Việt
Nam
có
thể
là
một
trong
những
quốc
gia
nhận
nhiều
lợi
ích
từ
RCEP
khi
có
các
mặt
hàng
thế
mạnh
như
nông,
thuỷ
sản
đáp
ứng
nhu
cầu
hầu
hết
thành
viên.
Sau
8
năm
đàm
phán,
Hiệp
định
Đối
tác
Kinh
tế
toàn
diện
khu
vực
(RCEP)
đã
được
15
nước,
bao
gồm:
Brunei,
Malaysia,
Singapore,
Việt
Nam,
Campuchia,
Indonesia,
Lào,
Myanmar,
Philippines,
Thái
Lan,
Nhật
Bản,
New
Zealand,
Australia,
Trung
Quốc,
Hàn
Quốc,
ký
kết
sáng
15/11.
“Trong
khi
Covid-19
làm
gián
đoạn
chuỗi
cung
ứng
toàn
cầu,
xu
hướng
bảo
hộ
đang
nổi
lên,
RCEP
được
ký
kết
đánh
dấu
mốc
quan
trọng
trong
hội
nhập
kinh
tế
của
các
nước
tham
gia
đàm
phán”,
Bộ
trưởng
Công
Thương
Trần
Tuấn
Anh
nhấn
mạnh
sau
buổi
lễ.
RCEP,
với
sự
tham
gia
của
15
thành
viên,
sẽ
tạo
ra
thị
trường
trên
quy
mô
2,2
tỷ
người,
tương
đương
26.200
tỷ
USD,
tạo
nên
khu
vực
thuơng
mại
tự
do
lớn
nhất
thế
giới.
Nhờ
vào
cam
kết
mở
cửa
thị
trường
hàng
hoá,
dịch
vụ,
đầu
tư,
quy
tắc
xuất
xứ
giá
trị
trong
khu
vực
địa
lý
RCEP
cùng
các
biện
pháp
tạo
thuận
lợi
thương
mại,
FTA
này
sẽ
tạo
cơ
hội
để
phát
triển
các
chuỗi
cung
ứng
mới.
Hiệp
định
cũng
thiết
lập
thị
trường
xuất
khẩu
ổn
định,
lâu
dài
cho
các
nước
ASEAN
trong
bối
cảnh
các
chuỗi
cung
ứng
bất
ổn
gần
đây.
Việc
thực
thi
RCEP
cũng
tạo
nên
khuôn
khổ
pháp
lý
ràng
buộc
trong
khu
vực
về
chính
sách
thương
mại,
đầu
tư,
sở
hữu
trí
tuệ,
thương
mại
điện
tử…
và
tạo
ra
sân
chơi
công
bằng
trong
khu
vực.
Là
doanh
nghiệp
Thái
Lan
tại
Việt
Nam,
lãnh
đạo
hệ
thống
bán
lẻ
MM
Mega
Market
Việt
Nam
cho
biết
rất
phấn
khích
trước
những
thông
tin
về
RCEP.
Bà
Trần
Kim
Nga,
Giám
đốc
đối
ngoại
công
ty
nhận
xét:
“Việt
Nam
có
thể
là
một
trong
những
quốc
gia
nhận
được
nhiều
lợi
ích
từ
RCEP”.
Nguyên
nhân
là
những
nước
tham
gia
vào
hiệp
định
hầu
hết
đều
có
nhu
cầu
nhập
khẩu
những
mặt
hàng
thuộc
thế
mạnh
của
Việt
Nam
như
nông,
thuỷ
sản.
“Các
tiêu
chuẩn
nhập
khẩu
trong
hiệp
định
không
quá
khắt
khe,
thị
hiếu
tiêu
dùng
giữa
các
nước
cũng
khá
tương
đồng
nên
việc
giao
thương
thuận
lợi”,
bà
nói.
Mặt
khác,
RCEP
cũng
mở
cửa
cho
các
dịch
vụ
logistics,
thương
mại
điện
tử,
khiến
hàng
hoá
đến
tay
người
tiêu
dùng
giữa
các
nước
dễ
dàng.
Còn
theo
bà
Thu
Trang,
Giám
đốc
Trung
tâm
WTO
và
Hội
nhập
VCCI,
nhờ
vào
việc
hài
hòa
quy
tắc
xuất
xứ
nội
khối
RCEP,
hàng
hóa
xuất
khẩu
của
Việt
Nam
có
thể
tăng
khả
năng
đáp
ứng
điều
kiện
để
hưởng
ưu
đãi
thuế
quan,
từ
đó
gia
tăng
xuất
khẩu
trong
khu
vực
này,
đặc
biệt
là
ở
các
thị
trường
như
Nhật
Bản,
Hàn
Quốc,
Australia,
New
Zealand…
“Trong
các
FTA
đã
có
trước
đây,
không
ít
sản
phẩm
xuất
khẩu
Việt
Nam
do
sử
dụng
nguồn
nguyên
liệu
nhập
khẩu
từ
nước
nằm
ngoài
FTA
mà
không
đáp
ứng
yêu
cầu
xuất
xứ
để
được
hưởng
ưu
đãi
thuế
quan”,
bà
nói.
Giờ
đây,
Trung
Quốc,
Hàn
Quốc
và
những
nước
vốn
là
nguồn
cung
nguyên
liệu
chủ
yếu
đều
nằm
trong
RCEP
khiến
vấn
đề
về
quy
tắc
xuất
xứ
để
hàng
hóa
xuất
khẩu
được
hưởng
ưu
đãi
thuế
quan
RCEP
trở
nên
dễ
dàng
hơn
bao
giờ
hết.
Nhưng
bên
cạnh
những
cơ
hội,
thách
thức
cho
Việt
Nam
từ
hiệp
định
RCEP
không
hề
nhỏ.
Thứ
nhất
là
sức
ép
cạnh
tranh
hàng
hoá. Bộ
Công
Thương
cho
biết,
nhiều
đối
tác
trong
RCEP
có
cơ
cấu
sản
phẩm
tương
tự
Việt
Nam
nhưng
năng
lực
cạnh
tranh
mạnh
hơn.
Hiện
chất
lượng,
hàm
lượng
giá
trị
gia
tăng
của
hầu
hết
sản
phẩm
Việt
còn
khiêm
tốn.
Sức
ép
này
không
chỉ
diễn
ra
trên
thị
trường
xuất
khẩu
mà
thị
trường
nội
địa
cũng
tương
tự.
Theo
bà
Thu
Trang,
khi
thị
trường
nội
địa
cũng
phải
mở
theo
RCEP,
các
hàng
hoá
có
cơ
cấu
sản
phẩm
tương
tự
sẽ
tràn
vào
Việt
Nam.
Hàng
Việt
phải
cạnh
tranh
trực
diện
với
các
mặt
hàng
nhập
khẩu
từ
RCEP,
đặc
biệt
từ
Trung
Quốc.
Trung
Quốc
được
xem
là
một
trong
những
thách
thức
lớn
từ
các
nước
tham
gia
RCEP.
Với
lợi
thế
hàng
hoá
phong
phú,
giá
rẻ,
nền
kinh
tế
tỷ
dân
này
có
thể
gây
ra
những
tổn
thương
đến
sinh
kế
của
người
dân
tại
các
nước
khác.
Đây
được
xem
là
một
nguyên
nhân
chính
khiến
Ấn
Độ,
tháng
11
năm
ngoái,
quyết
định
rút
khỏi
RCEP.
New
Delhi
từng
nhiều
lần
bày
tỏ
lo
ngại
về
RCEP,
thoả
thuận
quy
định
hạ
thấp
hàng
rào
thuế
quan,
sẽ
khiến
hàng
hoá
Trung
Quốc
ngập
tràn
thị
trường
Ấn.
Trong
khi
đó,
hàng
hoá
Ấn
Độ
lại
không
đảm
bảo
được
sự
tiếp
cận
tương
tự
tại
Trung
Quốc,
khiến
thâm
hụt
thương
mại
gia
tăng.
Năm
2018,
thâm
hụt
thương
mại
với
Trung
Quốc
của
Ấn
Độ
ở
mức
“khổng
lồ”,
gần
58
tỷ
USD
trong
tổng
kim
ngạch
thương
mại
hai
chiều
95,5
tỷ
USD.
Trong
khi
đó,
người
Việt
lại
khá
ưa
chuộng
hàng
ngoại.
Đại
diện
MM
Mega
Market
cho
biết,
sản
phẩm
đến
từ
Hàn
Quốc,
Nhật
Bản,
Thái
Lan…
rất
được
quan
tâm
do
bao
bì
bắt
mắt,
chất
lượng
tốt,
giá
cả
hợp
lý.
Những
mặt
hàng
đóng
gói
như
bánh
kẹo,
mỳ
gói,
sữa,
ngũ
cốc
hay
thực
phẩm
đông
lạnh.
“Nhóm
tiêu
dùng
trẻ
có
yêu
cầu
khắt
khe,
sẵn
sàng
trải
nghiệm
sản
phẩm
mới,
đang
ngày
một
tăng,
nhu
cầu
tiêu
thụ
các
hàng
hoá
nhập
ngoại
cũng
sẽ
tăng
mạnh
ở
Việt
Nam
trong
thời
gian
tới”,
bà
Nga
nói.
Thứ
hai,
hàng
hoá
Việt
vẫn
còn
phụ
thuộc
nhiều
vào
các
nguồn
nhập
khẩu, trong
khi
khả
năng
cải
thiện
vị
trí
trong
chuỗi
giá
trị,
mức
độ
tham
gia
cung
cấp
thương
mại
dịch
vụ
toàn
cầu
còn
khiêm
tốn.
Tuy
nhiên,
các
chuyên
gia
cho
rằng
cũng
không
nên
quá
lo
lắng
trước
những
thách
thức
này.
Với
các
nước
ASEAN,
theo
bà
Trang,
hàng
hóa
nhập
khẩu
vào
Việt
Nam
từ
khu
vực
này
đã
được
hưởng
thuế
suất
0%
với
gần
như
toàn
bộ
biểu
thuế
từ
2018.
Mức
độ
phụ
thuộc
vào
nguồn
nguyên
liệu
từ
nước
ngoài,
đặc
biệt
là
từ
Trung
Quốc,
của
các
nước
ASEAN
lại
không
nặng
như
Việt
Nami.
Do
đó
RCEP
hầu
như
không
làm
thay
đổi
lợi
thế
của
họ
trong
tận
dụng
ưu
đãi
thuế
quan
từ
hiệp
định
mới
so
với
các
FTA
đã
có.
“Nếu
có
nguy
cơ
nào
đó
từ
ASEAN
đối
với
thị
trường
nội
địa
Việt
Nam,
nguy
cơ
đó
đã
có
thể
xảy
ra
từ
3
năm
nay
rồi
chứ
không
phải
chờ
tới
RCEP”,
bà
nói.
Với
nguồn
Trung
Quốc,
RCEP
càng
không
mang
lại
thêm
lợi
thế
nào
cho
hàng
Trung
Quốc
ở
Việt
Nam
từ
góc
độ
quy
tắc
xuất
xứ
so
với
hiệp
định
giữa
ASEAN
và
Trung
Quốc
(ACFTA)
đang
có.
Dù
thừa
nhận
ngoài
chuyện
xuất
xứ
còn
có
nguy
cơ
gia
tăng
nhập
khẩu
do
tăng
mua
nguyên
phụ
liệu
từ
Trung
Quốc
để
sản
xuất
hàng
xuất
khẩu
tận
dụng
ưu
đãi
thuế
quan
trong
RCEP,
bà
Trang
cho
rằng
điều
này
cũng
không
chắc
sẽ
dẫn
tới
tình
trạng
gây
“ngập
lụt”
thị
trường
nội
địa.
Nguyên
nhân
là
với
không
ít
ngành
sản
xuất,
nếu
đã
có
thể
lựa
chọn
nguồn
cung
khác
ngoài
Trung
Quốc,
doanh
nghiệp
đã
lựa
chọn
từ
lâu,
để
hưởng
ưu
đãi
thuế
quan
theo
các
FTA
khác.
“Với
mức
độ
tự
do
hoá
và
mở
cửa
thị
trường
mạnh
từ
các
FTA
đã
có,
thị
trường,
doanh
nghiệp
nội
địa
đã
được
tôi
luyện,
không
tới
nỗi
không
đón
nổi
cơn
gió
lớn
RCEP”,
bà
Trang
nói.
Như
vậy,
theo
bà
Trang,
thách
thức
lớn
nhất
của
Việt
Nam
trong
RCEP
cũng
không
khác
biệt
lắm
so
với
các
FTA
trước
đây.
Đó
là
làm
thế
nào
để
hiện
thực
hóa
cơ
hội,
để
các
doanh
nghiệp
hiểu
được
các
cơ
hội
đặc
biệt
từ
RCEP,
từ
đó
tận
dụng
chúng
một
cách
hiệu
quả.
“Thách
thức
không
mới
nhưng
giải
pháp
lại
không
dễ
dàng”,
bà
nói.
Khác
biệt
trong
thách
thức
với
các
FTA
khác,
nếu
có,
đó
là
việc
cạnh
tranh
trực
diện
trong
RCEP
sẽ
phức
tạp
hơn
tại
thị
trường
xuất
khẩu
và
nội
địa.
Ví
dụ
ở
Nhật
Bản,
trước
RCEP,
Trung
Quốc
chưa
có
FTA
nào,
trong
khi
Việt
Nam
có
tới
3.
Như
vậy
sau
RCEP,
hàng
Trung
Quốc
sẽ
được
hưởng
ưu
đãi
ở
Nhật
Bản,
do
đó
hàng
hóa
Việt
Nam
cũng
sẽ
phải
chịu
cạnh
tranh
gay
gắt
hơn
ở
thị
trường
nước
này.
“Doanh
nghiệp
xuất
khẩu
mặc
dù
được
dự
báo
sẽ
có
lợi
thế
trong
RCEP
nhưng
cũng
phải
sẵn
sàng
chuẩn
bị
cho
tình
huống
cạnh
tranh
mới”,
bà
Trang
nhấn
mạnh.
Theo
đánh
giá
của
đại
diện
VCCI,
không
lo
ngại
có
sự
chồng
chéo
khi
7/15
thành
viên
gồm
Brunei,
Malaysia,
Singapore,
Việt
Nam
và
Nhật
Bản,
New
Zealand,
Australia
tham
gia
cả
RCEP
lẫn
Hiệp
định
Đối
tác
toàn
diện
và
Tiến
bộ
xuyên
Thái
Bình
Dương
(CPTPP).
“Cứ
thêm
một
FTA
là
thêm
một
con
đường
ưu
tiên
trong
giao
thương
với
cùng
một
đối
tác.
Những
con
đường
này
không
loại
trừ
lẫn
nhau,
con
đường
nào
phù
hợp
với
trình
độ,
nhu
cầu
của
mình
thì
đi
theo
nó”,
bà
Trang
nói.
Bộ
trưởng
Trần
Tuấn
Anh
thì
nhận
định,
RCEP
được
xây
dựng
phù
hợp
ngay
cả
với
một
số
quốc
gia
kém
phát
triển
của
ASEAN.
Vì
vậy,
không
gian
kinh
tế
rộng
hơn,
dân
số
lớn
hơn
nhưng
RCEP
vẫn
có
sự
linh
hoạt
cho
các
nước
tham
gia.
Dù
thừa
nhận
chuẩn
mực
của
CPTPP
cao
hơn,
Bộ
trưởng
Tuấn
Anh
cho
rằng,
với
những
nước
đã
tham
gia
hiệp
định
như
Việt
Nam,
điều
này
là
lợi
thế,
vì
không
phải
trả
giá
thêm
cho
những
yêu
cầu
của
RCEP.
“Ngược
lại,
chúng
ta
lại
được
hưởng
lợi
ích
khi
các
đối
tác
RCEP
thực
hiện
cam
kết”,
ông
nhấn
mạnh.