Cúi đầu xin lỗi là đúng, nhưng hãy tỉnh táo với Formosa!

Dù lãnh đạo của Formosa đã phải cúi đầu xin lỗi vì phát ngôn dậy sóng "chọn thép hay chọn cá tôm", cũng chưa thể xoa dịu được dư luận. Nhưng hơn một lần nữa, hãy có cái nhìn tỉnh táo và suy xét thận trọng hơn khi nhìn nhận vụ việc này.

Câu nói được đưa ra ngay giữa đỉnh điểm của vụ việc, hàng chục nghìn tấn cá chết dọc khắp các vùng biển miền Trung mà không rõ nguyên nhân. Chưa có kết luận chính thức của cơ quan chức năng, thì chính những ngư dân vùng biển phát hiện ra một đường ống nước xả thải được chôn sâu dưới lòng biển, được cho là của Formosa.

Có dự án khu công nghiệp, việc phải có đường ống xả thải là tất yếu và cần thiết. Nhưng vấn đề đặt ra là đường ống ấy có đảm bảo chất lượng, đáp ứng được các tiêu chuẩn kỹ thuật, có an toàn hay không? Và quan trọng hơn, nguồn xả thải ấy có được qua xử lý, có đảm bảo có tiêu chí về môi trường, đảm bảo không làm ảnh hưởng và hệ lụy xấu đến tài nguyên khác?

Đến lúc này, các cơ quan chức năng vẫn đang nỗ lực để tìm ra nguyên nhân cá chết, và cũng không loại trừ nghi vấn từ Formosa. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cũng đã có chỉ đạo mạnh mẽ yêu cầu phải sớm tìm ra nguyên nhân và truy trách nhiệm đến cùng. Và giữa lúc mọi chuyện chưa được sáng tỏ, thì mọi mũi tên của dư luận vẫn đang nhắm vào Formosa.

Cũng phải thôi, khi mà những phát ngôn của ông Giám đốc Đối ngoại của Formosa, cùng sự thừa nhận có sử dụng chất cực độc để súc rửa đường ống là rất đáng lên án. Một nhà đầu tư nước ngoài không thể có quyền yêu cầu hay tuyên bố thay cho Việt Nam là chọn phát triển cái gì, "thép hay tôm cá" như ông Phàm đã nói. Hơn hết, nhà đầu tư nước ngoài phải thể hiện rõ trách nhiệm của mình, trong đó có bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Câu phát biểu của ông Phàm, cũng như những gì mà Formosa đã làm đã cho thấy sự thiếu trách nhiệm của một nhà đầu tư nước ngoài, trong việc thực hiện nghĩa vụ phải bảo vệ tài nguyên, môi trường khi rót vốn đầu tư. Formosa là dự án lớn với quy mô lên tới 10 tỷ USD, lại đầu tư vào công nghiệp nặng (luyện gang thép) - một lĩnh vực có tác động lớn đến môi trường, nếu không có quy trình xử lý đảm bảo theo tiêu chuẩn, thì hệ quả là khôn lường.

Tại cuộc họp báo của Formosa vừa diễn ra, không có nhiều phản hồi, cũng không nhiều giải đáp, với lý do có lịch họp gấp với UBND tỉnh Hà Tĩnh, lãnh đạo của công ty này nói rất ít và chỉ cúi đầu xin lỗi. Với những gì đã phát ngôn và hành động, lời xin lỗi của Formosa là đúng. Nhưng hết hơn là hành động thể hiện DN này thực sự cầu thị trong chuyện bảo vệ môi trường biển thì vẫn chưa thấy rõ.

Mong chờ hơn cả, đó là kết luận cuối cùng của cơ quan chức năng để có thể làm sáng tỏ vụ việc này. Lời xin lỗi là cần thiết, nhưng chưa đủ để xoa dịu dư luận. Nhưng có lẽ thêm một lần nữa, cần có cái nhìn tỉnh táo và suy xét thận trọng hơn với Formosa về chuyện xả thải, thận trọng hơn khi kết luận Formosa là nguyên nhân gây ra hiện tượng cá chết?

Một chuyên gia truyền thông cho rằng: Không chỉ phải tỉnh táo hơn với những gì mà Formosa đang làm, mà cần phải tỉnh táo để lắng nghe đầy đủ những gì mà đại diện của Formosa nói. Nhà đầu tư sẽ không dại gì, khi dự án chưa hoàn thiện và đi vào hoạt động tổng thể, lại có thể bị dính vào nghi án bê bối vì xả thải ra môi trường.

"Các tập đoàn đang đầu tư và sẽ đầu tư vào Việt Nam sẽ quan sát cách họ được bảo vệ như thế nào và sẽ cân nhắc chuyển nguồn vốn vào Việt Nam như thế nào. Những việc tưởng nhỏ nhưng cũng có thể ảnh hưởng tới đầu tư nước ngoài vào 1 quốc gia." - chuyên gia này cảnh báo.

Đúng theo vị chuyên gia này nói, việc ứng xử với Formosa như thế nào, có thể đang được nhiều nhà đầu tư khác quan tâm và sẽ cân nhắc thận trọng hơn khi rót vốn vào Việt Nam từ sau vụ việc này. Một sự tỉnh táo với Formosa, phán xét thận trọng hơn với những gì mà nhà đầu tư này đang làm tại Việt Nam, có lẽ là cần thiết hơn lúc này.

Cẩm An

Theo Trí thức trẻ