Dù
là
"đại
gia"
xuất
khẩu
gạo
trên
thế
giới,
việc
xây
dựng
thương
hiệu
cho
hạt
gạo
Việt
Nam
vẫn
còn
bị
bỏ
ngỏ
-
ảnh:
Internet
Mua
gạo:
Tin
là
chính
Nhà
có
5
người,
trung
bình
mỗi
ngày
đều
ăn
khoảng
2kg
gạo,
tuy
nhiên
chị
Nguyễn
Thị
Minh
(Đoàn
Thị
Điểm,
Đống
Đa,
Hà
Nội)
lại
cho
biết:
"Tôi
thường
tiện
mua
gạo
tại
các
cửa
hàng
ngay
bên
đường.
Nhìn
biển
hiệu
cắm
trên
các
bao
gạo
thông
báo
tên
gạo
và
giá
là
tôi
chọn
loại
gạo
nào
đó
thấy
phù
hợp.
Thông
thường
là
Bắc
Hương,
Tám
Xoan...
theo
quảng
cáo
và
lời
đảm
bảo
của
chủ
hàng.
Tôi
chưa
bao
giờ
đóng
trong
các
túi
sẵn
có
nhãn,
mác".
Trong
khi
đó,
rất
nhiều
các
lái
buôn,
cửa
hàng
lớn
kinh
doanh
mặt
hàng
gạo
đều
ghi
nhận
tình
trạng
này.
Chị
Trần
Thị
Thơ,
bán
gạo
tại
chợ
Mơ
(Hai
Bà
Trưng,
Hà
Nội)
cho
biết:
Mỗi
ngày
tôi
bán
từ
5
tạ
tới
cả
tấn
gạo.
Nhưng
hầu
hết
người
dân
đều
mua
gạo
từ
các
bao
tải
lớn.
Rất
ít
người
mua
gạo
đóng
trong
các
gói
có
sẵn,
có
tem
mác.
Nhiều
người
không
hề
hỏi
hoặc
có
khi
lệch
giá
so
với
gạo
không
tem
mác
chừng
3.000
đến
5.000
đồng
nên
họ
không
mua.
Nghiên
cứu
được
Agroinfo
thực
hiện
trong
năm
2011
tại
4
thành
phố
lớn
là
Hà
Nội,
TP.HCM,
Hải
Phòng,
Đà
Nẵng.
Kết
quả
điều
tra
cho
thấy
có
đến
hơn
90%
người
tiêu
dùng
tại
các
địa
phương
này
đều
sử
dụng
gạo
tẻ
không
đóng
gói.
Ông
Nguyễn
Bá
Minh,
Trưởng
phòng
Nghiên
cứu
thị
trường
nông
sản
(Agroinfo)
cho
biết:
Mặc
dù
là
quốc
gia
trong
tốp
đầu
về
xuất
khẩu
gạo
nhưng
việc
xây
dựng
thương
hiệu
cho
hạt
gạo
trong
nước
vẫn
làm
chưa
"đến
đầu
đến
đũa",
vì
thế
lúa
gạo
của
chúng
ta
vẫn
chưa
phải
là
sản
phẩm
hàng
hóa
thực
thụ.
Hiện
nay
nông
sản
có
đăng
ký
và
kiểm
nghiệm
chất
lượng
của
nước
ta
vẫn
còn
hạn
chế,
chưa
đáp
ứng
được
nhu
cầu
tiêu
dùng
trong
nước.
Do
đó,
Nhà
nước
cần
quan
tâm
hơn
nữa
đến
vấn
đề
này,
đẩy
mạnh
sản
xuất
nông
sản
có
đăng
ký
truy
xuất
nguồn
gốc."
Thực
tế,
thị
trường
bán
lẻ
gạo
nội
địa
phụ
thuộc
lớn
vào
tư
thương
làm
theo
cách
tư
phát
và
truyển
thống.
Còn
người
mua
thì
theo
thói
quen
là
mua
gạo
tại
các
đại
lý
gần
nhà
với
những
loại
gạo
không
kiểm
chứng,
không
tên
tuổi.
Tất
cả
đều
tin
vào
người
bán
và
mua
về
thử
mới
biết.
Theo
các
nhà
kinh
doanh
lâu
năm
trên
thị
trường
nội
địa,
tình
trạng
nhập
nhèm
trên
thị
trường
gạo
chất
lượng
cao
là
rất
phổ
biến,
nguyên
nhân
chủ
yếu
là
do
cạnh
tranh
giá
giữa
các
đại
lý.
Điều
này,
người
làm
trong
nghề
biết
rõ,
nhưng
người
tiêu
dùng
thì
rất
khó
phát
hiện.
Theo
bật
mí
của
một
vài
chủ
đại
lý
gạo,
khái
niệm
"gạo
trộn"
là
chuyện
đương
nhiên,
thường
xuyên
và
không
đại
lý
nào
không
làm
để
tăng
thêm
lợi
nhuận.
Gạo
Tám
xoan
Hải
Hậu
là
gạo
có
tỷ
lệ
trộn
tương
đối
cao
(lên
đến
khoảng
80%),
vì
đây
là
loại
gạo
rất
hiếm,
và
nếu
bán
ra
thị
trường
giá
không
thể
thấp
hơn
23.000
đồng/kg
nhưng
tại
các
đại
lý,
loại
gạo
này
bán
khá
phổ
biến
với
giá
vừa
phải
chỉ
16.000
đến
18.000
đồng.
Gạo
Bắc
Hương,
Tám
Điện
Biên
tỷ
lệ
trộn
cũng
lên
tới
20-30%...
Mới
đây,
trên
nhiều
diễn
đàn,
người
tiêu
dùng
cảnh
báo
nhau
cẩn
thận
với
gạo
ướp
hương
liệu.
Từ
loại
gạo
thường,
không
có
mùi
thơm
khi
ướp
hương
liệu,
chúng
sẽ
thơm
lúc
chưa
nấu
hoặc
chỉ
thơm
trong
mấy
ngày
đầu
mới
mua
về,
khi
đã
để
lâu
thì
mùi
hương
gần
như
bay
hết.
Loại
gạo
này
khi
cho
vào
nấu
chín
cũng
không
còn
mùi
thơm
như
gạo
thơm
thật
nữa
mà
mùi
như
các
loại
gạo
thường.
Đây
là
mánh
của
nhiều
tiểu
thương
ham
lãi,
ăn
chênh
lệch
tới
-
6.000
đồng/kg
khi
bán
gạo
thường
cao
như
gạo
Thái,
gạo
Tám,
gạo
Bắc
Hương...
mà
chỉ
thêm
vài
nghìn
hương
liệu.
Chính
vì
thế,
các
chuyên
gia
cũng
lo
ngại,
việc
mua
gạo
chủ
yếu
qua
hệ
thống
bán
lẻ,
không
có
nhãn
mác
sẽ
dẫn
đến
nguy
cơ
người
tiêu
dùng
mua
phải
hàng
kém
chất
lượng,
hàng
trôi
nổi,
thậm
chí
còn
bị
ép
giá.
Thói
quen
của
người
Việt
Nam
ưa
rẻ
và
thường
những
sản
phẩm
không
nhãn
mác
rõ
ràng,
không
có
nguồn
gốc
thì
giá
thấp,
vừa
với
thu
nhập
của
người
dân
nói
chung.
Tuy
nhiên,
cũng
nên
khuyến
cáo
để
trở
thành
người
tiêu
dùng
thông
minh,
biết
chọn
những
sản
phẩm
có
nguồn
gốc
rõ
ràng.
Chất
lượng
là
vấn
đề
quan
trọng
và
sản
phẩm
phải
có
nguồn
gốc
rõ
ràng
để
đảm
bảo
chất
lượng.
Người
sản
xuất
cố
gắng
xây
dựng
thương
hiệu,
để
thương
hiệu
đáp
ứng
nhu
cầu
của
người
tiêu
dùng.
Đánh
mất
thương
hiệu
truyền
thống
Trong
khi
đó,
Việt
Nam
có
rất
nhiều
loại
gạo
đặc
sản
nổi
tiếng.
Một
số
DN
đã
đầu
tư
sản
xuất,
phát
triển
bán
hàng...
phát
triển
các
loại
gạo
này
thành
các
thương
hiệu
gạo,
được
nhiều
người
ưu
thích.
Tuy
nhiên,
khi
các
thương
hiệu
mới
nổi
đã
bị
làm
nhái,
làm
giả
khiến
cho
các
thương
hiệu
bị
mất
uy
tín
và
DN
chán
nản
bỏ
cuộc.
Mấy
tháng
nay
nhà
chị
Lê
Thị
Hằng
ở
ngõ
89
Phùng
Khoang,
Từ
Liêm,
Hà
Nội
đều
ăn
loại
gạo
Bắc
Hương
7
của
Thái
Bình.
Nhưng
đợt
gạo
vừa
mua,
nấu
cơm
cứng
và
không
còn
thơm
như
trước.
Cảm
thấy
bị
lừa,
chị
đi
tham
khảo
thì
được
biết,
cửa
hàng
gạo
đã
pha
các
loại
gạo
khác
và
Bắc
Hương
để
kiếm
lời.
Thậm
chí,
họ
dùng
cả
hương
liệu
để
đánh
lừa
khách
hàng.
Còn
Trần
Thị
Liên
ở
ngõ
82
Minh
Khai,
Hoàng
Mai
cũng
mắc
tình
trạng
tương
tự.
Sau
một
thời
gian
ăn
loại
gạo
đặc
sản
Bắc
Hương
mua
tại
cửa
hàng
quen
phát
hiện
có
vấn
đề
chị
đã
chuyển
sang
ăn
loại
gạo
đặc
sản
Tám
Hải
Hậu.
Nhưng
cũng
chỉ
một
vài
bữa
đầu
ngon,
càng
về
sau
mình
thấy
hạt
gạo
cứ
vẩn
đục
mà
nấu
lên
dần
mất
mùi,
cơm
cứng.
Lý
giải
về
tình
trạng
này,
anh
Hoàng
Văn
Anh,
chủ
đại
lý
gạo
ở
đường
Phùng
Khoang,
Hà
Nội
cho
rằng,
các
chủ
cửa
hàng
đã
lợi
dụng
lòng
tin
của
khách
quen
để
pha
trộn
các
loại
gạo
thường
để
kiếm
lời.
"Các
loại
gạo
đặc
sản
thường
được
sản
xuất,
chọn
lựa
và
chế
biến
rất
kỹ
nên
có
giá
thành
cao.
Nhiều
đại
lý
pha
thêm
gạo
kém
chất
lượng
vào
để
kiếm
lời.
Hạt
gạo
mua
về
rất
thơm
nhưng
khi
nấu
hoặc
để
lâu
không
còn
thơm
rất
có
thể
bị
dùng
các
loại
hương
liệu
để
ướp
hương
thơm
lên
hạt
gạo
nhằm
đánh
lừa
người
mua,"
anh
Văn
Anh
cho
biết.
Ông
Lý
Thái
Hưng,
Giám
đốc
Công
ty
TNHH
Hưng
Cúc
cho
biết:
"Lâu
nay
các
thương
lái
vẫn
thu
mua
gạo
Thái
bình,
các
loại
gạo
ở
An
Giang,
Cần
Thơ,
Nam
Định...
đi
nơi
khác
mà
không
cần
biết
đến
thương
hiệu
tên
tuổi.
Nhưng
khi
đến
tay
người
tiêu
dùng
thương
lái
đã
"sang
tên
đổi
họ"
trộn
loại
gạo
không
tên
vào
gạo
có
tên
tuổi
trên
thị
trường
mang
những
cái
tên
nổi
tiếng.
Hiện
nay
có
một
số
thương
lái
của
Nam
Định
sang
Thái
Bình
mua
thóc
rồi
đóng
bao
bì
giả
gạo
Nam
Định.
Điều
này
không
chỉ
khiến
người
tiêu
dùng
bị
thiệt
hại
và
còn
gây
tổn
hại
uy
tín
của
các
đặc
sản
gạo
nổi
tiếng
của
Việt
Nam.
Đánh
mất
uy
tín
là
đánh
mất
giá
trị
gia
tăng
trong
tương
lai
của
gạo
Việt
Nam.
Theo
ông
Trần
Mạnh
Báo,
phó
Chủ
tịch
Hiệp
hội
Giống
cây
trồng
Việt
Nam,
hiện
nay,
các
DN
Việt
Nam
thu
gom
gạo
chủ
yếu
tập
trung
số
lượng,
không
phân
biệt
đó
là
loại
lúa
gì,
các
tiêu
chuẩn
sản
xuất
và
chế
biến
ra
sao.
Có
thể
nói,
hầu
hết
các
doanh
nghiệp
xuất
khẩu
gạo
hay
các
thương
lái
nhỏ
lẻ
đều
thu
mua
theo
kiểu
"chạy
sô"
chứ
không
nghĩ
đến
việc
tạo
một
thương
hiệu
cho
gạo
Việt
Nam
trên
thị
trường.
Trong
nhiều
trường
hợp,
DN
thu
mua
nhiều
loại
rồi
trộn
chung
lại
để
cung
ứng
cho
đối
tác,
đại
lý.
Ông
Nguyễn
Văn
Bộ,
Viện
giống
cây
trồng
Việt
Nam
cũng
cho
rằng,
gạo
Việt
Nam
chưa
có
thương
hiệu
là
do
chất
lượng
chưa
đạt
tiêu
chuẩn.
Vì
Công
ty
xuất
khẩu
gạo
thường
thu
mua
gạo
của
thương
lái
ở
khắp
ngõ
ngách,
kéo
theo
thương
lái
lại
thu
mua
từ
nông
dân
cá
thể
ở
nhiều
cánh
đồng
với
các
giống
lúa
khác
nhau.
Với
kiểu
thu
mua,
chế
biến
như
vậy,
gạo
Việt
Nam
không
thể
đảm
bảo
chất
lượng
đồng
nhất
và
không
có
thương
hiệu.
Ông
Trương
Thanh
Phong,
Chủ
tịch
Hiệp
hội
Lương
thực
Việt
Nam
dẫn
số
liệu:
Năm
2004,
Việt
Nam
xuất
khẩu
được
trên
100.000
tấn
gạo
thơm
có
thương
hiệu
với
giá
từ
360
-
380
USD/tấn,
cao
hơn
gạo
"không
tên"
trên
100
USD/tấn.
Thấy
hiệu
quả
cao,
năm
2005,
nông
dân
đã
đổ
xô
trồng
gạo
thơm,
từ
diện
tích
chỉ
60.000
ha
năm
nhưng
lại
không
quản
lý
được
chất
lượng.
Nay
tăng
lên
đến
180.000
ha
thì
chất
lượng
đi
xuống
tệ
hại,
có
đến
đến
40%
bị
lẫn
nhiều
giống
khác.
Hậu
quả,
khách
hàng
từ
chối
không
mua.
Vì
thế,
chừng
nào
chưa
giải
được
bài
toán
chất
lượng
cho
hạt
gạo
thì
khó
có
thể
xây
dựng
và
giữ
được
thương
hiệu
gạo
Việt
Nam
trên
thị
trường
thế
giới
và
thậm
chí
cả
người
tiêu
dùng
trong
nước.