TÁI CƠ CẤU SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP

 Mục tiêu tái cơ cấu trong sản xuất nông nghiệp, trước hết phải tăng năng suất lao động nông dân, chất lượng nông sản hàng hóa, tăng thu nhập nông hộ trên cơ sở thực hiện các giải pháp kỹ thuật- công nghệ đồng bộ, đưa sản xuất nông nghiệp chuyển từ thế bị động về thị trường sang thế chủ động cạnh tranh có hiệu quả từ ý thức và hành động của 4 nhà trên đường hướng tới thị trường ASEAN và tham gia một cách đầy đủ thị trường toàn cầu.

Tái cơ cấu đầu tư

Đồng bằng Sông Cửu Long, Đông Nam Bộ, Đồng bằng Bắc Bộ, Tây Nguyên, Duyên hải Miền Trung là những vùng sản xuất nông nghiệp, ngư nghiệp chủ yếu của đất nước, song cơ khí nông nghiệp không phát triển, không có tên trong bản đồ quy hoạch ngành cơ khí nông nghiệp Việt Nam. Ngành cơ khí sản xuất máy động lực và máy nông nghiệp Việt Nam chưa được đầu tư tương xứng với yêu cầu nhiệm vụ hiện đại hóa nền sản xuất nông nghiệp.
Tái cơ cấu trong sản xuất nông nghiệp trước hết phải tái cơ cấu đầu tư. Nông nghiệp là ngành sản xuất đặc biệt quan trọng, nông thôn là nơi sinh sống của hơn 70% dân số. Theo báo cáo của viện lúa Đồng bằng Sông Cửu Long bình quân thu nhập đầu người của nông dân trồng lúa ở mức 250 USD/năm trong khi đó bình quân thu nhập các nước là 2000 USD/năm. Nguyên nhân chính là do đầu tư vào nông nghiệp còn ở mức quá thấp.

Vai trò của khoa học công nghệ trong đó cơ giới hóa trong canh tác, hiện đại hóa công nghiệp chế biến phải đóng vai trò then chốt. Trước hết phải tính đến sản xuất máy động lực và máy nông nghiệp;Tại sao không?

So với Thái Lan là 4CV/ha và Trung Quốc là 6CV/ha, trình độ cơ giới hóa trong nông nghiệp ở nước ta còn rất thấp, đối với cây lúa khoảng 1,6CV/ha. Các cây trồng khác trình độ cơ giới hóa chưa cao.

Việc sử dụng nông cơ, ngư cơ “second hand” còn phổ biến gây hao tốn nhiên liệu và không an toàn trong vận hành, nhất là đối với những động cơ  đã qua sử dụng làm máy động lực cho tàu đánh cá trên biển.

Theo Nghị quyết 48/CP ngày 23/09/2009 của Chính Phủ đánh giá. Tổn thất sau thu hoạch đối với lúa từ 11- 13% về sản lượng. Đối với thủy sản, rau quả thì tổn thất sau thu hoạch khoảng 20%. Ngoài tổn thất về sản lượng còn bị sụt giảm đáng kể về chất lượng và giá trị thương phẩm trên thị trường ở mức trên dưới 20%. Có nghĩa là nông thủy sản Việt Nam, dân ta làm được 3 hoặc 4 sẽ mất 1 do tổn thất sau thu hoạch và trình độ chế biến tụt hậu.

Tác hại do không làm

Lúa là cây trồng quan trọng trong sản xuất nông nghiệp Việt Nam. Sấy lúa mới chủ động ở mức 45 – 50% sản lượng lúa. Công nghệ sấy chủ yếu là thủ công, sấy công nghiệp mới ở mức 10%. Lúa phải được làm khô ngay sau khi thu hoạch bằng máy sấy công nghiệp theo chế độ sấy thóc giống và phải tồn trữ lúa đúng quy trình công nghệ.

Nông nghiệp Việt Nam cần trang bị đủ máy động lực, hệ thống máy chế biến nông sản “Made in Vietnam”.

Phát triển ngành cơ khí nông nghiệp, sản xuất các dòng máy chế biến thích nghi và hiệu quả sẽ tạo ra giá trị tăng thêm trong toàn chuỗi sản xuất. Hiệu quả đem lại đủ nguồn lực để trang bị máy nông nghiệp. Bài học về phát triển ngành cơ khí, chế tạo máy sấy, tồn trữ xay xát lúa gạo cần được nghiên cứu và áp dụng.

Phát triển ngành đúc kim loại, nhiệt luyện, gia công, cơ khí chính xác bằng các thế hệ máy CNC mới để tăng năng lực và trình độ của ngành cơ khí trong nước là khả thi, công nghệ, kỹ thuật nào còn thiếu đều có thể mua trên thị trường công nghệ với giá hợp lý.

Bảo quản, chế biến nông sản, thủy sản đóng vai trò quyết định cho việc gia tăng giá trị trong chuỗi sản xuất nông nghiệp. Công nghệ làm khô, làm lạnh và đầu tư kho bảo quản đóng vai trò quyết định.

Chiến lược bền vững hay giải pháp” tạm “?

Cách mua tạm trữ lúa gạo có thể được thay thế bằng các giải pháp sấy lúa công nghiệp và tồn trữ lúa căn cơ hơn để giảm tổn thất sau thu hoạch và nông dân thoát được cảnh được mùa mất giá. Vấn đề là cách làm.

Một số ít Công ty cơ khí chế tạo máy sấy, tồn trữ xay xát lúa gạo ở Long An, Đồng bằng Sông Cửu Long đã khắc phục nhiều khó khăn, bằng chính nội lực tài chính và công nghệ của mình, sản xuất ra các dòng sản phẩm trong ngành xay xát lúa gạo, thay thế thiết bị nhập khẩu và xuất khẩu có hiệu quả trên thị trường quốc tế. Thương hiệu máy xay xát lúa gạo do Cty cơ khí CNN Bùi Văn Ngọ sản xuất chiếm trên 60% thị phần thiết bị chế biến gạo chất lượng cao ở Đồng bằng Sông Cửu Long. Đã cạnh tranh hiệu quả trên thị trường hơn 20 quốc gia là vùng lãnh thổ, gồm các nước khu vực Đông Nam Á, Châu Phi và Mỹ Latin.

Năm 2014 sản xuất nông nghiệp tăng 3,9% tổng kim ngạch xuất khẩu, đạt 30,86 tỷ USD. Trong lĩnh vực này nếu giảm tổn thất trong khu vực nông sản xuất khẩu 5% và chất lượng nông sản tăng lên thành giá trị 15% sẽ đem lại cho nông nghiệp giá trị tăng thêm 30%, khoảng 10 tỷ USD. Giá trị tăng thêm này là nguồn lực nội sinh của ngành nông nghiệp đủ để công nghiệp hóa hiện đại hóa ngành cơ khí nông nghiệp và công nghiệp chến biến nông sản.

Tái cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp Việt Nam theo hướng sản xuất ở quy mô lớn hơn, trình độ canh tác và chế biến cao hơn, hiện đại hơn ở các trang trại hiện đại gắn với công nghiệp chế biến và các giải pháp thị trường hợp lý.

Tái cơ cấu đầu tư trong nông nghiệp trước hết phải đầu tư phát triển ngành cơ khí nông nghiệp để đủ sức trang bị máy động lực và máy nông nghiệp chế biến. Đưa trình độ và năng suất lao động của nông dân ở mức cao hơn. Tập trung xây dựng các nhà máy cơ khí trọng điểm cho Đồng bằng Sông Cửu Long, Đông Nam Bộ, Duyên hải Miền Trung. Song song với phát triển các nhà máy cơ khí nông nghiệp, đào tạo nguồn nhân lực ở các trình độ kỹ sư cơ khí nông nghiệp, kỹ thuật viên cơ khí, công nhân cơ khí chuyên nghiệp lành nghề là hết sức quan trọng.

Hiện nay hầu như tại các địa phương không có kỹ sư cơ khí nông nghiệp hoạt động trong ngành này. Do đó, xây dựng các mô hình sản xuất nông nghiệp tiên tiến, trang trại sản xuất nông nghiệp, Công ty cổ phần sản xuất nông nghiệp để làm đầu mối tiếp nhận- chuyển giao các tiến bộ  khoa học công nghệ vào canh tác, chế biến nông sản hàng hóa và áp dụng một cách chủ động, hiệu quả các giải pháp thị trường.

Doanh nghiệp nông nghiệp tiên tiến làm nhiệm vụ xây dựng mô hình ở các khâu.

Kiến thiết hạ tầng kỹ thuật sản xuất nông nghiệp, xây dựng cánh đồng đủ rộng để cơ giới hoạt động hiệu quả. Làm tốt công tác giống, canh tác theo chuẩn VietGap, Global Gap. Cơ giới hóa trang bị các khâu canh tác, đưa năng suất lao động không ngừng tăng. Hiện nay, chúng ta có nhiều cơ hội tiếp cận công nghệ chế biến tiên tiến từ nông nghiệp ISRAEL, Nhật Bản và các nước có trình độ tiên tiến khác.

Nông thôn cần những mô hình trang trại mới, trong đó các Công ty cổ phẩn nông nghiệp đóng vai trò chủ đạo, liên kết trên cơ sở hài hòa lợi ích và trách nhiệm. Đặc biệt,  chất lượng nông sản đến người tiêu dùng cuối cùng phải được cải thiện để lấy lại lòng tin. Nông nghiệp Việt Nam có đủ điều kiện để xây dựng một nền nông nghiệp tiên tiến, nông sản đủ sức cạnh tranh nếu chúng ta đặt vào đó lòng tin khoa học, đổi mới sau những bước ngoặt để tiến tới thị trường toàn cầu.

Tăng năng suất lao động, tăng chất lượng nông sản  làm nền tảng  thúc đẩy cạnh tranh và qua đó tăng thu nhập nông hộ. Từ nguồn thu nhập, tích lũy, bằng các giải pháp cơ giới hóa canh tác, hiện đại hóa công nghiệp chế biến nông sản….không chỉ là ý tưởng mà là nội dung thực chất khi tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp.

Nền văn hóa nông nghiệp mới sẽ bám rễ, lớp người sản xuất nông sản có tích lũy , đủ sức thực hiện những giải pháp kỹ thuật- công nghệ cao, hiểu và thực hành quản trị một cách linh hoạt, ăn chắc, bền vững trên thị trường toàn cầu …có thể xem đó là ngọn đuốc dẵn dắt cộng đồng  tới mục tiêu chung  tái cơ cấu nông nghiệp ?
.