Đối thoại về vấn nạn trên sông Mekong

Tương lai của Mekong có thể thành biển sa mạc, Thạc sĩ Nguyễn Hữu Thiện, chuyên gia độc lập nghiên cứu về tác hại những đập trên dòng chính sông Mekong đưa ra dự đoán cùng những con số minh chứng khi 12 đập thủy điện ở thượng nguồn được xây dựng.


Trong hai ngày, 27 - 28.7.2011, khảo sát thực tế mô hình phát triển sinh kế trên cơ sở bảo tồn tính đa dạng sinh học trong thiên nhiên đang chịu bất lợi khi không có lũ và đối thoại với chủ đề: "Thách thức của việc phát triển đập trên dòng chính sông Mekong đến sinh thái ĐBSCL", tổ chức Sông ngòi Việt Nam cùng trung tâm Nghiên cứu thực nghiệm đa dạng sinh học Hòa An (thuộc ĐH Cần Thơ), một lần nữa nhắc nhỡ cách gia tăng nhận thức của cộng đồng về những vấn nạn trên sông Mekong.

Vốn tiềm ẩn những yếu tố rủi ro khi 12 đập thủy điện theo hình bậc thang tác động, thay đổi rất lớn đến cuộc sống của 60 triệu con người sống dọc sông Mekong. Nhiều chuyên gia bày tỏ băn khoăn: Phía sau việc xây đập là cái gì? Tại sao nhiều quốc gia có đủ nguốn điện vẫn chạy đua làm đập. Tại sao Trung Quốc vẫn lao vào thủy điện ở các nước khác dù nguồn năng lượng ấy nằm ngoài biên giới và điện không chạy về Trung Quốc?

Nhiều báo cáo cho thấy vùng hạ lưu hoàn toàn không được gì khi thượng lưu ngăn nước, biến sông Mekong thành hồ chứa để sản xuất điện. 3 giải pháp thực thi những thỏa thuận giữa 4 nước ký hợp tác phát triển sông Mekong đang đứng trước thách thức khi các nước xây dựng kế hoạch thủy điện.


TS Đào trọng Tứ, Mạng lưới sông ngòi Việt Nam cho rằng việc tìm kiếm giải pháp “Win-Win” hết sức khó khăn và trong trường hợp phải chấp nhận giải pháp được – mất thì ĐBSCL sẽ mất nhiều thứ mà không được gì.

TS Dương Văn Ni cho rằng ĐBSCL, nơi cung cấp 5-6 triệu tấn gạo, cùng thế giới giải quyết nạn đói trên quy mô toàn cầu, nơi tạo ra cả triệu tấn cá cho thế giới mỗi năm. Chưa có nơi nào trên thế giới có năng lực như vậy. Không có nước thì con người không tạo được nguồn hàng hóa đó. Tuy nhiên, người ở nông thôn xài nước sông khác suy nghĩ người ở thành xài nước máy, người miền nam suy nghĩ khác người ở ngoài bắc khi nói vể lũ, lụt, an ninh nguồn nước… ngay cả trong một quốc gia cũng có những suy nghĩ khác nhau do chưa được chia sẻ thông tin. Nên nghĩ tới cách chia sẻ thông tin tới người dân. Không có thông tin, người dân sẽ không quan tâm gì hết.