thì
họ
sử
dụng
phân
SA
(21%
đạm
và
24%
lưu
huỳnh)
nhưng
giá
rẻ
hơn
phân
nửa
(4.000
đ/kg
SA).
Theo
qui
trình
kỹ
thuật,
thành
phần
nguyên
liệu
để
SX
1
tấn
phân
NPK
20-20-15
gồm
260
kg
urê,
450
kg
DAP,
250
kg
kali
và
40
kg
chất
độn
(silic
hoặc Zeolite).
Thế
nhưng,
có
trường
hợp
nhiều
DN
đi
gia
công
đưa
phân
SA
chiếm
đến
450
kg
(tức
gần
50%)
trong
1
tấn
sản
phẩm,
còn
lại
550
kg
là
DAP,
kali
và
chất
độn.
Làm
như
vậy,
không
chỉ
tiết
kiệm
giá
thành
SX
mà
vô
hình
chung
hàm
lượng
đạm
trong
NPK
cũng
giảm
xuống.
Đây
là
“chiêu
thức”
mà
các
công
ty
phân
bón
vừa
và
nhỏ
đang
áp
dụng
hiện
nay.
“Trong
SX
phân
hỗn
hợp
NPK,
người
ta
khuyến
cáo
chỉ
nên
sử
dụng
khoảng
20
kg
SA
trong
1
tấn
sản
phẩm
là
đủ,
đặc
biệt
trong
NPK
20-20-15
thì
không
được
đưa
phân
SA
vào
làm
nguyên
liệu”
-
giám
đốc
một
công
ty
phân
bón
chuyên
gia
công
ở
KCN
Tân
Kim
(Cần
Giuộc,
Long
An)
khẳng
định.
Được
biết,
trên
thị
trường
hiện
có
4
loại
phân
NPK
được
các
DN
tập
trung
SX
chính
là
20-20-15
với
giá
bình
quân
khoảng
700
ngàn/bao
50
kg,
sau
đó
là
16-16-8;
17-7-17
và
18-8-16
có
giá
thấp
hơn
chút
đỉnh
do
được
nhiều
nông
dân
sử
dụng.
Vì
thế,
nếu
các
DN
SX
phân
bón
“ăn
gian”
các
kiểu
nói
trên
thì
chỉ
có
trời
mới
biết,
còn
người
nông
dân
lãnh
đủ,
ráng
mà
chịu!
Theo
tìm
hiểu
chúng
tôi,
các
loại
phân
kém
chất
lượng
so
với
phân
bón
đảm
bảo
chất
lượng
chênh
lệch
trung
bình
khoảng
2
triệu
đồng/tấn.
Đơn
cử,
1
bao
phân
NPK
loại
50
kg
(loại
kém
chất
lượng)
thường
bán
với
giá
thấp
hơn
thị
trường
khoảng
70
-
100
ngàn
đồng/bao.
Cty
TNHH
Hoàng
Nông
Phúc,
“phân
NPK
King
Nông”
tên
nghe
rất
kêu
nhưng
là
một
DN
đi
gia
công
Mới
đây,
QLTT
tỉnh
Long
An
phát
hiện
đại
lý
Hai
Nhâm
(Mộc
Hóa)
bán
phân
NPK
của
Cty
CP
Anh
Việt
(ấp
5,
xã
Phạm
Văn
Cội,
huyện
Củ
Chi,
TPHCM)
sau
2
lần
phân
tích
mẫu
vẫn
không
đạt
chất
lượng
và
đề
nghị
UBND
tỉnh
xử
phạt
đến
50
triệu
đồng.
Điều
đáng
nói,
căn
cứ
vào
kết quả
số
liệu
phân
tích
mẫu
lần
2
với
chỉ
tiêu
công
bố
ghi
trên
bao
bì
thì
NPK
của
Cty
này
SX
quá
tệ,
bởi
thay
vì
20-20-15
(tức
đạm
là
20%;
lân
20%
và
kali
15%)
thì
kết
quả
kiểm
định
đạm
chỉ
có
13%,
lân
có
15,1%
và
kali
còn
7,6%!
Đặc
biệt,
không
hiểu
có
sự
trùng
hợp
ngẫu
nhiên
hay
không
mà
có
cùng
địa
chỉ
ấp
5,
xã
Phạm
Văn
Cội
nói
trên
là
Cty
CP
Vật
tư
tổng
hợp
và
phân
bón
Hóa
sinh,
trong
năm
2012,
theo
báo
cáo
của
đoàn
Thanh
tra
(số
96)
của
Sở
NN-PTNT
tỉnh
Đắc
Nông,
tại
2
đại
lý
Cảnh
Bình
và
Trùng
Dương
bán
phân
NPK
mùa
khô
20-5-7-13S
và
NPK
20-10-15
của
Cty
này
cũng
đều
phát
hiện
kém
chất
lượng.
Tương
tự,
Cty
TNHH
SX-TM
Ba
con
rồng,
bán
phân
NPK
hòa
tan
18-4-6
tại
đại
lý
Mạnh
Quỳnh
kiểm
tra
mẫu
thì
đạm
chỉ
có
13,7%;
công
ty
CP
đầu
tư
XNK
Nông
Dược
Việt,
nghe
tên
rất
oách
nhưng
SX
phân
NPK
6-6-12
cũng
không
đạt
chất
lượng...
+
“Lâu
nay,
chúng
ta
quen
chỉ
quản
lý
phân
bón
phần
ngọn,
tức
kiểm
tra
từ
các
đại
lý
buôn
bán,
nhưng
lại
buông
lỏng
không
chú
ý
kiểm
tra
nơi
SX
(nhà
máy)
của
các
công
ty
phân
bón
ghi
trên
bao
bì,
tức
kiểm
tra
phần
gốc.
Nếu
làm
triệt
để
và
thường
xuyên
“phần
gốc”
này
thì
tình
trạng
phân
bón
kém
chất
lượng
chắc
chắn
sẽ
giảm.”
- Ông
Trần
Đình
Thắng,
Chánh
Thanh
tra
Sở
NN-PTNT
tỉnh
Bình
Thuận.
+
Nhằm
minh
bạch
thị
trường
phân
bón
thì
Thông
tư
36/2010
cần
phải
được
sửa
đổi,
đưa
ra
những
quy
chuẩn
chặt
chẽ
hơn,
cụ
thể
là
bắt
buộc
các
DN
phân
bón
phải
có
nhà
máy,
có
máy
móc,
nhân
công...
để
tránh
tình
trạng
họ
lập
ra
Cty
trên
giấy
rồi
đi
đặt
gia
công
nơi
khác
dẫn
tới
không
thể
kiểm
soát
chất
lượng
và
làm
rối
loạn
thị
trường
phân
bón.
(Ông
Nguyễn
Văn
Quí,
PGĐ
Cty
TNHH
TM-SX
Phước
Hưng)
|
Theo
Đỗ
Quyên