Việt
Nam
là
đất
nước
có
số
lượng
người
có
học
hàm
thạc
sĩ,
tiến
sĩ,..vào
loại
cao
nhất
thế
giới.
Mới
đây,
ngân
hàng
Phát
triển
châu
Á
(ADB)
và
tổ
chức
nghiên
cứu
Economist
Intelligence
Unit
(EIU)
đã
công
bố
báo
cáo
Chỉ
số
Năng
suất
Sáng
tạo
(CPI)
của
24
nền
kinh
tế,
trong
đó
có
22
nền
kinh
tế
Châu
Á
thêm
Mỹ
và
Phần
Lan.
Trong
24
nền
kinh
tế
được
ADB
nghiên
cứu,
Việt
Nam
bị
đánh
giá
là
nước
có
khả
năng
sáng
tạo
ở
mức
trung
bình
với
thứ
hạng
16/24.
Cụ
thể
trong
khu
vực
Đông
Nam
Á,
Việt
Nam
xếp
thứ
6,
sau
Lào,
Singapore,
Indonesia,
Malaysia
và
Thái
Lan.
Theo
đó,
Việt
Nam
bị
đánh
giá
thấp
về
nhân
lực,
giáo
dục,
số
bằng
sáng
chế
và
ấn
bản
khoa
học.
Báo
cáo
này
đo
khả
năng
sáng
tạo
và
coi
đây
là
yếu
tố
quan
trọng
trong
việc
củng
cố
nền
kinh
tế
phát
triển
dựa
trên
tri
thức.
Cụ
thể,
chỉ
số
sáng
tạo
được
đo
dựa
trên
“Đầu
vào”
và
“Đầu
ra”.
Theo
đó
“đầu
vào”
được
tính
theo
3
mức
độ:
mức
độ
sáng
tạo,
động
cơ
sáng
tạo
và
độ
thuận
lợi
của
môi
trường
cho
sáng
tạo.
“Đầu
ra”
được
tính
trên
số
lượng
bằng
sáng
chế
và
các
tiêu
chí
nhằm
tạo
ra
tri
thức.
ADB
cho
biết,
Việt
Nam
còn
gặp
nhiều
thách
thức
trong
việc
cung
cấp
nhân
lực
chỉ
với
27/100
điểm.
Hệ
thống
trường
lớp
và
chương
trình
học
của
Việt
Nam
đã
lỗi
thời.
Chất
lượng
lao
động
trong
các
ngành
IT
và
tài
chính
–
ngân
hàng,
dịch
vụ
còn
kém.
Ở
tiêu
chí
“Đầu
ra”
số
bằng
sáng
chế,
các
ấn
bản
khoa
học
và
sách
ở
mức
trung
bình.
ADB
cũng
cho
rằng
Việt
Nam
cần
cải
thiện
chất
lượng
và
phương
hướng
bậc
giáo
dục
đại
học.
Nhiều
người
Việt
đã
cảm
thấy
"sốc"
bởi
xưa
nay
Việt
Nam
vẫn
được
coi
là
“người
anh
cả”
giúp
đỡ
mọi
mặt
cho
Lào,
nhưng
nay
nghiên
cứu
lại
chứng
minh
chỉ
số
sáng
tạo
trong
kinh
tế,
giáo
dục,
nhân
lực
của
Việt
Nam
kém
nước
bạn.
Xung
quanh
vấn
đề
này,
PV
có
cuộc
trao
đổi
với
TS.
Lưu
Bích
Hồ,
nguyên
Viện
trưởng
Viện
Chiến
lược
phát
triển
Việt
Nam.
PV: ADB
vừa
công
bố
báo
cáo
chỉ
số
năng
suất
sáng
tạo
của
24
nền
kinh
tế
Châu
Á,
theo
đó
Việt
Nam
đứng
thứ
16/24.
Ông
có
hoài
nghi
về
báo
cáo
này?
TS.
Lưu
Bích
Hồ: ADB
công
bố
báo
cáo
chỉ
số
năng
suất
sáng
tạo
dựa
trên
nhiều
chỉ
số
nghiên
cứu
khác
nhau,
báo
cáo
nghiêm
túc
và
có
lý
lẽ
tiêu
chí
riêng.
Tôi
cũng
vừa
mới
đọc
thông
tin
về
báo
cáo.
Tuy
nhiên,
cần
phải
xem
xét
lại
tính
chính
xác
của
báo
cáo
này.
Truyền
thông
và
người
Việt
không
nên
dựa
vào
một
bản
báo
cáo
để
đánh
giá
năng
lực
sáng
tạo
trong
nền
kinh
tế
Việt
Nam
kém
hơn
Lào
được.
Sở
dĩ
tôi
nói
như
vậy
bởi
nói
Lào
xếp
thứ
hạng
cao
hơn
Việt
Nam
còn
có
lý
chứ
tôi
không
tin
Lào
có
thể
xếp
cao
hơn
cả
Singapore.
Điều
này
hoàn
toàn
phi
lý!
TS
Lưu
Bích
Hồ,
Nguyên
Viện
trưởng
Viện
Chiến
lược
phát
triển
VN
|
VDB
tính
chỉ
số
năng
suất
sáng
tạo
theo
dựa
trên
tiêu
chí
“đầu
vào”
và
“đầu
ra”
tức
là
về
mức
độ,
động
cơ,
môi
trường
sáng
tạo
và
các
bằng
sáng
chế,
tri
thức.
Ông
nghĩ
như
thế
nào
về
phương
thức
tính
này?
TS.
Lưu
Bích
Hồ: Theo
bảng
xếp
hạng
của
World
Bank,
chỉ
số
sáng
tạo
trong
kinh
tế
của
Việt
Nam
kém
lắm,
đang
có
xu
hướng
thụt
lùi.
Quy
trình
xét
duyệt
của
World
Bank
rất
chặt
chẽ
dựa
trên
nhiều
tiêu
chí
khác
nhau.
Tuy
nhiên,
theo
bảng
xếp
hạng
này,
tôi
nghĩ
phương
thức
tính
toán
dựa
vào
mức
độ
sáng
tạo,
động
cơ
sáng
tạo,
môi
trường
thuận
lợi
cho
sáng
tạo,
các
bằng
sáng
chế,
các
tiêu
chí
tri
thức
trong
nền
kinh
tế
cũng
là
một
cách
không
có
gì
đáng
bàn
cãi.
Về
việc
kinh
tế
Việt
Nam
kém
sáng
tạo
hơn
Lào,
tôi
nghĩ
rằng
ADB
họ
tính
theo
số
bằng
sáng
chế
bình
quân
trên
đầu
người
mà
Lào
dân
số
thấp
còn
Việt
Nam
đông
dân
số
nên
trung
bình
lượng
bằng
sáng
chế
của
Việt
Nam
sẽ
kém
Lào.
Việt
Nam
là
nước
có
lượng
học
hàm
thạc
sĩ,
tiến
sĩ,
giáo
sư…
vào
bậc
nhất
thế
giới
vậy
tại
sao
chỉ
số
sáng
tạo
trong
kinh
tế
lại
bị
ADB
đánh
giá
thấp
hơn
Lào
như
vậy,
thưa
ông?
TS.
Lưu
Bích
Hồ: Nền
giáo
dục
Việt
Nam
rất
kém
đặc
biệt
là
giáo
dục
Đại
học
không
có
chất
lượng.
Giáo
dục
lỗi
thời,
việc
áp
dụng
công
nghệ
vào
giảng
dạy
mang
lại
kết
quả
thấp.
Thêm
nữa
giáo
dục
Đại
học
ồ
ạt
không
theo
quy
luật
cung
cầu
dẫn
đến
tình
trạng
các
cử
nhân
ra
trường
thất
nghiệp,
quay
quắt
tìm
việc
làm.
Có
nhiều
trong
số
đó,
không
tìm
được
việc
làm
lại
tiếp
tục
con
đường
học
hành
nên
ở
Việt
Nam
có
nhiều
học
hàm
cũng
là
vì
vậy.
Đặc
biệt,
trong
nền
kinh
tế,
giáo
dục
Việt
không
chú
trọng
sáng
tạo,
sáng
chế.
Không
coi
việc
sáng
tạo
là
mục
tiêu,
nhân
tố
cần
đầu
tư
cho
tương
lai.
Đây
là
một
yếu
tố
làm
thui
chột
động
lực
của
người
có
mong
muốn
cống
hiến.
Trong
khi
đó,
phía
các
doanh
nghiệp
không
chịu
đầu
tư
nhiều
cho
khoa
học
công
nghệ.
Vì
vậy
sản
phẩm
làm
ra
chất
lượng
không
cao.
Điều
này
có
thể
do
các
doanh
nghiệp
thiếu
vốn
và
sâu
xa
hơn
là
do
cơ
chế
chính
sách
không
hợp
lý,
không
khuyến
khích,
thắp
lửa
cho
lao
động
sáng
tạo,
cho
doanh
nghiệp
chịu
đầu
tư.
Doanh
nghiệp
nhỏ
và
vừa
không
có
tiền
đầu
tư
đã
đành
còn
khối
doanh
nghiệp
nhà
nước
lúc
nào
cũng
cứ
nghĩ
mình
làm
thế
này
đủ
rồi,
chỉ
cần
vậy
thôi.
Chỉ
số
sáng
tạo
thấp
có
ảnh
hưởng
như
thế
nào
tới
nền
kinh
tế?
TS.
Lưu
Bích
Hồ: Tất
nhiên
là
ảnh
hưởng
rất
nhiều
tới
phát
triển
kinh
tế.
Đề
án
tái
cơ
cấu
nền
kinh
tế
đang
diễn
ra,
yếu
tố
sáng
tạo
được
coi
là
quyết
định
xem
Việt
Nam
có
vượt
lên
được
hay
không.
Mình
đã
yếu
rồi
mà
sáng
tạo
cũng
yếu
thì
khó
có
thể
vượt
lên.
Không
có
một
nước
nào
họ
vượt
lên
mà
thiếu
sáng
tạo.
Chẳng
hạn
như
Hàn
Quốc,
Singapore,
Nhật
Bản…phát
triển
cũng
phần
nhiều
do
sáng
tạo
trong
kinh
tế,
chất
lượng
giáo
dục,
nhân
lực
được
đầu
tư
và
ưu
tiên
tuyệt
đối.
Tuy
nhiên
đặt
yếu
tố
sáng
tạo
trong
nền
kinh
tế
Việt
Nam
tôi
cho
rằng
vẫn
còn
mơ
hồ
và
xa
vời
lắm.
Nền
kinh
tế
Việt
Nam
đang
phải
chống
đỡ
với
hàng
loạt
các
vấn
đề
về
nợ
xấu,
ngân
hàng,
đầu
tư
công,
phụ
thuộc
nước
ngoài…
Một
khi
các
vấn
đề
đó
được
giải
quyết
tốt
thì
yếu
tố
sáng
tạo
mới
được
kể
đến.
Nhà
nước
cũng
chưa
có
chính
sách
gì
đáng
kể
để
thúc
đẩy
sáng
tạo
trong
kinh
tế.
Vậy
làm
sao
để
kéo
chỉ
số
sáng
tạo
trong
nền
kinh
tế
lên
cao
hơn,
thưa
ông?
TS.
Lưu
Bích
Hồ: Tôi
nghĩ
không
còn
cách
nào
khác
là
phải
đổi
mới
giáo
dục.
Mà
chuyện
đổi
mới
giáo
dục
đã
bắt
đầu
chuyển
động
rồi
như
việc
đề
xuất
có
1
kỳ
thi
vừa
rồi
tất
nhiên
còn
phải
xem
xét
kỹ.
Chính
Phủ
cũng
phải
có
những
chỉ
đạo
cụ
thể
hơn
để
thúc
đẩy
sáng
tạo.
Muốn
nâng
chỉ
số
sáng
tạo
không
chỉ
phụ
thuộc
ngành
giáo
dục
mà
phải
có
sự
vào
cuộc
của
toàn
bộ
các
ngành
cùng
chung
tay
làm.
Theo
tôi
Việt
Nam
phải
mất
một
thời
gian
khá
dài
nếu
muốn
cải
thiện
chỉ
số
sáng
tạo
trong
kinh
tế.
Xin
cám
ơn
ông!
Hướng
Dương
Theo
Infonet