Nền kinh tế “slow motion” sẽ khiến Thái Lan tụt hậu trong 10 năm tới

Chính phủ Thái Lan đang tìm cách vực dậy tiêu dùng dịp Tết, du lịch và xuất khẩu nhằm đạt tăng trưởng 4% trong năm 2021 này. Tuy nhiên, sự thiếu hụt một chiến lược dài hơi cho thập niên phía trước khiến nền kinh tế di chuyển chậm kiểu “slow motion” của Thái Lan bị hụt hơi. Thái Lan có thể sẽ không đuổi kịp các nền kinh tế chính ở Đông Nam Á trong 10 năm tới.

Chi tiêu Tết trên đà sụt giảm

Tiêu dùng trong dịp Tết này ở Thái Lan có thể giảm 20% xuống còn 44,9 tỉ baht, so với con số 57,5 tỉ baht của năm ngoái – theo số liệu của Đại học Phòng Thương mại Thái Lan (UTCC). Chủ tịch UTCC Thanavath Phonvichai nói rằng đây là mức thấp nhất trong 13 năm qua kể từ cuộc khủng hoảng tài chính 2008-2009.

Các lễ hội dịp Tết và mua sắm của người dân địa phương và du khách quốc tế thường bơm nguồn lực khổng lồ cho phát triển kinh tế Thái Lan. “Nay, mọi người chi tiêu ít hơn bởi kinh tế bết bát, thu nhập kém đi và bởi dịch Covid”, ông Thanavath nói với Bangkok Post hôm 8-2.

Ở Yaowarat, khu phố Tàu luôn sầm uất của Bangkok, chủ các tiệm kim hoàn đang mòn mỏi chờ khách. “Năm nay, nhu cầu trang sức thấp bởi ảnh hưởng của dịch bệnh”, CEO Tanarat Pasawongse của tập đoàn Hua Seng Heng nói với Reuters.

Đợt bùng phát dịch tháng 12 vừa rồi đã lan khắp hầu hết các tỉnh thành ở Thái Lan, đánh mạnh vào nền kinh tế phụ thuộc khá lớn vào du lịch hiện đang rất yếu ớt.

Tuy nhiên, Thái Lan phải đạt được tăng trưởng vào cuối quí 2 tới do nền kinh tế đã nằm ở vùng tăng trưởng âm -12% trong quí 2 năm ngoái – ông Thanavath nhận định.

Các biện pháp kích thích kinh tế, bao gồm gói hỗ trợ mới nhất lên đến 7 tỉ đô la, cần tập trung nâng đỡ và kích thích nhu cầu tiêu dùng vốn chiếm đến 50% nền kinh tế.

Thử đòn bẩy “du khách chơi golf” từ tháng 5 tới

Các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB) và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo kinh tế Thái Lan có thể tăng 4% trong năm nay. Nhưng ông Thanavath cho rằng tỉ lệ sẽ hơn 3% nếu Thái Lan có thể đón 4-6 triệu du khách quốc tế trong năm nay. “Nếu không đạt được con số này, tăng trưởng sẽ thấp hơn mức 2,5%”, ông nhận định.

Nhưng đạt được con số 4-6 triệu lượt khách, tức chỉ bằng 10-15% con số khổng lồ 40 triệu của năm 2019 và vẫn còn dưới mức 6,7 triệu lượt khách quốc tế trong năm 2020, sẽ là mục tiêu không thể nào dễ dàng với ngành du lịch xứ chùa vàng.

Tháng 10 năm ngoái, Phuket đã thất bại với mô hình du lịch “chiếc lồng vàng” với gói cách ly 14 ngày trong các khu nghỉ dưỡng và khách sạn hạng sang được bảo vệ và cảnh sát canh gác kỹ. Ngành du lịch Phuket còn đi xa hơn với kế hoạch tự bỏ chi phí tiêm vaccine ngừa Covid-19 đến 70% dân cư của đảo để đạt tình trạng “đảo miễn dịch” để mở cửa đón khách từ tháng 10. Kế hoạch hiện vẫn chưa được chính phủ chấp thuận.

Nhưng có lẽ tương đương khả thi vào lúc này là ý tưởng khai thác các sân golf ở Thái Lan vốn thu hút đến 700.000 người chơi golf chuyên nghiệp quốc tế hàng năm.

Giữa tháng 1 vừa rồi, chính phủ Thái Lan đã phê chuẩn sáu sân golf hạng sang để làm khu cách ly du khách quốc tế. Trong khi đó, số sân golf ở nước này lên đến 250. “Một tỉ lệ quá nhỏ, nhưng dù sao cũng phải thử”, theo lời một quản lý cấp cao của sân golf chỉ dành cho riêng cho các hội viên.

Mùa golf ở Thái Lan được khách nước ngoài ưa chuộng là từ tháng 11 năm trước đến hết tháng 2 năm sau khi tiết trời khô ráo và nhiệt độ mát khoảng 20oC. Khách nước ngoài chiếm đến 80% lượng khách chơi ở các sân golf khắp Thái Lan. Xem như mùa golf đầu năm nay đã bị bỏ lỡ.

Nay các sân golf hy vọng vào khách chơi trong nước, bao gồm người Thái và cộng đồng người nước ngoài ở đây. Các hạn chế đi lại hiện vẫn chưa gỡ bỏ và người nước ngoài đang không thể về nước vào tháng 5 tới khi con cái họ học xong và không thể đi nước ngoài nghỉ hè. Và đây là tệp khách ngành du lịch Thái Lan đang hy vọng.

Các câu lạc bộ golf trước đây chỉ dành cho hội viên thì nay bắt đầu bớt “chảnh” mà mở cửa đón người bên ngoài vào chơi. Chẳng hạn như Alpine Golf Club, nơi tay chơi Tiger Woods dành chức quán quân vào năm 2000, đã bắt đầu nhận khách bên ngoài với giá 2.700 baht, khoảng 90 đô la, cho một buổi chơi cuối tuần từ tháng 1 rồi. Giá này thấp hơn giá ngày thường dành cho hội viên trước đây.

Bài học thất bại từ “chiếc lồng vàng” ở Phuket vẫn còn đó, nên các sân golf cũng bớt kiêu kỳ mà hạ giá, nhưng hiện giá vẫn cao. Chẳng hạn 14 ngày cách ly ở sân Mida Golf Club thuộc tỉnh Kanchanaburi ở phía Tây Bangkok có giá từ 3.000 đô la, hơn gấp đôi giá các khách sạn giá bình dân được chỉ định làm nơi cách ly ở Bangkok.

Nhưng ngặt cái chỉ khách thuộc danh sách 55 nước có nguy cơ thấp mới được đi đánh golf, mà trong số này lại không có khách châu Âu và Bắc Mỹ – thị trường khách đánh golf chính của Thái Lan. Duy trì kênh đối thoại với chính phủ và tìm phương cách điều chỉnh có vai trò quan trọng. Boyd Barker, Tổng giám đốc của sân Golfasian, nói rằng hy vọng mùa golf cuối năm 2021-2022 sẽ đầy khách.

“Slow motion” không thể đi xa trong 10 năm tới

Bản báo cáo về triển vọng kinh tế Thái Lan của WB trong năm 2021 khá lạc quan. “Thái Lan đang có sự bật nẩy khá chắc chắn từ mức tăng trưởng âm -6,5% trong năm 2020. Khu vực tài chính của nước này có sức ‘đề kháng’ tốt trước cú sốc dịch bệnh và có thành tích tốt khi so về quy mô, tốc độ và mục tiêu tài khóa. Tất cả chủ yếu dựa vào gói kích thích bơm đến 1.000 tỉ baht (hơn 33 tỉ đô la) vào các chương trình hồi phục kinh tế xã hội và y tế”, báo cáo của WB công bố cuối tháng 1 viết.

Như vậy là tương đối cho năm 2021. “Nhưng Covid-19 có thể tạo ra vết sẹo lâu dài với nền kinh tế, bao gồm ảnh hưởng của dịch đối với thị trường nhân dụng. Ảnh hưởng chính vẫn là tỷ lệ thất nghiệp cao, đặc biệt là ở giới trẻ, và rộng hơn là số giờ làm bị giảm trên diện rộng”, WB cảnh báo.

William Pesek, nhà báo và nhà bình luận nổi tiếng người Úc, đã viết trên Nikkei Asia rằng chính quyền hiện tại của Thủ tướng Prayuth Chan-Ocha “đã tự mãn suốt nhiều năm qua với thành tích tăng trưởng 5% GDP mỗi năm kể từ năm 2014 khi ông lên cầm quyền”.

“Nhưng mục tiêu thật sự phải là năm 2031. Thái Lan phải tích cực bảo đảm rằng mức sống của người sẽ không tiếp tục đi xuống trong vòng 10 năm tới. Tai họa đang chầm chậm kéo đến kiểu như slow motion. Bởi giới tinh hoa Bangkok đã hành động quá ít ỏi trong 10 năm qua để xây dựng một mô hình tăng trưởng năng động và bao quát, không bỏ rơi ai ở phía sau. Và kết quả có thể là một thập niên bị mất cắp trong một thập niên bị mất cắp”, ông Pesek bình luận.

Ông cũng cho rằng Thái Lan đã làm quá ít để có thể đạt mục tiêu thu nhập theo đầu người vượt quá 8.000 đô la. Ông đặt vấn đề là Thái Lan có thể trở thành một nền kinh tế số hùng mạnh, có thể sản sinh nhiều kỳ lân – công ty khởi nghiệp trị giá từ 1 triệu đô la – hơn là các hãng xưởng sử dụng nhiều lao động. Các chính sách kích thích kinh tế ngắn hạn hiện nay thích hợp cho nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu và du lịch – chiếm đến 70% GDP. “Các bước đi dài hạn để nâng khả năng cạnh tranh của Thái Lan đã bị trì hoãn trong suốt 10 năm qua. Giờ đây, chúng càng có ý nghĩa quan trọng hơn hết”, ông Pesek nhận định.

Ông cũng nói rằng các nền kinh tế đối thủ chính trong khu vực – như Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore và Việt Nam – đang nỗ lực để tạo ra những kỳ lân như Grab, Gojek hoặc Tokopedia…

“Để tồn tại trong cuộc chơi hay cuộc đua này, Thái Lan không chỉ cần phải có lực lượng lao động có thể đáp ứng mọi nhu cầu mà còn là nền văn hóa doanh nghiệp chú trọng hiệu quả, không phù phiếm. Đó là việc phải điều chỉnh và buộc phải thay đổi các chế độ hành chính và thuế khóa nặng nề để hỗ trợ startup, tăng ngân sách đào tạo và giáo dục có hướng hội nhập quốc tế”, ông Pesek kết luận.

Ricky Hồ