Bao giờ thì hạ trần lãi suất?

Hạ trần lãi suất giúp các doanh nghiệp vượt qua khó khăn, dễ tiếp cận vốn nhưng cũng khiến thanh khoản các ngân hàng nhỏ thêm căng thẳng. NHNN đang đứng trước áp lực từ nhiều phía.

Phản ứng trước thông tin hạ trần lãi suất "xôn xao", thông điệp từ NHNN là tiếp tục theo dõi biến động của lạm phát, kinh tế để có quyết định lãi suất phù hợp, không vội vàng.

Thủ tướng trong phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 11, đã chỉ đạo phải hạ mặt bằng lãi suất. Vấn đề là ở thời điểm hiện tại, đã hạ trần lãi suất hay chưa không phải là câu hỏi dễ trả lời.

Ủng hộ

Đề xuất hạ trần lãi suất huy động được T.S Cao Sỹ Kiêm, Nguyên Thống đốc NHNN, ủng hộ. Theo ông Kiêm thì lạm phát trong thời gian vài tháng trở lại đây đã có dấu hiệu hạ nhiệt nên hạ trần lãi suất huy động là hợp lý.

Có cùng quan điểm là T.S Trần Hoàng Ngân, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tiền tệ Quốc gia. T.S Ngân cho rằng việc giảm lãi suất sẽ tạo nên những hiệu ứng tốt cho nền kinh tế. Trước hết là góp phần làm giảm lãi suất cho vay trong thời gian tới, từ đó các doanh nghiệp có thể tiệp cận vốn chi phí thấp, duy trì và mở rộng sản xuất kinh doanh.
“Còn lạm phát cao, lãi suất ở mức 17-18%/năm thì các ngành sản xuất co cụm, hàng hóa khan hiếm, doanh nghiệp làm ăn không có lãi thì không có nguồn trả lương, thưởng cho người lao động”- ông Kiêm nhận xét.

Ngoài lợi ích cho doanh nghiệp, theo T.S Trần Hoàng Ngân việc hạ lãi suất huy động sẽ giúp doanh nghiệp thuận lợi hơn từ huy động vốn trên thị trường chứng khoán thông qua việc phát hành cổ phiếu, trái phiếu doanh nghiệp. Đây là yếu tố giúp thị trường chứng khoán phát triển, thúc đẩy cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.

Ông Ngân nhận định: “Xu hướng điều hành lãi suất giảm là xu hướng tất yếu trong giai đoạn tới, còn giảm ở thời điểm nào là do NHNN lựa chọn và quyết định. Theo tôi, lãi suất giảm càng sớm càng tốt.”

Nghi ngờ: Lợi ích không như kỳ vọng

Bên cạnh các ý kiến ủng hộ hạ trần lãi suất thì cũng nhiều ý kiến băn khoăn cho rằng hạ lãi suất huy động chưa chắc đã đem lại lợi ích như mong muốn. Trước hết, hạ lãi suất cho vay sẽ ngay lập tức tác động đến thanh khoản tại các ngân hàng nhỏ. Với trần lãi suất hiện tại việc huy động vốn đã khó khăn, nếu hạ trần lãi suất thì các ngân hàng nhỏ không còn khả năng cạnh tranh huy động với các ngân hàng lớn. Như vậy thanh khoản ở những ngân hàng này sẽ càng khó khăn hơn nữa. (CTCK BSC)

Để giải quyết khó khăn buộc các ngân hàng tìm cách lách lãi suất huy động từ dân cư hoặc chấp nhận vay lãi suất cao trên thị trường liên ngân hàng. Hậu quả của vay lãi suất cao trên liên ngân hàng là việc chây ỳ trả nợ của một số TCTD và yêu cầu thế chấp của các ngân hàng cho vay.

Việc hạ lãi suất huy động sẽ gây áp lực lên tỷ giá do VND sẽ mất giá so với USD. Trong bối cảnh cầu ngoại tệ tăng vào cuối năm, tạo ra tình trạng căng thẳng về ngoại tệ. Tỷ giá tăng sẽ làm cho lạm phát tăng như vậy ảnh hưởng trực tiếp tới mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô.

Hơn nữa lạm phát mặc dù có dấu hiệu giảm dần theo các tháng gần đây nhưng chưa thể hiện xu hướng bền vững, nếu như hạ lãi suất huy động sớm sẽ đưa ra “tín hiệu nới lỏng tiền tệ” không chính xác tới thị trường. Tại hội nghị các nhà tài trợ vốn cho Việt Nam, đại diện của WB cho rằng sự ổn định thời gian qua là “mong manh và các chính sách nới lỏng quá sớm sẽ khiến nền kinh tế quay trở lại tình trạng bất ổn”.

Quyết định không dễ dàng

Bất kể chính sách nào cũng có những tác dụng phụ buộc phải đánh đổi. Duy trì lãi suất cao kiềm chế lạm phát, kiểm soát chặt chẽ tín dụng với lĩnh vực phi sản xuất là các biện pháp để ổn định kinh tế vĩ mô, nhưng cũng khiến gần 48.000 doanh nghiệp tạm dừng và ngừng sản xuất kinh doanh. Thị trường BĐS đóng băng, thị trường chứng khoán suy giảm nghiêm trọng.
Hạ trần lãi suất huy động hay chưa là quyết định khó khăn của NHNN hiện nay, làm sao vừa để hỗ trợ vốn tốt cho SXKD nhưng vẫn phải thực hiện mục tiêu điều hành chính sách tiền tệ để kiểm soát lạm phát 2012 dưới 10%.

Đây sẽ là quyết định được thị trường ngóng chờ nhất hiện nay.