SGTT.VN - “Nếu không phải chúng ta thì là ai? Nếu không phải bây giờ thì là bao giờ? Nếu không phải ở đây thì ở đâu?”... Chúng ta có thể chấm dứt sự điên rồ ấy. Ngay tại đây...
Trưởng đoàn đàm phán Philiipines tham dự Hội nghị Công ước Khung của LHQ về biến đổi khí hậu lần thứ 19 (COP 19), ông Yeb Sano đã có bài phát biểu trong phiên khai mạc hội nghị, kêu gọi hành động khẩn cấp để ngăn chặn một cơn bão tàn khốc khác có thể ập tới, giống như siêu bão Haiyan ập vào đất nước này hồi cuối tuần.
Trưởng
đoàn
đàm
phán
Philiipines,
ông
Yeb
Sano,
đã
khóc
khi
đọc
bài
phát
biểu
tại
Hội
nghị
Công
ước
Khung
của
LHQ
về
biến
đổi
khí
hậu
lần
thứ
19
|
Ông Sano cũng đã bất ngờ nói thêm một lời tuyên bố - vốn không được soạn sẵn trước đó - về việc tuyệt thực trong quá trình diễn ra hội nghị cho đến khi đạt được những bước tiến có ý nghĩa. Ông nói: “Để đoàn kết với đồng bào tôi, những người đang đấu tranh để tìm thức ăn ở nhà và với em trai tôi, người chưa ăn gì suốt ba ngày qua, với tất cả lòng kính trọng, thưa ông Chủ tịch, và tôi không hề có ý không tôn trọng sự hiếu khách tử tế của ông, bây giờ tôi sẽ bắt đầu tình nguyện tuyệt thực vì khí hậu. Điều đó có nghĩa là tôi sẽ tự nguyện không ăn trong COP này cho đến khi thấy được một kết quả có ý nghĩa.”.
Dưới đây là toàn văn bài phát biểu của ông Sano tại COP 19:
Thưa
Ngài
Chủ
tịch,
tôi
vinh
dự
được
phát
biểu,
thay
mặt
người
dân
kiên
cường
của
đất
nước
Cộng
hòa
Philippines.
Đầu
tiên,
người
dân
Philippines
và
đoàn
đại
biểu
của
chúng
tôi
có
mặt
ở
đây,
tham
dự
Hội
nghị
các
bên
tham
gia
Công
ước
khung
của
Liên
hợp
quốc
về
Biến
đổi
khí
hậu
(COP19)
tại
Warsaw,
xin
gửi
lời
cảm
ơn
từ
đáy
lòng
tới
sự
đồng
cảm
của
các
bạn
đối
với
đất
nước
chúng
tôi
trong
hoàn
cảnh
khó
khăn
của
cả
nước
hiện
nay.
Giữa thảm kịch này, đoàn đại biểu Philippines cảm thấy được an ủi bởi lòng hiếu khách nồng ấm của Ba Lan, người dân nước các bạn đã luôn mỉm cười chào đón chúng tôi ở bất cứ nơi đâu. Nhân viên khách sạn, người đi đường, tình nguyện viên và nhân viên ở Sân vận động Quốc gia đều dành cho chúng tôi những lời chia sẻ ấm áp. Xin cảm ơn Ba Lan.
Một
bà
mẹ
bật
khóc
sau
khi
lên
được
máy
bay
trực
thăng
của
quân
đội
Philippines
tại
thị
trấn
Guiuan,
ngày
11.11
|
Sự chuẩn bị của các bạn cho COP lần này vô cùng tuyệt vời và chúng tôi thực sự trân trọng nỗ lực to lớn mà các bạn đã dành cho việc chuẩn bị cho kỳ họp quan trọng này.
Chúng tôi cũng cảm ơn tất cả các bạn, những người bạn và đồng nghiệp ở trong khán phòng này và từ khắp mọi miền trên thế giới vì các bạn sát cánh bên chúng tôi trong thời khắc khó khăn này. Tôi cảm ơn tất cả các quốc gia và chính phủ đã dành tình đoàn kết và sự hỗ trợ cho Philippines. Tôi cảm ơn những người trẻ có mặt ở đây và hàng tỷ bạn trẻ trên khắp thế giới đã trước sau như một, ủng hộ đoàn đại biểu của tôi và dõi theo chúng tôi kiến tạo tương lai của các bạn.
Tôi cảm ơn xã hội dân sự, cả những người đang làm việc ở cơ sở khi chúng ta đang chạy đua với thời gian ở những nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất lẫn những người đang ở Warsaw hối thúc chúng ta về tính cấp bách và khát vọng. Chúng tôi xúc động sâu sắc trước những hành động đoàn kết đầy nhân văn này. Sự ủng hộ dạt dào ấy chứng tỏ rằng, là con người, chúng ta đoàn kết; cùng giống loài, chúng ta quan tâm.
"Với ai vẫn còn phủ nhận thực tế rằng đó là biến đổi khí hậu, tôi xin thách người đó bước ra khỏi tháp ngà của mình, rời khỏi chiếc ghế bành êm ấm" |
Cách đây chưa đầy 11 tháng, ở Doha, phái đoàn tôi đã kêu gọi thế giới… hãy mở to mắt để nhìn thẳng vào thực tế khắc nghiệt mà chúng ta đang phải đối mặt… bởi khi đó chúng tôi đang phải đương đầu với một cơn bão thảm khốc, thảm họa gây thiệt hại nặng nề nhất trong lịch sử Philippines.
Bởi vậy, gần một năm sau, chúng tôi không thể tưởng tưởng nổi một tai họa tàn khốc hơn còn có thể xảy ra. Với sự xoay chuyển tàn nhẫn của số mệnh, đất nước tôi đang bị thử thách bởi cơn bão địa ngục tên là Siêu bão Haiyan mà các chuyên gia mô tả là cơn bão mạnh nhất từng được ghi nhận trong suốt lịch sử loài người. Nó mạnh đến nỗi nếu có cấp 6 thì nó sẽ rơi trọn vào nhóm đó.
Đến thời khắc này, chúng tôi vẫn không thể chắc chắn về toàn bộ mức độ của sự tàn phá vì thông tin được cập nhật một cách nhỏ giọt tới khốn khổ bởi điện và viễn thông đã bị cắt đứt, có thể còn lâu mới được khôi phục. Đánh giá ban đầu cho thấy Haiyan đã để lại những tổn thất khủng khiếp chưa từng có trong tiền lệ, không thể hình dung nổi và vô cùng tàn khốc, ảnh hưởng tới 2/3 Philippines, khiến khoảng một nửa triệu người mất nhà, cảnh tượng gợi nhớ tới hậu quả của sóng thần đối với vùng đất lớn, lầy lội, đầy bùn, ngập mảnh vỡ vụn và xác người chết.
Tình
nguyện
viên
gói
hàng
cứu
trợ
bên
trong
nhà
kho
của
Bộ
Phúc
lợi
Xã
hội
và
Phát
triển
tại
Manila
trước
khi
vận
chuyển
ra
các
tỉnh
bị
bão
Haiyan
tàn
phá,
ngày
8.11.2013.
Ảnh:
VOA
|
Theo ước tính từ vệ tinh, Cơ quan Khí tượng và Hải dương quốc gia Hoa Kỳ cũng ước tính rằng Haiyan đã có áp suất tối thiểu khoảng 860 mbar, còn Trung tâm Cảnh báo bão chung ước tính Haiyan có thể đã đạt tới sức gió 315 km/h và gió giật 378 km/h, khiến nó trở thành cơn bão mạnh nhất trong lịch sử hiện đại mà chúng ta từng biết.
Bất
chấp
những
nỗ
lực
to
lớn
mà
nước
tôi
đã
chuẩn
bị
để
đối
đầu
với
sự
tấn
công
dữ
dội
của
cơn
bão
quái
vật
này
thì
bão
cũng
quá
mạnh,
và
mặc
dù
Philippines
một
quốc
gia
quen
thuộc
với
bão
thì
siêu
bão
Haiyan
không
giống
với
bất
cứ
thứ
gì
chúng
tôi
trải
qua
trước
đây,
hay
có
lẽ
là
không
giống
với
điều
gì
mà
bất
cứ
quốc
gia
nào
từng
trải
qua.
Hình
ảnh
sau
cơn
bão
cũng
dần
dần
từng
bước
chậm
chạp
trở
nên
rõ
ràng
hơn.
Sức
tàn
phá
thật
khủng
khiếp.
Và
như
thể
điều
đó
còn
chưa
đủ,
một
cơn
bão
khác
đang
hình
thành
trong
vùng
nước
ấm
ở
bờ
tây
Thái
Dình
Dương.
Tôi
rùng
mình
khi
nghĩ
tới
một
cơn
bão
khác
sẽ
tấn
công
chính
những
nơi
mà
người
dân
thậm
chí
còn
chưa
thể
gượng
sức
để
đứng
dậy
nổi.
Với ai vẫn còn phủ nhận thực tế rằng đó là biến đổi khí hậu, tôi xin thách người đó bước ra khỏi tháp ngà của mình, rời khỏi chiếc ghế bành êm ấm.
Tôi thách người đó dám đến các đảo ở Thái Bình Dương, ở Ấn Độ Dương và nhìn mực nước biển đang dâng lên; đến những vùng đồi núi ở Himalayas và Andes để nhìn các cộng đồng người đang đương đầu với lũ lụt do băng tan; đến vùng Bắc Cực, nơi các cộng đồng cố bấu víu vào các đỉnh băng đang bị thu hẹp nhanh chóng; đến các vùng đồng bằng rộng lớn, vùng sông Hằng, Amazon, sông Nile, nơi sinh kế và sinh mạng con người đang bị nhấn chìm, tới đồi núi vùng Trung Mỹ, nơi đang phải đối mặt với những cơn bão hung dự tương tự; tới những đồng cỏ khô châu Phi, nơi biến đổi khí hậu cũng đang trở thành vấn đề sống còn khi thực phẩm và nước trở nên khan hiếm. Cũng xin đừng quên những trận bão lớn ở Vịnh Mexico và Duyên hải miền đông Bắc Mỹ.
Và nếu như thế vẫn chưa đủ, người đó có lẽ nên đến thăm Philippines luôn bây giờ.
Người
dân
Philippines
xếp
hàng
chờ
được
điều
trị
và
nhận
phẩm
vật
cứu
trợ
tại
sân
bay
Tacloban,
ngày
11.11.
Ảnh:
Reuters
|
Khoa học đã cho chúng ta thấy một bức tranh đang trở nên rõ ràng hơn nhiều. Báo cáo của Ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu IPCC về vấn đề này và các sự kiện tàn khốc đã nhấn mạnh những rủi ro đi liền với thay đổi về cấu trúc và tần suất của các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt. Khoa học cho chúng ta biết rằng thật đơn giản, biến đổi khí hậu sẽ đồng nghĩa với việc có nhiều những cơn bão nhiệt đới mạnh hơn. Khi Trái đất ấm lên, và các đại dương cũng vậy. Năng lượng trữ trong các vùng biển ngoài khơi Philippines sẽ tăng cường độ của các cơn bão và xu hướng bão trở nên mạnh hơn - điều mà chúng ta thấy bây giờ - sẽ trở thành chuẩn mới.
Điều đó sẽ có tác động sâu sắc tới nhiều cộng đồng của chúng ta, nhất là những người phải vật lộn với thách thức kép từ khủng hoảng phát triển và khủng hoảng biến đổi khí hậu. Các cơn bão như Yolanda (Haiyan) và tác động của nó là lời cảnh tỉnh cho cộng đồng quốc tế rằng chúng ta không thể trì hoãn hành động về khí hậu. Warsaw phải mang đến tham vọng mạnh mẽ và cần phải tập hợp ý chí chính trị để giải quyết biến đổi khí hậu.
Tại Doha, chúng ta đã hỏi: “Nếu không phải chúng ta thì là ai? Nếu không phải bây giờ thì là bao giờ? Nếu không phải ở đây thì ở đâu?” (mượn lời lãnh đạo sinh viên Philippines Ditto Sarmiento trong thời thiết quân luật) – [Ditto Sarmiento, 1950-1977, chống lại chế độ thiết quân luật của cố Tổng thống Ferdinand Marcos, bị bỏ tù và chết trong đó – PV]. Những lời ấy có thể đã từng bị bỏ ngoài tai. Nhưng ở đây, tại Warsaw, chúng ta có lẽ cũng rất cần đặt ra những câu hỏi thẳng thắn ấy. “Nếu không phải chúng ta thì là ai? Nếu không phải bây giờ thì là bao giờ? Nếu không phải ở Warsaw thì ở đâu?”
Những gì đất nước tôi đang trải qua, kết quả của hiện tượng thời tiết khắc nghiệt sự kiện, thật điên rồ. Khủng hoảng khí hậu là sự điên rồ.
Chúng ta có thể chấm dứt sự điên rồ ấy. Ngay tại đây, ở Warsaw.
Đây là Hội nghị các bên lần thứ 19 nhưng chúng ta có lẽ không nên đếm nữa, bởi vì đất nước tôi không chấp nhận việc chúng ta cần đến COP30 hay COP40 mới giải quyết biến đổi khí hậu. Và bởi vì mặc dù đã có những thành tựu đáng kể từ khi ra đời Công ước khung của LHQ về Biến đổi khí hậu, nhưng 20 năm nay chúng ta vẫn không thực hiện được mục tiêu cao nhất của Công ước.
Hình
ảnh
chụp
từ
trực
thăng
của
không
quân
Philippines
cho
thấy
sự
tàn
phá
sau
cơn
bão
Haiyan
trong
tỉnh
Guiuan,
miền
trung
Philippines,
ngày
11.11.
Ảnh:
VOA
|
Bây
giờ
chúng
ta
đang
ở
trong
tình
thế
phải
tự
vấn
bản
thân:
liệu
chúng
có
thể
đạt
được
mục
tiêu
đặt
ra
ở
Điều
2,
tức
là
ngăn
chặn
được
sự
can
thiệp
nguy
hiểm
của
con
người
đối
với
hệ
thống
khí
hậu,
hay
không?
Khi
không
hoàn
thành
được
mục
tiêu
của
Công
ước,
chúng
ta
có
lẽ
đã
phê
chuẩn
cho
sự
diệt
vong
của
những
nước
dễ
bị
tổn
thương.
Và
nếu
chúng
ta
không
hoàn
thành
được
mục
tiêu
của
Công
ước,
chúng
ta
phải
đối
diện
với
vấn
đề
mất
mát
và
thiệt
hại.
Mất
mát
và
thiệt
hại
từ
biến
đổi
khí
hậu
là
vấn
đề
thực
tiễn
hiện
nay
trên
toàn
thế
giới.
Các
mục
tiêu
giảm
phát
thải
của
các
nước
phát
triển
đang
thấp
ở
mức
nguy
hiểm
và
phải
được
nâng
lên
ngay
lập
tức,
nhưng
cho
dù
họ
tuân
thủ
yêu
cầu
giảm
40
-
50%
xuống
dưới
mức
năm
1990,
chúng
ta
vẫn
còn
đó
vấn
đề
biến
đổi
khí
hậu
và
vẫn
sẽ
cần
phải
giải
quyết
sự
mất
mát
và
thiệt
hại.
Chúng ta đang ở thời điểm quan trọng và vấn đề là, kể cả mức giảm thiểu phát thải tham vọng nhất ở các nước phát triển – những nước lẽ ra phải dẫn đầu cuộc chiến biến đổi khí hậu hai thập niên qua – vẫn sẽ không đủ để đẩy lùi cuộc khủng hoảng.
Bây
giờ
đã
là
quá
muộn,
quá
muộn
khi
nói
tới
việc
thế
giới
có
thể
trông
chờ
Điều
1
để
giải
quyết
khủng
hoảng
khí
hậu.
Chúng
ta
đã
bước
vào
giai
đoạn
mới
đòi
hỏi
sự
đoàn
kết
toàn
cầu
nhằm
chiến
đấu
với
biến
đổi
khí
hậu
và
bảo
đảm
rằng
việc
theo
đuổi
sự
phát
triển
con
người
bền
vững
được
xếp
hàng
đầu
trong
các
nỗ
lực
của
cộng
đồng
quốc
tế.
Đó
là
lý
do
tại
sao
các
phương
thức
thực
thi
điều
này
ở
các
nước
đang
phát
triển
trở
nên
quan
trọng
hơn
nhiều.
Chính
Maurice
Strong
-
Tổng
thư
ký
của
Hội
nghị
LHQ
về
Môi
trường
và
Phát
triển,
Hội
nghị
thượng
đỉnh
Trái
Đất
tại
Rio
de
Janeiro
1992
–
đã
nói
rằng
“Lịch
sử
nhắc
chúng
ta
nhớ
rằng
điều
không
thể
diễn
ra
hôm
nay
có
thể
sẽ
trở
thành
điều
tất
yếu
vào
ngày
mai”.
Chúng ta không thể ngồi và nhìn một cách vô vọng vào sự bế tắc về khí hậu quốc tế này. Giờ là lúc hành động. Chúng ta cần có lộ trình khẩn cấp về khí hậu.
Tôi phát biểu thay cho đoàn đại biểu của tôi. Nhưng hơn cả vậy, tôi nói thay cho vô số những người không còn có thể tự nói cho chính họ vì đã mất mạng trong cơn bão. Tôi cũng nói cho những ai mất cha mẹ bởi thảm kịch này. Tôi nói cho những người đang chạy đua với thời gian để cứu người sống sót và để giảm nhẹ nỗi đau cho những người bị ảnh hưởng bởi thảm họa.
Chúng ta có thể hành động quyết liệt bây giờ để đảm bảo rằng có thể ngăn chặn được một tương lai, khi mà siêu bão trở thành chuyện thường. Bởi vì với tư cách là một quốc gia, chúng tôi không chấp nhận một tương lai, khi mà siêu bão kiểu Haiyan trở thành thực tiễn cuộc sống. Chúng tôi không chấp nhận việc chạy khỏi bão tố, sơ tán gia đình, chịu đựng sự tàn phá và đau khổ, đếm người chết trở thành đời thường. Đơn giản là chúng tôi không chấp nhận.
Chúng ta phải thôi gọi những sự kiện như vậy là tai họa tự nhiên. Chẳng tự nhiên chút nào khi người dân phải tiếp tục vật lộn để xóa nghèo và phát triển để rồi bị quật ngã bởi sự tấn công dữ dội của một cơn bão mà giờ đây được coi là cơn bão mạnh nhất từng ập vào đất liền. Không tự nhiên chút nào khi khoa học đã cho chúng ta biết sự ấm lên toàn cầu sẽ gây ra nhiều cơn bão mạnh hơn. Không tự nhiên chút nào khi loài người đã thay đổi khí hậu một cách sâu sắc.
Tai họa chẳng bao giờ là tự nhiên. Chúng là sự kết hợp của các yếu tố chứ không chỉ đơn thuần mang tính tự nhiên. Chúng là sự tích tụ của việc liên tiếp vượt qua các ngưỡng kinh tế, xã hội và môi trường. Hầu hết các tai họa đều là kết quả của bất bình đẳng và những người nghèo nhất thế giới phải chịu rủi ro nhiều nhất vì họ dễ bị tổn thương và vì qua nhiều thập niên phát triển không bình thường mà tôi phải nhấn mạnh rằng nó có liên quan tới kiểu theo đuổi tăng trưởng kinh tế đang thống trị thế giới; đây cũng là kiểu theo đuổi cái gọi là tăng trưởng kinh tế và tiêu dùng không bền vững đã làm biến đổi hệ thống khí hậu.
Bây giờ, nếu các vị cho phép, tôi xin nói ở khía cạnh cá nhân hơn.
Siêu bão Haiyan đã đổ vào quê hương tôi và sức tàn phá của nó đã gây choáng váng. Tôi không có từ nào để nói về những hình ảnh mà chúng ta nhìn thấy trên các bản tin. Tôi không có từ nào để mô tả cảm giác của mình về những mất mát và thiệt hại mà chúng tôi chịu từ biến cố lớn này.
Những
ngôi
nhà
bị
san
phẳng
ở
thành
phố
Tacloban
sau
khi
siêu
bão
Haiyan
tràn
qua.
Ảnh:
Reuters
|
Đến giờ này, tôi đau khổ khi chờ tin về tính mệnh của người thân tôi. Điều tiếp cho tôi thêm sức mạnh và sự an ủi là khi em trai tôi liên lạc được với chúng tôi để báo là cậu đã sống sót sau đợt tấn công dữ dội. Hai ngày qua, cậu đã thu thi thể người bằng đôi bàn tay của mình. Cậu ấy đói và kiệt sức vì thực phẩm chưa thể đến được với những nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất.
Chúng tôi kêu gọi COP hãy theo đuổi việc này cho đến khi có kết quả ý nghĩa nhất. Cho đến khi đạt được những cam kết vững chắc nhằm đảm bảo việc huy động các nguồn lực cho Quỹ Khí hậu Xanh. Cho đến khi hoàn thành lời hứa thành lập một cơ chế về tổn thất và thiệt hại; cho đến khi đảm bảo có tài chính cho việc áp dụng cơ chế đó; cho đến khi có các lộ trình cụ thể nhằm đạt được con số 100 tỷ đô la đã cam kết từ trước; cho đến khi chúng ta nhìn thấy tham vọng thực sự với việc bình ổn khí nhà kính. Chúng ta phải chi tiêu tiền vào đúng nơi đúng chỗ.
Trong khuôn khổ Công ước khung LHQ về BĐKH, quá trình này được gọi bằng nhiều tên. Nó được gọi là một trò hề. Nó được gọi là cuộc tụ họp phát ra lắm khí các-bon của những kẻ nhiều tham vọng nhưng vô dụng. Nó được gọi bằng nhiều cái tên. Nhưng nó cũng có tên Dự án cứu hành tinh. Nó được gọi là “cứu ngày mai ngay hôm nay”. Chúng ta có thể sửa lại điều này. Chúng ta có thể chấm dứt sự điên rồ này. Ngay bây giờ. Ngay ở đây, ở giữa sân chơi này.
Tôi kêu gọi các bạn hãy dẫn dắt chúng tôi. Và để Ba Lan mãi được biết đến là nơi chúng ta thật sự quan tâm tới việc chấm dứt sự điên rồ ấy. Liệu nhân loại có tận dụng được cơ hội này? Tôi vẫn tin chúng ta có thể.
Soha.vn
Trưởng đoàn đàm phán Philiipines tham dự Hội nghị Công ước Khung của LHQ về biến đổi khí hậu lần thứ 19 (COP 19), ông Yeb Sano đã có bài phát biểu trong phiên khai mạc hội nghị, kêu gọi hành động khẩn cấp để ngăn chặn một cơn bão tàn khốc khác có thể ập tới, giống như siêu bão Haiyan ập vào đất nước này hồi cuối tuần.
Trưởng
đoàn
đàm
phán
Philiipines,
ông
Yeb
Sano,
đã
khóc
khi
đọc
bài
phát
biểu
tại
Hội
nghị
Công
ước
Khung
của
LHQ
về
biến
đổi
khí
hậu
lần
thứ
19
|
Ông
Sano
cũng
đã
bất
ngờ
nói
thêm
một
lời
tuyên
bố
-
vốn
không
được
soạn
sẵn
trước
đó
-
về
việc
tuyệt
thực
trong
quá
trình
diễn
ra
hội
nghị
cho
đến
khi
đạt
được
những
bước
tiến
có
ý
nghĩa.
Ông
nói:
“Để
đoàn
kết
với
đồng
bào
tôi,
những
người
đang
đấu
tranh
để
tìm
thức
ăn
ở
nhà
và
với
em
trai
tôi,
người
chưa
ăn
gì
suốt
ba
ngày
qua,
với
tất
cả
lòng
kính
trọng,
thưa
ông
Chủ
tịch,
và
tôi
không
hề
có
ý
không
tôn
trọng
sự
hiếu
khách
tử
tế
của
ông,
bây
giờ
tôi
sẽ
bắt
đầu
tình
nguyện
tuyệt
thực
vì
khí
hậu.
Điều
đó
có
nghĩa
là
tôi
sẽ
tự
nguyện
không
ăn
trong
COP
này
cho
đến
khi
thấy
được
một
kết
quả
có
ý
nghĩa.”.
Dưới
đây
là toàn
văn
bài
phát
biểu
của
ông
Sano
tại
COP
19:
Thưa
Ngài
Chủ
tịch,
tôi
vinh
dự
được
phát
biểu,
thay
mặt
người
dân
kiên
cường
của
đất
nước
Cộng
hòa
Philippines.
Đầu
tiên,
người
dân
Philippines
và
đoàn
đại
biểu
của
chúng
tôi
có
mặt
ở
đây,
tham
dự
Hội
nghị
các
bên
tham
gia
Công
ước
khung
của
Liên
hợp
quốc
về
Biến
đổi
khí
hậu
(COP19)
tại
Warsaw,
xin
gửi
lời
cảm
ơn
từ
đáy
lòng
tới
sự
đồng
cảm
của
các
bạn
đối
với
đất
nước
chúng
tôi
trong
hoàn
cảnh
khó
khăn
của
cả
nước
hiện
nay.
Giữa thảm kịch này, đoàn đại biểu Philippines cảm thấy được an ủi bởi lòng hiếu khách nồng ấm của Ba Lan, người dân nước các bạn đã luôn mỉm cười chào đón chúng tôi ở bất cứ nơi đâu. Nhân viên khách sạn, người đi đường, tình nguyện viên và nhân viên ở Sân vận động Quốc gia đều dành cho chúng tôi những lời chia sẻ ấm áp. Xin cảm ơn Ba Lan.
Một
bà
mẹ
bật
khóc
sau
khi
lên
được
máy
bay
trực
thăng
của
quân
đội
Philippines
tại
thị
trấn
Guiuan,
ngày
11.11
|
Sự
chuẩn
bị
của
các
bạn
cho
COP
lần
này
vô
cùng
tuyệt
vời
và
chúng
tôi
thực
sự
trân
trọng
nỗ
lực
to
lớn
mà
các
bạn
đã
dành
cho
việc
chuẩn
bị
cho
kỳ
họp
quan
trọng
này.
Chúng
tôi
cũng
cảm
ơn
tất
cả
các
bạn,
những
người
bạn
và
đồng
nghiệp
ở
trong
khán
phòng
này
và
từ
khắp
mọi
miền
trên
thế
giới
vì
các
bạn
sát
cánh
bên
chúng
tôi
trong
thời
khắc
khó
khăn
này.
Tôi
cảm
ơn
tất
cả
các
quốc
gia
và
chính
phủ
đã
dành
tình
đoàn
kết
và
sự
hỗ
trợ
cho
Philippines.
Tôi
cảm
ơn
những
người
trẻ
có
mặt
ở
đây
và
hàng
tỷ
bạn
trẻ
trên
khắp
thế
giới
đã
trước
sau
như
một,
ủng
hộ
đoàn
đại
biểu
của
tôi
và
dõi
theo
chúng
tôi
kiến
tạo
tương
lai
của
các
bạn.
Tôi cảm ơn xã hội dân sự, cả những người đang làm việc ở cơ sở khi chúng ta đang chạy đua với thời gian ở những nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất lẫn những người đang ở Warsaw hối thúc chúng ta về tính cấp bách và khát vọng. Chúng tôi xúc động sâu sắc trước những hành động đoàn kết đầy nhân văn này. Sự ủng hộ dạt dào ấy chứng tỏ rằng, là con người, chúng ta đoàn kết; cùng giống loài, chúng ta quan tâm.
"Với ai vẫn còn phủ nhận thực tế rằng đó là biến đổi khí hậu, tôi xin thách người đó bước ra khỏi tháp ngà của mình, rời khỏi chiếc ghế bành êm ấm" |
Cách
đây
chưa
đầy
11
tháng,
ở
Doha,
phái
đoàn
tôi
đã
kêu
gọi
thế
giới…
hãy
mở
to
mắt
để
nhìn
thẳng
vào
thực
tế
khắc
nghiệt
mà
chúng
ta
đang
phải
đối
mặt…
bởi
khi
đó
chúng
tôi
đang
phải
đương
đầu
với
một
cơn
bão
thảm
khốc,
thảm
họa
gây
thiệt
hại
nặng
nề
nhất
trong
lịch
sử
Philippines.
Bởi
vậy,
gần
một
năm
sau,
chúng
tôi
không
thể
tưởng
tưởng
nổi
một
tai
họa
tàn
khốc
hơn
còn
có
thể
xảy
ra.
Với
sự
xoay
chuyển
tàn
nhẫn
của
số
mệnh,
đất
nước
tôi
đang
bị
thử
thách
bởi
cơn
bão
địa
ngục
tên
là
Siêu
bão
Haiyan
mà
các
chuyên
gia
mô
tả
là
cơn
bão
mạnh
nhất
từng
được
ghi
nhận
trong
suốt
lịch
sử
loài
người.
Nó
mạnh
đến
nỗi
nếu
có
cấp
6
thì
nó
sẽ
rơi
trọn
vào
nhóm
đó.
Đến thời khắc này, chúng tôi vẫn không thể chắc chắn về toàn bộ mức độ của sự tàn phá vì thông tin được cập nhật một cách nhỏ giọt tới khốn khổ bởi điện và viễn thông đã bị cắt đứt, có thể còn lâu mới được khôi phục. Đánh giá ban đầu cho thấy Haiyan đã để lại những tổn thất khủng khiếp chưa từng có trong tiền lệ, không thể hình dung nổi và vô cùng tàn khốc, ảnh hưởng tới 2/3 Philippines, khiến khoảng một nửa triệu người mất nhà, cảnh tượng gợi nhớ tới hậu quả của sóng thần đối với vùng đất lớn, lầy lội, đầy bùn, ngập mảnh vỡ vụn và xác người chết.
Tình
nguyện
viên
gói
hàng
cứu
trợ
bên
trong
nhà
kho
của
Bộ
Phúc
lợi
Xã
hội
và
Phát
triển
tại
Manila
trước
khi
vận
chuyển
ra
các
tỉnh
bị
bão
Haiyan
tàn
phá,
ngày
8.11.2013.
Ảnh:
VOA
|
Theo ước tính từ vệ tinh, Cơ quan Khí tượng và Hải dương quốc gia Hoa Kỳ cũng ước tính rằng Haiyan đã có áp suất tối thiểu khoảng 860 mbar, còn Trung tâm Cảnh báo bão chung ước tính Haiyan có thể đã đạt tới sức gió 315 km/h và gió giật 378 km/h, khiến nó trở thành cơn bão mạnh nhất trong lịch sử hiện đại mà chúng ta từng biết.
Bất
chấp
những
nỗ
lực
to
lớn
mà
nước
tôi
đã
chuẩn
bị
để
đối
đầu
với
sự
tấn
công
dữ
dội
của
cơn
bão
quái
vật
này
thì
bão
cũng
quá
mạnh,
và
mặc
dù
Philippines
một
quốc
gia
quen
thuộc
với
bão
thì
siêu
bão
Haiyan
không
giống
với
bất
cứ
thứ
gì
chúng
tôi
trải
qua
trước
đây,
hay
có
lẽ
là
không
giống
với
điều
gì
mà
bất
cứ
quốc
gia
nào
từng
trải
qua.
Hình
ảnh
sau
cơn
bão
cũng
dần
dần
từng
bước
chậm
chạp
trở
nên
rõ
ràng
hơn.
Sức
tàn
phá
thật
khủng
khiếp.
Và
như
thể
điều
đó
còn
chưa
đủ,
một
cơn
bão
khác
đang
hình
thành
trong
vùng
nước
ấm
ở
bờ
tây
Thái
Dình
Dương.
Tôi
rùng
mình
khi
nghĩ
tới
một
cơn
bão
khác
sẽ
tấn
công
chính
những
nơi
mà
người
dân
thậm
chí
còn
chưa
thể
gượng
sức
để
đứng
dậy
nổi.
Với
ai
vẫn
còn
phủ
nhận
thực
tế
rằng
đó
là
biến
đổi
khí
hậu,
tôi
xin
thách
người
đó
bước
ra
khỏi
tháp
ngà
của
mình,
rời
khỏi
chiếc
ghế
bành
êm
ấm.
Tôi
thách
người
đó
dám
đến
các
đảo
ở
Thái
Bình
Dương,
ở
Ấn
Độ
Dương
và
nhìn
mực
nước
biển
đang
dâng
lên;
đến
những
vùng
đồi
núi
ở
Himalayas
và
Andes
để
nhìn
các
cộng
đồng
người
đang
đương
đầu
với
lũ
lụt
do
băng
tan;
đến
vùng
Bắc
Cực,
nơi
các
cộng
đồng
cố
bấu
víu
vào
các
đỉnh
băng
đang
bị
thu
hẹp
nhanh
chóng;
đến
các
vùng
đồng
bằng
rộng
lớn,
vùng
sông
Hằng,
Amazon,
sông
Nile,
nơi
sinh
kế
và
sinh
mạng
con
người
đang
bị
nhấn
chìm,
tới
đồi
núi
vùng
Trung
Mỹ,
nơi
đang
phải
đối
mặt
với
những
cơn
bão
hung
dự
tương
tự;
tới
những
đồng
cỏ
khô
châu
Phi,
nơi
biến
đổi
khí
hậu
cũng
đang
trở
thành
vấn
đề
sống
còn
khi
thực
phẩm
và
nước
trở
nên
khan
hiếm.
Cũng
xin
đừng
quên
những
trận
bão
lớn
ở
Vịnh
Mexico
và
Duyên
hải
miền
đông
Bắc
Mỹ.
Và
nếu
như
thế
vẫn
chưa
đủ,
người
đó
có
lẽ
nên
đến
thăm
Philippines
luôn
bây
giờ.
Người
dân
Philippines
xếp
hàng
chờ
được
điều
trị
và
nhận
phẩm
vật
cứu
trợ
tại
sân
bay
Tacloban,
ngày
11.11.
Ảnh:
Reuters
|
Khoa
học
đã
cho
chúng
ta
thấy
một
bức
tranh
đang
trở
nên
rõ
ràng
hơn
nhiều.
Báo
cáo
của
Ban
liên
chính
phủ
về
biến
đổi
khí
hậu
IPCC
về
vấn
đề
này
và
các
sự
kiện
tàn
khốc
đã
nhấn
mạnh
những
rủi
ro
đi
liền
với
thay
đổi
về
cấu
trúc
và
tần
suất
của
các
hiện
tượng
thời
tiết
khắc
nghiệt.
Khoa
học
cho
chúng
ta
biết
rằng
thật
đơn
giản,
biến
đổi
khí
hậu
sẽ
đồng
nghĩa
với
việc
có
nhiều
những
cơn
bão
nhiệt
đới
mạnh
hơn.
Khi
Trái
đất
ấm
lên,
và
các
đại
dương
cũng
vậy.
Năng
lượng
trữ
trong
các
vùng
biển
ngoài
khơi
Philippines
sẽ
tăng
cường
độ
của
các
cơn
bão
và
xu
hướng
bão
trở
nên
mạnh
hơn
-
điều
mà
chúng
ta
thấy
bây
giờ
-
sẽ
trở
thành
chuẩn
mới.
Điều
đó
sẽ
có
tác
động
sâu
sắc
tới
nhiều
cộng
đồng
của
chúng
ta,
nhất
là
những
người
phải
vật
lộn
với
thách
thức
kép
từ
khủng
hoảng
phát
triển
và
khủng
hoảng
biến
đổi
khí
hậu.
Các
cơn
bão
như
Yolanda
(Haiyan)
và
tác
động
của
nó
là
lời
cảnh
tỉnh
cho
cộng
đồng
quốc
tế
rằng
chúng
ta
không
thể
trì
hoãn
hành
động
về
khí
hậu.
Warsaw
phải
mang
đến
tham
vọng
mạnh
mẽ
và
cần
phải
tập
hợp
ý
chí
chính
trị
để
giải
quyết
biến
đổi
khí
hậu.
Tại
Doha,
chúng
ta
đã
hỏi:
“Nếu
không
phải
chúng
ta
thì
là
ai?
Nếu
không
phải
bây
giờ
thì
là
bao
giờ?
Nếu
không
phải
ở
đây
thì
ở
đâu?”
(mượn
lời
lãnh
đạo
sinh
viên
Philippines
Ditto
Sarmiento
trong
thời
thiết
quân
luật)
–
[Ditto
Sarmiento,
1950-1977,
chống
lại
chế
độ
thiết
quân
luật
của
cố
Tổng
thống
Ferdinand
Marcos,
bị
bỏ
tù
và
chết
trong
đó
–
PV].
Những
lời
ấy
có
thể
đã
từng
bị
bỏ
ngoài
tai.
Nhưng
ở
đây,
tại
Warsaw,
chúng
ta
có
lẽ
cũng
rất
cần
đặt
ra
những
câu
hỏi
thẳng
thắn
ấy.
“Nếu
không
phải
chúng
ta
thì
là
ai?
Nếu
không
phải
bây
giờ
thì
là
bao
giờ?
Nếu
không
phải
ở
Warsaw
thì
ở
đâu?”
Những
gì
đất
nước
tôi
đang
trải
qua,
kết
quả
của
hiện
tượng
thời
tiết
khắc
nghiệt
sự
kiện,
thật
điên
rồ.
Khủng
hoảng
khí
hậu
là
sự
điên
rồ.
Chúng
ta
có
thể
chấm
dứt
sự
điên
rồ
ấy.
Ngay
tại
đây,
ở
Warsaw.
Đây là Hội nghị các bên lần thứ 19 nhưng chúng ta có lẽ không nên đếm nữa, bởi vì đất nước tôi không chấp nhận việc chúng ta cần đến COP30 hay COP40 mới giải quyết biến đổi khí hậu. Và bởi vì mặc dù đã có những thành tựu đáng kể từ khi ra đời Công ước khung của LHQ về Biến đổi khí hậu, nhưng 20 năm nay chúng ta vẫn không thực hiện được mục tiêu cao nhất của Công ước.
Hình
ảnh
chụp
từ
trực
thăng
của
không
quân
Philippines
cho
thấy
sự
tàn
phá
sau
cơn
bão
Haiyan
trong
tỉnh
Guiuan,
miền
trung
Philippines,
ngày
11.11.
Ảnh:
VOA
|
Bây
giờ
chúng
ta
đang
ở
trong
tình
thế
phải
tự
vấn
bản
thân:
liệu
chúng
có
thể
đạt
được
mục
tiêu
đặt
ra
ở
Điều
2,
tức
là
ngăn
chặn
được
sự
can
thiệp
nguy
hiểm
của
con
người
đối
với
hệ
thống
khí
hậu,
hay
không?
Khi
không
hoàn
thành
được
mục
tiêu
của
Công
ước,
chúng
ta
có
lẽ
đã
phê
chuẩn
cho
sự
diệt
vong
của
những
nước
dễ
bị
tổn
thương.
Và
nếu
chúng
ta
không
hoàn
thành
được
mục
tiêu
của
Công
ước,
chúng
ta
phải
đối
diện
với
vấn
đề
mất
mát
và
thiệt
hại.
Mất
mát
và
thiệt
hại
từ
biến
đổi
khí
hậu
là
vấn
đề
thực
tiễn
hiện
nay
trên
toàn
thế
giới.
Các
mục
tiêu
giảm
phát
thải
của
các
nước
phát
triển
đang
thấp
ở
mức
nguy
hiểm
và
phải
được
nâng
lên
ngay
lập
tức,
nhưng
cho
dù
họ
tuân
thủ
yêu
cầu
giảm
40
-
50%
xuống
dưới
mức
năm
1990,
chúng
ta
vẫn
còn
đó
vấn
đề
biến
đổi
khí
hậu
và
vẫn
sẽ
cần
phải
giải
quyết
sự
mất
mát
và
thiệt
hại.
Chúng
ta
đang
ở
thời
điểm
quan
trọng
và
vấn
đề
là,
kể
cả
mức
giảm
thiểu
phát
thải
tham
vọng
nhất
ở
các
nước
phát
triển
–
những
nước
lẽ
ra
phải
dẫn
đầu
cuộc
chiến
biến
đổi
khí
hậu
hai
thập
niên
qua
–
vẫn
sẽ
không
đủ
để
đẩy
lùi
cuộc
khủng
hoảng.
Bây
giờ
đã
là
quá
muộn,
quá
muộn
khi
nói
tới
việc
thế
giới
có
thể
trông
chờ
Điều
1
để
giải
quyết
khủng
hoảng
khí
hậu.
Chúng
ta
đã
bước
vào
giai
đoạn
mới
đòi
hỏi
sự
đoàn
kết
toàn
cầu
nhằm
chiến
đấu
với
biến
đổi
khí
hậu
và
bảo
đảm
rằng
việc
theo
đuổi
sự
phát
triển
con
người
bền
vững
được
xếp
hàng
đầu
trong
các
nỗ
lực
của
cộng
đồng
quốc
tế.
Đó
là
lý
do
tại
sao
các
phương
thức
thực
thi
điều
này
ở
các
nước
đang
phát
triển
trở
nên
quan
trọng
hơn
nhiều.
Chính
Maurice
Strong
-
Tổng
thư
ký
của
Hội
nghị
LHQ
về
Môi
trường
và
Phát
triển,
Hội
nghị
thượng
đỉnh
Trái
Đất
tại
Rio
de
Janeiro
1992
–
đã
nói
rằng
“Lịch
sử
nhắc
chúng
ta
nhớ
rằng
điều
không
thể
diễn
ra
hôm
nay
có
thể
sẽ
trở
thành
điều
tất
yếu
vào
ngày
mai”.
Chúng
ta
không
thể
ngồi
và
nhìn
một
cách
vô
vọng
vào
sự
bế
tắc
về
khí
hậu
quốc
tế
này.
Giờ
là
lúc
hành
động.
Chúng
ta
cần
có
lộ
trình
khẩn
cấp
về
khí
hậu.
Tôi
phát
biểu
thay
cho
đoàn
đại
biểu
của
tôi.
Nhưng
hơn
cả
vậy,
tôi
nói
thay
cho
vô
số
những
người
không
còn
có
thể
tự
nói
cho
chính
họ
vì
đã
mất
mạng
trong
cơn
bão.
Tôi
cũng
nói
cho
những
ai
mất
cha
mẹ
bởi
thảm
kịch
này.
Tôi
nói
cho
những
người
đang
chạy
đua
với
thời
gian
để
cứu
người
sống
sót
và
để
giảm
nhẹ
nỗi
đau
cho
những
người
bị
ảnh
hưởng
bởi
thảm
họa.
Chúng
ta
có
thể
hành
động
quyết
liệt
bây
giờ
để
đảm
bảo
rằng
có
thể
ngăn
chặn
được
một
tương
lai,
khi
mà
siêu
bão
trở
thành
chuyện
thường.
Bởi
vì
với
tư
cách
là
một
quốc
gia,
chúng
tôi
không
chấp
nhận
một
tương
lai,
khi
mà
siêu
bão
kiểu
Haiyan
trở
thành
thực
tiễn
cuộc
sống.
Chúng
tôi
không
chấp
nhận
việc
chạy
khỏi
bão
tố,
sơ
tán
gia
đình,
chịu
đựng
sự
tàn
phá
và
đau
khổ,
đếm
người
chết
trở
thành
đời
thường.
Đơn
giản
là
chúng
tôi
không
chấp
nhận.
Chúng
ta
phải
thôi
gọi
những
sự
kiện
như
vậy
là
tai
họa
tự
nhiên.
Chẳng
tự
nhiên
chút
nào
khi
người
dân
phải
tiếp
tục
vật
lộn
để
xóa
nghèo
và
phát
triển
để
rồi
bị
quật
ngã
bởi
sự
tấn
công
dữ
dội
của
một
cơn
bão
mà
giờ
đây
được
coi
là
cơn
bão
mạnh
nhất
từng
ập
vào
đất
liền.
Không
tự
nhiên
chút
nào
khi
khoa
học
đã
cho
chúng
ta
biết
sự
ấm
lên
toàn
cầu
sẽ
gây
ra
nhiều
cơn
bão
mạnh
hơn.
Không
tự
nhiên
chút
nào
khi
loài
người
đã
thay
đổi
khí
hậu
một
cách
sâu
sắc.
Tai
họa
chẳng
bao
giờ
là
tự
nhiên.
Chúng
là
sự
kết
hợp
của
các
yếu
tố
chứ
không
chỉ
đơn
thuần
mang
tính
tự
nhiên.
Chúng
là
sự
tích
tụ
của
việc
liên
tiếp
vượt
qua
các
ngưỡng
kinh
tế,
xã
hội
và
môi
trường.
Hầu
hết
các
tai
họa
đều
là
kết
quả
của
bất
bình
đẳng
và
những
người
nghèo
nhất
thế
giới
phải
chịu
rủi
ro
nhiều
nhất
vì
họ
dễ
bị
tổn
thương
và
vì
qua
nhiều
thập
niên
phát
triển
không
bình
thường
mà
tôi
phải
nhấn
mạnh
rằng
nó
có
liên
quan
tới
kiểu
theo
đuổi
tăng
trưởng
kinh
tế
đang
thống
trị
thế
giới;
đây
cũng
là
kiểu
theo
đuổi
cái
gọi
là
tăng
trưởng
kinh
tế
và
tiêu
dùng
không
bền
vững
đã
làm
biến
đổi
hệ
thống
khí
hậu.
Bây
giờ,
nếu
các
vị
cho
phép,
tôi
xin
nói
ở
khía
cạnh
cá
nhân
hơn.
Siêu
bão
Haiyan
đã
đổ
vào
quê
hương
tôi
và
sức
tàn
phá
của
nó
đã
gây
choáng
váng.
Tôi
không
có
từ
nào
để
nói
về
những
hình
ảnh
mà
chúng
ta
nhìn
thấy
trên
các
bản
tin.
Tôi
không
có
từ
nào
để
mô
tả
cảm
giác
của
mình
về
những
mất
mát
và
thiệt
hại
mà
chúng
tôi
chịu
từ
biến
cố
lớn
này.
Những
ngôi
nhà
bị
san
phẳng
ở
thành
phố
Tacloban
sau
khi
siêu
bão
Haiyan
tràn
qua.
Ảnh:
Reuters
|
Đến
giờ
này,
tôi
đau
khổ
khi
chờ
tin
về
tính
mệnh
của
người
thân
tôi.
Điều
tiếp
cho
tôi
thêm
sức
mạnh
và
sự
an
ủi
là
khi
em
trai
tôi
liên
lạc
được
với
chúng
tôi
để
báo
là
cậu
đã
sống
sót
sau
đợt
tấn
công
dữ
dội.
Hai
ngày
qua,
cậu
đã
thu
thi
thể
người
bằng
đôi
bàn
tay
của
mình.
Cậu
ấy
đói
và
kiệt
sức
vì
thực
phẩm
chưa
thể
đến
được
với
những
nơi
bị
ảnh
hưởng
nặng
nề
nhất.
Chúng
tôi
kêu
gọi
COP
hãy
theo
đuổi
việc
này
cho
đến
khi
có
kết
quả
ý
nghĩa
nhất.
Cho
đến
khi
đạt
được
những
cam
kết
vững
chắc
nhằm
đảm
bảo
việc
huy
động
các
nguồn
lực
cho
Quỹ
Khí
hậu
Xanh.
Cho
đến
khi
hoàn
thành
lời
hứa
thành
lập
một
cơ
chế
về
tổn
thất
và
thiệt
hại;
cho
đến
khi
đảm
bảo
có
tài
chính
cho
việc
áp
dụng
cơ
chế
đó;
cho
đến
khi
có
các
lộ
trình
cụ
thể
nhằm
đạt
được
con
số
100
tỷ
đô
la
đã
cam
kết
từ
trước;
cho
đến
khi
chúng
ta
nhìn
thấy
tham
vọng
thực
sự
với
việc
bình
ổn
khí
nhà
kính.
Chúng
ta
phải
chi
tiêu
tiền
vào
đúng
nơi
đúng
chỗ.
Trong
khuôn
khổ
Công
ước
khung
LHQ
về
BĐKH,
quá
trình
này
được
gọi
bằng
nhiều
tên.
Nó
được
gọi
là
một
trò
hề.
Nó
được
gọi
là
cuộc
tụ
họp
phát
ra
lắm
khí
các-bon
của
những
kẻ
nhiều
tham
vọng
nhưng
vô
dụng.
Nó
được
gọi
bằng
nhiều
cái
tên.
Nhưng
nó
cũng
có
tên
Dự
án
cứu
hành
tinh.
Nó
được
gọi
là
“cứu
ngày
mai
ngay
hôm
nay”.
Chúng
ta
có
thể
sửa
lại
điều
này.
Chúng
ta
có
thể
chấm
dứt
sự
điên
rồ
này.
Ngay
bây
giờ.
Ngay
ở
đây,
ở
giữa
sân
chơi
này.
Tôi
kêu
gọi
các
bạn
hãy
dẫn
dắt
chúng
tôi.
Và
để
Ba
Lan
mãi
được
biết
đến
là
nơi
chúng
ta
thật
sự
quan
tâm
tới
việc
chấm
dứt
sự
điên
rồ
ấy.
Liệu
nhân
loại
có
tận
dụng
được
cơ
hội
này?
Tôi
vẫn
tin
chúng
ta
có
thể.
Soha.vn
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
Đang truy cập : 350
•Máy chủ tìm kiếm : 26
•Khách viếng thăm : 324
Hôm nay : 48708
Tháng hiện tại : 881165
Tổng lượt truy cập : 44248850