Tạo động lực mới cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam

Chuyển đổi từ nền kinh tế chỉ huy sang kinh tế thị trường nên phải làm thế nào để thay đổi tư duy và đáp ứng được nhu cầu trong giai đoạn mới. Cách tiếp cận cho giai đoạn mới cần xét đến các nhân tố tăng trưởng kinh tế ứng dụng khoa học công nghệ. Mô hình tăng trưởng mới phải phù hợp xu thế thời đại, coi đây là nhân tố quyết định tạo sự đột phá trong chuyển đổi.

Đây là chia sẻ của Tiến sĩ Vũ Viết Ngoạn, Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ tại buổi Ăn trưa làm việc, do CLB các doanh nghiệp dẫn đầu LBC tổ chức mới đây.


Cách tiếp cận mới


Theo ông Vũ Viết Ngoạn, Nền kinh tế số tạo ra sự cạnh tranh không biên giới, Việt Nam cần có tư duy đột phá, không câu nệ từ ngữ để đi tắt đón đầu mới mong phát triển. Vậy tại sao phải đổi mới mô hình tăng trưởng kinh tế? Đổi mới theo hướng nào? Nội dung mô hình tăng trưởng theo cách tiếp cận trong chiến lược phát triển kinh tế 2011-2020 còn thích hợp không? Cần cập nhật, điều chỉnh gì?




Theo nội dung mô hình tăng trưởng trong chiến lược 2011-2020, việc kết hợp có hiệu quả phát triển chiều rộng, chú trọng phát triển chiều sâu; Chuyển mạnh từ chủ yếu dựa vào xuất khẩu và đầu tư sang phát triển đồng thời dựa cả vào vốn đầu tư, xuất khẩu và thị trường trong nước.


Cách tiếp cận cho giai đoạn mới đó là lựa chọn mô hình tăng trưởng mới cần xét đến các nhân tố tăng trưởng kinh tế ứng dụng khoa học công nghệ. Mô hình tăng trưởng mới phải phù hợp xu thế thời đại, coi đây là nhân tố quyết định tạo sự đột phá trong chuyển đổi mô hình.


Tăng trưởng dựa vào đầu tư chuyển sang mô hình đổi mới sáng tạo (hàm chứa tất cả mọi khâu, mọi cách như hoạch định chính sách, chiến lược cũng như đổi mới công nghệ)




Vượt qua trở ngại 



Tiến sĩ vũ Viết Ngoạn cho rằng: Thách thức thứ nhất là đảm bảo sự đồng bộ về tư duy. Thách thức hai là di sản của mô hình tăng trưởng cũ. Thách thức thứ ba là công nghệ số.


“Ngành nông nghiệp Việt Nam chưa có sự hay đổi, chưa xây dựng được một nền nông nghiệp lớn, đất đai vẫn còn manh mún. Không thể tổ chức được nền nông nghiệp lón thì không thể tổ chức được việc sản xuất lớn, lực lượng doanh nghiệp với số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm 98% có công nghệ trung bình thấp”, Tiến sĩ Vũ Viết Ngoạn dẫn chứng.




Trong khi đó, cách mạng số đang làm thay đổi rất nhanh và sâu sắc nhiều cấu trúc kinh tế, xã hội, vừa tạo cơ hội lớn vừa gây nguy cơ tụt hậu - phân cực giữa các quốc gia. Nền kinh tế số sẽ tác động đến kinh tế vi mô nhiều hơn kinh tế vĩ mô. Nhà hoạch định chính sách phải đi từ góc độ thị trường để đưa ra chính sách phù hợp. Cấu trúc thị trường bị đảo lộn. Hệ quả đó dẫn đến sự sáng tạo hủy diệt. 



Nhiều doanh nghiệp nếu không tiếp cận được công nghệ mới phải dừng bước. Thay vào đó là những doanh nghiệp mới, ngành mới, đó là ngành đa ngành, hay là ngành tích hợp chỉ phục vụ cho một nhóm đối tượng khách hàng. Họ chỉ cần một cổng dữ liệu, rất nhiều ngành có thể sử dụng chung dữ liệu này.


Phải tạo động lực mới


Để thực hiện mô hình tăng trưởng chủ yếu dựa vào đổi mới sáng tạo, Việt Nam cần phải tạo ra xung lực mới cho tăng trưởng. Công nghệ đột phá đòi hỏi tư duy đột phát, vượt qua rào cản hệ tư tưởng. Vấn đề này phải được đặt ra ở cả cấp quốc gia và doanh nghiệp.




Ông Vũ Việt Ngoạn chia sẻ: Phải tạo động lực mới cho tăng trưởng đồng thời củng cố nền tảng yếu kém (là di sản cũ). Bên cạnh đó, công nghệ đột phá đòi hỏi tư duy đột phá, vượt rào cản “hệ tư tưởng”. Chuyển biến nhận thức ở cấp doanh nghiệp sẽ là đổi mới hay chết; còn ở cấp quốc gia là phát triển hay chấp nhận tụt hậu. Vai trò của Chính phủ là tiên phong trong sáng tạo, ứng dụng công nghệ, là người phát minh công nghệ, kiến tạo hệ sinh thái thúc đẩy sáng tạo.


Các nhà kinh tế nghiên cứu ở Đông Á đều có điểm chung là sức mạnh của chính phủ, thể hiện được vai trò của nhà lãnh đạo. Đặc biệt, Việt Nam phải kết nối được 3 nhà gồm Nhà hoạch định chính sách – Doanh nghiệp – Nhà khoa học. Không thể nhà nào nói tiếng nói riêng rẽ.




Đối với các ngành công nghiệp mới (kinh tế kỹ thuật số) theo cách tiếp cận đột phá (đi tắt đón đầu); phát huy lợi thế người đi sau. Xây dựng văn hoá thân thiện sáng tạo, ứng dụng công nghệ; truyền bá công nghệ; khát vọng phát triển cả 2 cấp doanh nghiệp cũng như chính phủ; Gắn chính sách thu hút vốn FDI với chính sách tiếp thu chuyển giao công nghệ; lựa chọn công nghệ; Phát triển hạ tầng công nghệ; - Duy trì môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa doanh nghiệp truyền thống và doanh nghiệp mới - doanh nghiệp sáng tạo; Tạo môi trường thử nghiệm hỗ trợ sáng tạo; Khuyến khích R&D phát triển nguồn lực chất lượng cao và khi cần thiết quốc hội cần ban hành quyết định bãi bỏ việc mua bán, sát nhập để hạn chế “xâm lấn” từ nước ngoài.


Một số hình ảnh tại buổi Ăn trưa làm việc