Bộ
KHĐT
vừa
có
báo
cáo
cho
biết
nhiều
tỉnh
lại
tiếp
tục
đề
nghị
bổ
sung
quy
hoạch
sân
golf.
Tổng
số
sân
golf
đang
được
đề
nghị
đã
lên
đến
124,
trong
khi
quy
hoạch
đến
năm
2020
Việt
Nam
chỉ
có
89
sân...
Phát
triển
kinh
tế
nhanh
kéo
theo
mất
đất
nông
nghiệp
Khu
vực
bị
ảnh
hưởng
khi
mực
nước
biển
dâng
cao
1m
ở
Đồng
bằng
sông
Cửu
Long
(Nguồn:
Nghiên
cứu
nhanh
về
ảnh
hưởng
và
quy
mô
tác
động
ở
Việt
Nam
do
gia
tăng
mực
nước
biển
do
Trung
tâm
quốc
tế
quản
lý
môi
trường
(ICEM
–
Australia)
thực
hiện)
(Ghi
chú:
Khu
vực
màu
xanh
thể
hiện
vùng
bị
ngập) |
Bên
cạnh
đó,
13
tỉnh,
thành
khu
vực
ĐBSCL
đến
cuối
năm
2010
có
74
khu
công
nghiệp
(KCN)
đã
được
phê
duyệt
với
diện
tích
hơn
23.900
ha,
hầu
hết
đang
bỏ
hoang
nhưng
nhiều
địa
phương
vẫn
đua
nhau
lập
quy
hoạch
phát
triển
thêm.
Trong
tình
hình
nước
biển
dâng
trong
tương
lai,
nhiều
nhà
khoa
học
đã
đưa
ra
đánh
giá
cho
thấy
có
tới
30%
trên
tổng
diện
tích
đất
vùng
ĐBSCL
bị
ngập,
trong
đó
diện
tích
đất
đang
canh
tác
nông
nghiệp
hiện
nay
sẽ
bị
mất
lên
tới
hơn
9.000km
2
(xem
ảnh
1).
Bên
cạnh
đó
trong
tương
lai
gần,
khu
vực
ĐBSCL
sẽ
bị
ảnh
hưởng
do
hệ
thống
sông
Mekong
bị
chặn
dòng
chảy
làm
tác
động
tiêu
cực
đến
năng
suất
và
diện
tích
canh
tác.
Trên
thực
tế
không
phải
riêng
ở
Việt
Nam,
phát
triển
kinh
tế
đi
đôi
với
chuyển
dịch
cơ
cấu
kinh
tế
từ
nông
nghiệp
là
chính
sang
sản
xuất
và
dịch
vụ.
Việc
chuyển
dịch
cơ
cấu
kinh
tế
này
đòi
hỏi
đưa
một
lực
lượng
lao
động
từ
khu
vực
sản
xuất
nông
nghiệp
sang
những
lĩnh
vực
khác.
Do
vậy
cần
nhìn
nhận
đô
thị
hóa
là
một
vấn
đề
mang
tính
chất
thị
trường
với
các
đặc
điểm
cung
cầu
về
lao
động:
nhu
cầu
lao
động
ở
các
ngành
dịch
vụ
và
công
nghiệp
và
nguồn
cung
cấp
lao
động
này
ở
vùng
nông
nghiệp
và
cung
cầu
về
đất
cho
phát
triển
xây
dựng.
Trên
cơ
sở
đó
ta
có
thể
thấy
rằng,
tốc
độ
phát
triển
kinh
tế
càng
nhanh
thì
sẽ
dẫn
tới
hệ
quả
tốc
độ
đô
thị
hóa
sẽ
diễn
ra
nhanh:
thêm
nhiều
nông
dân
bỏ
việc
canh
tác
để
tham
gia
lao
động
dịch
vụ
và
công
nghiệp
và
thêm
nhiều
diện
tích
đất
nông
nghiệp
bị
chuyển
đổi
sang
hình
thức
sử
dụng
khác.
Ở
khía
cạnh
con
người
và
văn
hóa,
với
một
truyền
thống
và
văn
hóa
nông
nghiệp
lâu
đời
và
một
đa
số
nông
dân,
quá
trình
đô
thị
hóa
gây
không
ít
xáo
trộn
về
mặt
văn
hóa
xã
hội
trong
giai
đoạn
chuyển
tiếp.
Nhưng
phải
thấy
rằng
để
đất
nước
phát
triển
thành
một
nền
kinh
tế
dịch
vụ
và
công
nghiệp,
đòi
hỏi
những
thói
quen
và
tác
phong
nông
nghiệp
cần
phải
được
thu
hẹp
lại
và
thậm
chí
mất
đi.
Và
do
đó,
việc
gia
tăng
mức
độ
đô
thị
hóa
trong
tiềm
thức
của
các
nhà
lãnh
đạo
địa
phương
và
có
lẽ
của
không
ít
người
dân
mang
một
cái
nhìn
rất
tích
cực
và
thỏa
đáng.
Tuy
nhiên,
ở
khía
cạnh
đất
đai,
mất
đi
một
diện
tích
đất
nông
nghiệp
màu
mỡ
do
quá
trình
đô
thị
hóa
là
một
hiện
tượng
kinh
tế
tiêu
cực
vì
nó
đe
dọa
an
ninh
lương
thực.
Nếu
thiếu
nông
dân,
chúng
ta
có
thể
nhập
khẩu
lao
động
được,
hoặc
một
bộ
phận
thị
dân
không
thể
cạnh
tranh
trong
lĩnh
vực
dịch
vụ
và
sản
xuất
sẽ
tham
gia
làm
nông.
Nhưng
nếu
thiếu
đất
nông
nghiệp,
chúng
ta
không
thể
chuyển
đổi
ngược
đất
công
nghiệp
hay
đô
thị
trở
lại
tình
trạng
ban
đầu.
Do
vậy
đất
nông
nghiệp
màu
mỡ
(chứ
không
phải
tất
cả
đất
nông
nghiệp
hiện
nay)
cần
phải
được
xem
là
loại
tài
nguyên
cần
được
bảo
vệ
khỏi
tình
trạng
thất
thoát.
Chính
phủ
trợ
giá
cho
việc
đô
thị
hóa
tràn
lan?
Tốc
độ
phát
triển
kinh
tế
càng
nhanh
sẽ
dẫn
tới
hệ
quả
tốc
độ
đô
thị
hóa
diễn
ra
nhanh,
và
thêm
nhiều
diện
tích
đất
nông
nghiệp
mị
mất
đi.
Ảnh:
Mai
Kỳ |
Trong
vấn
đề
mất
đất
nông
nghiệp
màu
mỡ,
quá
trình
đô
thị
hóa
ở
Việt
Nam
có
hai
vấn
đề
quan
trọng
liên
quan
tới
vai
trò
quản
lý
quy
hoạch
đất
đai
của
nhà
nước
tác
động
lên
quan
hệ
cung
cầu
đất
nông
nghiệp
cho
đô
thị
hóa.
Thông
qua
chính
sách
áp
đặt
giá
đất
nông
nghiệp
rẻ
hơn
mức
giá
thị
trường
và
cơ
chế
giá
đất
nông
nghiệp
không
được
tính
toán
trên
cơ
sở
đất
màu
mỡ
hay
không,
trên
thực
tế,
chính
phủ
đã
trợ
giá
cho
việc
đô
thị
hóa
tràn
lan.
Nhà
đầu
tư
chỉ
cần
mua
đất
nông
nghiệp
với
giá
rẻ
hơn
giá
lẽ
ra
phải
trả
cho
người
nông
dân
và
trong
nhiều
trường
hợp
nhà
đầu
tư
để
hoang
để
chờ
chuyển
đổi
sang
mục
đích
sử
dụng
khác.
Chi
phí
sử
dụng
(thuế)
và
chuyển
đổi
sử
dụng
đang
được
áp
dụng
cho
đất
nông
nghiệp
hiện
tại
sẽ
tiếp
tục
hỗ
trợ
cho
việc
đầu
cơ
đất
nông
nghiệp
với
mục
đích
chuyển
đổi
sử
dụng
sang
thổ
cư.
Quan
trọng
hơn
là
việc
thẩm
định
giá
không
tuân
thủ
cơ
chế
thị
trường
cần
thiết
để
có
giá
khác
biệt
cho
từng
loại
đất
nông
nghiệp,
kéo
theo
đất
nông
nghiệp
xấu
và
tốt
đều
có
thể
được
chuyển
đổi
công
năng
như
nhau.
Kết
quả
là
đất
nông
nghiệp
màu
mỡ
quan
trọng
bị
mất
với
tốc
độ
như
nó
đang
diễn
ra.
Điều
đáng
mừng
là
vấn
đề
giá
đất
nông
nghiệp
rẻ
đã
được
chú
ý
và
hiện
này
việc
chuyển
đổi
đất
nông
nghiệp
sang
đất
thổ
cư
đã
được
điều
chỉnh
theo
hướng
bảo
vệ
đất
nông
nghiệp
hơn.
Tuy
nhiên,
bên
cạnh
đó
cũng
cần
thấy
rằng
phần
lớn
đô
thị
hóa
do
chính
quyền
kiểm
soát
được
thực
hiện
theo
những
quy
hoạch
chú
trọng
yếu
tố
thiết
kế
và
bố
trí
vật
chất
trong
không
gian
đô
thị
mà
thiếu
đi
phần
tính
toán
hiệu
quả
sử
dụng
đất
tổng
quát.
Và
mặc
dù
chúng
ta
đã
có
chính
sách
“Tam
nông”,
vai
trò
của
kinh
tế
nông
thôn
và
đất
nông
nghiệp
xuất
hiện
mờ
nhạt
trong
quy
hoạch
của
đa
số
tỉnh
thành.
Vì
vậy
con
số
phần
trăm
diện
tích
đất
nông
nghiệp
cần
được
bảo
vệ
không
quan
trọng
nếu
nó
chỉ
là
con
số
được
áp
đặt
mà
không
có
những
tính
toán
cho
thấy
chỗ
nào
cần
được
bảo
vệ
và
vì
sao.
Đây
không
phải
do
lỗi
của
việc
quy
hoạch
đô
thị,
mà
do
sự
thiếu
vắng
các
quy
hoạch
cấp
vùng
được
thực
hiện
nhằm
đưa
ra
một
chiến
lược
phát
triển
trong
vấn
đề
sử
dụng
đất
đai
phục
vụ
đô
thị
hóa.
Bài
học
bảo
vệ
đất
nông
nghiệp
Cần
thấy
rằng
vấn
đề
bảo
vệ
đất
nông
nghiệp
là
cần
thiết
và
cấp
bách
không
chỉ
đối
với
các
quốc
gia
đang
phát
triển
và
có
đa
số
dân
làm
nông
như
Việt
Nam
và
Trung
Quốc,
mà
thậm
chí
với
cả
một
siêu
cường
kinh
tế
như
Hoa
Kỳ.
Mặc
dù
quyền
tư
hữu
đất
đai
được
công
nhận
và
bảo
hộ,
nhưng
mức
độ
đô
thị
hóa
tại
Hoa
Kỳ
không
hoàn
toàn
nằm
ngoài
sự
kiểm
soát.
Chính
quyền
một
số
tiểu
bang
chú
trọng
nông
nghiệp
vẫn
có
những
chính
sách
tương
đối
hữu
hiệu
trong
quy
hoạch
sử
dụng
đất.
Thông
qua
các
nghiên
cứu
quy
hoạch
chung
cho
tiểu
bang,
chính
quyền
xác
định
được
đất
nông
nghiệp
ở
đâu
cần
bảo
vệ
và
trên
cơ
sở
đó
ban
hành
những
chính
sách
bảo
vệ
đất
nông
nghiệp
khác
nhau.
Ngoài
việc
điều
chỉnh
giá
đất
hay
quyền
sở
hữu
đất
đai,
có
một
số
chính
sách
quy
hoạch
có
thể
được
áp
dụng
trong
vấn
đề
kiểm
soát
đô
thị
hóa
và
bảo
vệ
đất
nông
nghiệp
màu
mỡ.
-
Xác
định
các
khu
vực
chiến
lược
ưu
tiên
đô
thị
hóa/ưu
tiên
bảo
vệ:
Chính
sách
này
được
thực
hiện
tại
một
số
tiểu
bang
Hoa
Kỳ
và
một
số
nước
châu
Âu.
Những
cơ
quan
thực
hiện
quy
hoạch
khoanh
vùng
các
khu
vực
mà
chính
quyền
có
những
chính
sách
ưu
đãi
về
đầu
tư
hạ
tầng
hoặc
các
hình
thức
tài
trợ
khác
giúp
cho
đô
thị
hóa
diễn
ra
bên
trong
khu
vực
ưu
tiên.
Ví
dụ
khu
vực
ưu
tiên
đầu
tư
công
(Priority
Funding
Areas)
ở
bang
Maryland
trong
đó
ưu
tiên
đô
thị
hóa
ở
vùng
xung
quanh
thủ
đô
Washington
D.C
và
thành
phố
Baltimore
về
phía
đông
bắc,
dọc
theo
các
quốc
lộ
lớn
nối
hai
thành
phố
này.
Khu
vực
ưu
tiên
không
chỉ
bao
gồm
những
nơi
chưa
kịp
đô
thị
hóa
mà
đặc
biệt
bao
gồm
khu
vực
nội
thành
đã
xây
dựng
để
tận
dụng
hạ
tầng
sẵn
có
(re-development
hoặc
infill
development).
Những
vùng
đất
dọc
hai
bên
vịnh
Chesapeake
được
ưu
tiên
bảo
vệ
dành
cho
hoạt
động
ngư
nghiệp
và
môi
trường
tự
nhiên
ngập
mặn.
-
Xác
định
các
khu
vực
nông
nghiệp
tương
xứng
với
mức
độ
đô
thị
hóa
và
tập
trung
dân
của
các
vùng
kinh
tế:
chính
quyền
cần
thực
hiện
quy
hoạch
những
vùng
cung
cấp
nông
sản
xung
quanh
các
đô
thị.
Để
tránh
việc
đô
thị
hóa
xâm
phạm
đất
nông
nghiệp
cần
bảo
vệ
thì
chúng
ta
phải
chấp
nhận
có
những
nơi
đô
thị
phải
phình
ra
và
có
nơi
đô
thị
teo
tóp
để
có
thể
hấp
thu
nhu
cầu
phát
triển.
Tuy
nhiên,
quy
hoạch
phải
xác
định
các
khu
vực
nông
nghiệp
tương
xứng
với
mức
độ
đô
thị
hóa
trong
một
vùng
địa
lý
nhất
định
để
làm
quỹ
đất
phát
triển
và
đảm
bảo
mục
đích
an
ninh
lương
thực.
Những
khu
vực
đất
nông
nghiệp
bảo
tồn
mang
tính
chiến
lược
này
còn
có
tác
dụng
tích
cực
đối
với
vấn
đề
vận
tải
hàng
hóa
nội
địa
là
vận
chuyển
đường
dài
gây
ô
nhiễm
và
kẹt
xe.
Một
tác
dụng
tích
cực
khác
của
các
khu
vực
nông
nghiệp
này
là
hạn
chế
việc
bảo
quản
nông,
súc
và
hải
sản
bằng
hóa
chất
có
thể
đáp
ứng
nhu
cầu
của
người
tiêu
dùng
và
nâng
cao
giá
trị
nông
nghiệp.
-
Thành
lập
quỹ
bảo
tồn
đất:
Cho
thành
lập
các
tổ
chức
thuộc
chính
phủ
hoặc
khuyến
khích
các
tổ
chức
phi
vụ
lợi
được
mua
và
sở
hữu
quyền
sử
dụng
đất
(trong
điều
kiện
chưa
thể
sở
hữu
đất)
để
bảo
vệ
đất
nông
nghiệp
màu
mỡ,
tránh
việc
chuyển
công
năng
sang
thổ
cư
hay
mục
đích
khác.
Trong
điều
kiện
hiện
tại
thì
chính
sách
này
có
thể
gặp
trở
ngại
để
có
thể
ban
hành.
Nhưng
khi
cho
phép
xã
hội
dân
sự
tham
gia
bảo
vệ
đất
nông
nghiệp
thông
qua
những
hình
thức
như
hợp
tác
xã
nông
nghiệp
hay
quỹ
bảo
tồn
đất
nông
nghiệp
thì
việc
bảo
vệ
đất
nông
nghiệp
sẽ
không
chỉ
dựa
vào
ngân
sách
chính
phủ.
Đô
thị
hóa
và
phát
triển
kinh
tế
đi
kèm
với
nhau
và
khó
có
câu
trả
lời
đâu
là
tới
hạn
của
đô
thị
hóa.
Tuy
nhiên
vì
đất
nông
nghiệp
màu
mỡ
là
một
loại
tài
nguyên
quý
giá
không
thể
tái
tạo,
nên
nó
cần
được
bảo
vệ.
Không
có
chiến
lược
nào
chỉ
sử
dụng
một
phương
pháp
duy
nhất
là
có
thể
chấm
dứt
việc
đô
thị
hóa
đất
nông
nghiệp
quan
trọng.
Do
vậy,
những
gợi
ý
về
khía
cạnh
quy
hoạch
sử
dụng
đất
cần
được
đặt
vào
tổng
thể
phát
triển
kinh
tế
nông
nghiệp
và
cải
thiện
đời
sống
người
nông
dân.
Đi
kèm
với
việc
bảo
vệ
đất
nông
nghiệp
phải
là
những
biện
pháp
khuyến
nông
nhằm
tạo
ra
nông
sản
sạch,
ưu
đãi
về
thuế
đất
nông
nghiệp
để
khuyến
khích
những
người
nông
dân
giữ
đất
cho
chăn
nuôi
và
trồng
trọt.
Quan
trọng
nhất
vẫn
là
tăng
cường
năng
lực
và
giám
sát
quy
hoạch
của
chính
quyền
để
đảm
bảo
những
chính
sách
đúng
được
triển
khai
có
hiệu
quả.