Quản lý hoạt động khai thác khoáng sản: Sờ đâu sai đó

Với 69 hồ sơ giấy phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng và than bùn còn hiệu lực, trong đó 5 giấy phép thuộc thẩm quyền Bộ Công nghiệp cấp, 64 giấy phép khai thác khoáng sản làm vật liệu thông thường do UBND tỉnh cấp cho 59 DN theo thẩm quyền. Tuy nhiên, đợt kiểm tra mới đây của các ngành chức năng cho thấy, còn nhiều bất cập trong công tác quản lý và khai thác tài nguyên khoáng sản...
 

 

Một khu vực khai thác tại mỏ đá Lô I, I Châu Pha,
của Cty CP DIC Minh Hưng, chập tầng, dốc đến 80o

Theo Đoàn kiểm tra, theo quyết định 1726/QĐ-BTNMT ngày 09/9/2011 của Bộ TN-MT, qua rà soát 69 giấy phép khai thác khoáng sản còn hiệu lực mới đây cho thấy, còn một số giấy phép do UBND tỉnh cấp lại (trên cơ sở các giấy phép do Bộ Công nghiệp cấp trước đây) chưa phù hợp với qui định của luật khoáng sản năm 2010.

Cấp phép chưa phù hợp

Cụ thể, 3 giấy phép  khai thác đá xây dựng gồm: Giấy phép số 13/GP-UBND ngày 30/7/2009 cấp tại mỏ đá Phước Hòa, xã Phước Tân, huyện Tân Thành cho Cty CP Phước Hòa Fico; Giấy phép số 26/GP-UBND ngày 16/7/2008 cấp tại mỏ đá XD lô số 1, xã Châu Pha, huyện Tân Thành cho Cty CP DIC Minh Hưng; Giấy phép số 23/GP-UBND ngày 19/10/2010 cấp tại mỏ đá XD Lô 0, xã Châu Pha cho Cty CP dịch vụ SX thương mại đều có ranh giới cấp phép khai thác ra ngoài diện tích và độ sâu các khối trữ lượng được phép đưa vào thiết kế khai thác - chưa phù hợp với Điều 52 Luật khoáng sản năm 2010. Riêng Giấy phép số 13/GP-UBND ngày 30/7/2009 cấp tại mỏ đá Phước Hòa, xã Phước Tân, huyện Tân Thành cho Cty CP Phước Hòa Fico có 53 ha/tổng diện tích 93,36 ha nằm trong đất qui hoạch trường bắn Lam Sơn -Trường sỹ quan Lục quân 2 đã được Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng ký quyết định giao đất XD trường bắn số 129/CT ngày 30/4/1988. (Trong trường hợp này, UBND tỉnh BR-VT cấp phép không đúng theo thẩm quyền về thủ tục đã qui định tại tại Điều 52 và Điều 28 Luật Khoáng sản năm 2010. Lẽ ra, tỉnh phải trình Thủ tướng Chính phủ thu hồi đất, giao về địa phương quản lý sau đó, địa phương mới được cấp phép cho DN khai thác). Bên cạnh đó, có 3 giấy phép khai thác với qui mô nhỏ có tổng thời gian cấp phép và gia hạn vượt quá thời gian 5 năm, không đúng qui định tại điều 41 Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật khoáng sản năm 2005; 5 giấy phép đã hết hạn nhưng vẫn gia hạn không đúng qui định tại điều 61 Nghị định 160/2005/NĐ-CP ngày 27/12/2005 của Chính phủ.  

DN không tuân thủ qui định về an toàn 

 Ông Đào Thanh Bình - Phó Cục trưởng Cục Kiểm soát hoạt động khoáng sản, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản cho biết, trong 3 tỉnh đoàn đã tiến hành kiểm tra, các DN khai thác khoáng sản tại BR-VT chấp hành các qui định của Luật khoáng sản kém nhất. Chỉ tính riêng kết quả kiểm tra tại 8 DN trong đợt tháng 10 / 2011 do đoàn kiểm tra Bộ TNMT thực hiện, cả 8 DN được kiểm tra đều tồn tại các lỗi: đo vẽ, lập bản đồ hiện trạng mỏ cũng như lập hộ chiếu nổ mìn chưa đầy đủ chi tiết theo qui định; Chưa lập kế hoạch khai thác hàng năm; Bổ nhiệm Giám đốc điều hành mỏ chưa phù hợp qui định; Chưa thực hiện giám sát môi trường định kỳ; 3/8 mỏ đá XD được kiểm tra còn để chập tầng; 3 mỏ vượt độ sâu cho phép, 3 mỏ khai thác ra ngoài ranh giới cấp phép. Đặc biệt, có những mỏ đá còn tồn tại cùng lúc rất nhiều lỗi nghiêm trọng như: Mỏ đá XD lô I Châu Pha, xã Châu Pha, huyện Tân Thành của Cty CP DIC Minh Hưng, khai thác không tuân thủ theo thiết kế khai thác đã được duyệt; Có 2 khu vực khai thác để xảy ra chập tầng cao từ 20m đến 50m, dốc đến 800 gây mất an toàn rất cao cho người và thiết bị; Khai thác vượt độ sâu và công suất cho phép. Đây cũng là tồn tại của mỏ đá XD Lô số 0 núi Ông Hữu, xã Châu Pha, do Cty CP dịch vụ sản xuất thương mại quản lý khai thác. Thậm chí DN này còn để chập tầng, cao từ 30 - 40 m, tạo vách dốc đứng hơn 800, và có nhiều đá treo trên vách tầng, có thể sập đổ bất cứ lúc nào. Ngoài ra, Cty CP dịch vụ  sản xuất thương mại còn cho 4 đơn vị khác vào khai thác trong và cả ngoài phần diện tích  mỏ được cấp phép.

Mặc dù số trường hợp vi phạm qua các năm có giảm dần nhưng tính đến năm 2011, trong 6 tháng đầu năm, trong số 25 DN hoạt động khai thác khoáng sản được kiểm tra vẫn còn tới 8 DN vi phạm các lỗi phải xử phạt với tổng số tiền phạt 46.000.000 đồng. Còn về lĩnh vực an toàn và vệ sinh lao động, chỉ 2 đợt kiểm tra tại 18 DN, lực lượng chức năng đã phát hiện và ban hành quyết định xử phạt 7 DN vi phạm với tổng số tiền trên 100.000.000 đồng.