Lấy phiếu tín nhiệm cả Chủ tịch nước và Thủ tướng

Theo Nghị quyết về quy trình lấy phiếu, bỏ phiếu tín nhiệm vừa được Quốc hội thông qua sáng nay, từ năm 2013, các nhân sự cấp cao của Chính phủ và QH sẽ được lấy phiếu tín nhiệm hàng năm.

 Người có quá nửa tổng số đại biểu đánh giá mức “tín nhiệm thấp” có thể xin từ chức hoặc QH bỏ phiếu tín nhiệm.

5 trường hợp bỏ phiếu tín nhiệm

Theo Nghị quyết, Ủy ban Thường vụ sẽ trình Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm khi xảy ra một trong các trường hợp sau: khi Thường vụ đề nghị Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm; Khi có kiến nghị của ít nhất 20% tổng số đại biểu Quốc hội; Khi có kiến nghị của Hội đồng dân tộc, ủy ban của Quốc hội.

Việc bỏ phiếu tín nhiệm cũng sẽ được tiến hành khi người được lấy phiếu tín nhiệm có trên 2/3 tổng số đại biểu Quốc hội đánh giá “tín nhiệm thấp". Hoặc, người được lấy phiếu tín nhiệm có 2 năm liên tiếp có quá nửa tổng số đại biểu Quốc hội đánh giá “tín nhiệm thấp”.

Như vậy, so với luật hiện hành, Nghị quyết này chỉ bổ sung thêm hai điều kiện về "bỏ phiếu" tín nhiệm căn cứ vào kết quả lấy phiếu tín nhiệm hàng năm. Còn lại, vẫn là những quy định cũ đã có trong luật nhưng chưa từng được thực thi.

QH cũng chỉ lấy phiếu tín nhiệm với các chức danh lãnh đạo chủ chốt. Không lấy phiếu tín nhiệm tại Hội đồng dân tộc, ủy ban của Quốc hội, ban của HĐND như dự kiến ban đầu.

Theo báo cáo giải trình của Ủy ban Thường vụ, qua thảo luận tại hội trường, nhiều đại biểu đề nghị thu gọn phạm vi những người được lấy phiếu tín nhiệm, không tổ chức lấy phiếu tín nhiệm dàn trải.

Kết quả thăm dò bằng phiếu gửi các đại biểu cũng cho thấy đa số tán thành chỉ lấy phiếu tín nhiệm với các chức danh chủ chốt. Tương tự, HĐND lấy phiếu tín nhiệm đối với những người giữ các chức vụ do HĐND bầu như: chủ tịch, phó chủ tịch, ủy viên thường trực HĐND, trưởng các ban của HĐND; chủ tịch, phó chủ tịch và các ủy viên của UBND.

Lấy phiếu tín nhiệm từ năm 2013

Sau khi Nghị quyết thông qua, việc lấy phiếu tín nhiệm sẽ bắt đầu thực hiện ngay tại kỳ họp Quốc hội đầu năm 2013.

Với các nhiệm kỳ sau, việc lấy phiếu tín nhiệm sẽ bắt đầu vào kỳ họp đầu tiên trong năm kể từ năm thứ hai của nhiệm kỳ.

Trước đó, mặc dù có một số ý kiến đề nghị chỉ nên lấy phiếu tín nhiệm hai lần trong một nhiệm kỳ hoặc lấy phiếu tín nhiệm vào kỳ họp cuối mỗi năm, song theo Thường vụ, việc lấy phiếu tín nhiệm hằng năm sẽ làm cho người giữ chức vụ thấy được mức độ tín nhiệm của mình để phấn đấu, rèn luyện, phát huy trách nhiệm để hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Đồng thời, cũng để các cơ quan có thẩm quyền kịp thời xem xét, điều chỉnh việc sắp xếp, bố trí cán bộ, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước. Quy định về thời điểm lấy phiếu tín nhiệm bắt đầu từ năm thứ hai của nhiệm kỳ là để bảo đảm thời gian cần thiết cho việc thể hiện năng lực lãnh đạo, quản lý.

Quy trình được tiến hành như sau: Người được lấy phiếu tín nhiệm sẽ có báo cáo công tác bằng văn bản gửi tới Thường vụ Quốc hội chậm nhất 30 ngày, trước ngày khai mạc kỳ họp Quốc hội. Thường vụ gửi thông báo về việc lấy phiếu tín nhiệm tại kỳ họp và báo cáo công tác của người được lấy tín nhiệm đến đại biểu chậm nhất là 20 ngày, trước ngày khai mạc kỳ họp. Quốc hội quyết định ngày lấy phiếu tín nhiệm trong chương trình kỳ họp. Hình thức bỏ phiếu là bỏ phiếu kín.

Người được lấy phiếu tín nhiệm có trách nhiệm tự nhận xét, báo cáo trung thực kết quả thực hiện chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn được giao, việc rèn luyện tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống và giải trình đầy đủ các nội dung mà người tham gia lấy phiếu tín nhiệm yêu cầu. Đại biểu có quyền yêu cầu người được lấy phiếu giải trình thêm về những vấn đề đại biểu quan tâm, cần được làm rõ; thu thập thêm thông tin từ những nguồn đã được kiểm chứng khác.

Người có quá nửa tổng số đại biểu đánh giá mức “tín nhiệm thấp” có thể xin từ chức hoặc Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm.

Người bị bỏ phiếu có quyền trình bày

Quy trình bỏ phiếu tín nhiệm được tiến hành như sau.

Thường vụ trình Quốc hội về việc bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn tại kỳ họp Quốc hội, trong đó báo cáo rõ căn cứ đề nghị thực hiện bỏ phiếu tín nhiệm.

Quốc hội thảo luận. Trước đó, người bị bỏ phiếu tín nhiệm có quyền trình bày ý kiến của mình trước Quốc hội. Trong trường hợp cần thiết, đại biểu thảo luận tại các đoàn. Chủ tịch Quốc hội có thể họp với các trưởng đoàn đại biểu để trao đổi các vấn đề liên quan.

Sau đó, T thường vụ báo cáo trước Quốc hội kết quả thảo luận.

Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm bằng cách bỏ phiếu kín. Trên phiếu thể hiện tên, chức vụ của người bị bỏ phiếu tín nhiệm, hai mức độ "tín nhiệm" và "không tín nhiệm".

Đối với người có quá nửa tổng số đại biểu không tín nhiệm thì cơ quan hoặc người có thẩm quyền giới thiệu để Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn việc bổ nhiệm có trách nhiệm trình Quốc hội xem xét, quyết định việc miễn nhiệm hoặc phê chuẩn việc miễn nhiệm đối với người đó.

Các đối tượng Quốc hội thực hiện lấy phiếu tín nhiệm: Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước; Chủ tịch Quốc hội, các Phó Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng dân tộc, Chủ nhiệm các Ủy ban của Quốc hội, các thành viên khác của Ủy ban thường vụ Quốc hội; Thủ tướng, các Phó Thủ tướng, các thành viên khác của Chính phủ; Chánh án TANDTC, Viện trưởng VKSNDTC, Tổng Kiểm toán Nhà nước.