Tràn lan phân bón giả: Nông dân “lãnh đủ”

Theo Hiệp hội Phân bón Việt Nam, chỉ trong một mùa hè năm 2013 vừa qua, các công ty lớn nhỏ sản xuất phân bón giả, phân bón kém chất lượng "mọc lên như nấm sau mưa”. Hậu quả của tình trạng này khiến nông dân thiệt hại lớn về kinh tế.
 

 

 

Phân bón giả hoành hành, nông dân lãnh đủ

 

 

Ông Đỗ Thanh Lam - Phó Cục trưởng Cục Quản lý thị trường, Bộ Công Thương cho biết: Tính từ đầu năm đến nay, lực lượng chức năng đã kiểm tra 5.372 vụ, trong đó xử lý hơn 1.390 vụ vi phạm trong kinh doanh, sản xuất phân bón kém chất lượng với tổng tiền phạt hơn 17,2 tỷ đồng, tịch thu 917 tấn phân bón các loại. Đơn cử, một số công ty như: Hưng Thịnh, Nam Bắc, Khổng Minh, Tân Khang trên địa bàn tỉnh Bình Thuận, Bình Dương, Bình Phước, Đắc Nông, Đồng Nai, Hải Phòng, Phú Yên… in nhãn mác của các công ty: Công ty phân bón Bình Điền, Công ty Phan bón Supe Phốt phát Lâm Thao, Công ty Phân bón miền Nam… Riêng tại địa bàn các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long, nhiều đại lý kinh doanh phân bón đều có trang bị máy trộn bê tông và một số phương tiện pha trộn phân bón tại nhà. Không chỉ có doanh nghiệp trong nước sản xuất phân bón kém chất lượng mà phân giả ngoại cũng ồ ạt chiếm thị trường. Cụ thể, gần đây lực lượng quản lý thị trường tỉnh Yên Bái bắt giữ 200 bao ure giả kém chất lượng nhập khẩu từ Trung Quốc nhưng lấy thương hiệu Phú Mỹ, Hà Bắc, Cà Mau. 
 

 

Để đưa những sản phẩm này đến tay người dân, các công ty trên sử dụng nhiều hình thức rất tinh vi như liên hệ với hộ nông dân, mở hội thảo… để thu hút người dân. Công ty Thaibico ở Tây Ninh liên hệ với Hội Nông dân huyện Cư Jut nhờ tập hợp nông dân để tổ chức hội thảo. Tại đây, Thabico giới thiệu phân bón ưu việt và biếu cho mỗi người đến dự một túi mẫu phân, nông dân mang về dùng chấp nhận được. Sau đó, công ty bán cho nông dân hơn 100 tấn về bón. Chẳng ngờ, không lâu sau đó, hàng loạt rẫy cà phê, ngô rụng lá chết hết. Tương tự, thông qua hợp đồng tín chấp và sự giới thiệu của Hội Nông dân, Công ty Cổ phần Quốc tế Động Trung bán cho nông dân xã Gia Hiệp 140 tấn phân bón, mang về bón sau 2 tuần, cà phê và ngô chết dần. Cũng mưu mô "chạy sô” phân bón giả, Công ty TNHH Việt Thái (Bình Dương) liên hệ với hội nông dân thực hiện chương trình mua phân bón thông qua tín chấp đã đưa đến tận tay nông dân trên 100 tấn phân bón. Về phía nông dân, sau khi bón phân cho ngô tưởng ngô sẽ tốt tươi nhưng không ngờ trong thời gian không lâu ngô ngả màu và chết hàng loạt.
 

 

Buông lỏng quản lý thị trường phân bón

 

 

Theo nhận định của cơ quan chức năng, đa phần phân bón giả và phân bón kém chất lượng thường có hàm lượng dinh dưỡng không đúng như công bố. Ví dụ, ngoài bao bì đề phân bón NPK 16, 8, 13, tổng hàm lượng 53% dinh dưỡng nhưng khi cơ quan thị trường bắt đi kiểm định thì tổng dinh dưỡng chỉ được 2,99% với những thông số như: N 1,4%, P2O5 0,6%, K2O 0,03% và S 1,5%. Ông Nguyễn Hạc Thúy - Phó Chủ tịch Hiệp hội Phân bón Việt Nam cho biết: các công ty lớn nhỏ sản xuất phân bón rởm làm ảnh hưởng đến thị trường phân bón trong nước. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là phân bón giả tràn lan gây thiệt hạ nặng nề về kinh tế cho nông dân. Phân bón giả đã khiến hàng loạt hoa màu, cây trồng của nông dân bị thiệt hại nghiêm trọng. Thậm chí, nông dân phải "ngậm đắng nuốt cay” bằng cách bỏ ruộng hoặc không cắt gốc rạ vụ trước để thu tái sinh vụ sau. Chính vì ảnh hưởng của phân bón giả nên năng suất nông nghiệp thấp, lợi nhuận chưa đạt đến 30%....
 

 

Nhận định sự lộn xộn của thị trường phân bón hiện nay, nhiều ý kiến cho rằng: Hành lang pháp lý chưa hoàn thiện, chế tài xử phạt còn quá nhẹ, chưa đủ sức răn đe. Phân bón chưa được quy định là mặt hàng sản xuất, kinh doanh có điều kiện, có giấy chứng nhận hoặc giấy phép, cho nên nhiều cơ sở nhỏ lẻ mặc sức sản xuất phân bón kém chất lượng. Trước tình trạng này, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Cẩm Tú cho biết: Bộ đã hoàn tất dự thảo nghị định về quản lý phân bón nhằm thay thế Nghị định 113 và Nghị định 191 hiện hành. Dự thảo sẽ hướng tới việc phân công rõ trách nhiệm quản lý nhà nước về phân bón, điều kiện để các tổ chức, cá nhân được cấp phép sản xuất phân bón. Đồng thời, loại bỏ những cơ sở yếu kém, không đủ điều kiện kinh doanh.
 

 

Tâm Luân