Khi
thị
trường
tự
do
hết
tác
oai
tác
quái
thì
chính
cái
"chợ
đen"
trong
lòng
các
ngân
hàng
mới
lộ
diện
là
tác
nhân
có
tác
động
mạnh
nhất
đến
thị
trường
ngoại
hối.
Mặc
dù
Ngân
hàng
Nhà
nước
cho
rằng
chu
kỳ
căng
thẳng
USD
cuối
năm
2011
sẽ
không
lặp
lại,
nhưng,
thực
tế
vẫn
chưa
có
gì
khác
biệt.
Thay
đổi
duy
nhất
là
đối
tượng
tăng
giá,
lũng
đoạn
thị
trường
lộ
mặt
và
bị
chỉ
trích
trước
đây
là
USD
"chợ
đen"
-
còn
nay
là
ngân
hàng.
Xin
xỏ
mới
được
mua
USD...
giá
cao
Chỉ
còn
hai
tháng
nữa
là
Tết.
Tết
đến
sớm
hơn
đang
thúc
ép
các
DN
hối
hả
bước
vào
mùa
vụ
sản
xuất
cuối
năm.
Trong
khi
chưa
hết
khó
khăn
với
lãi
suất
cao
thì
DN
lại
phải
đối
mặt
với
tình
trạng
tỷ
giá
gia
tăng.
Hồi
giữa
năm,
khi
USD
đang
trong
giai
đoạn
ổn
định,
thị
trường
USD
tự
do
hoạt
động
èo
uột,
giá
thấp
hơn
cả
giá
niêm
yết
trong
ngân
hàng,
đã
có
những
dự
đoán
từ
các
tổ
chức
tín
dụng
quốc
tế
cho
rằng,
USD
sẽ
tiếp
tục
chịu
sức
ép
vào
cuối
năm
và
tỷ
giá
có
thể
lên
đến
21.800
đồng/USD.
Đến
thời
điểm
này,
khi
tỷ
giá
chính
thức
mới
chạm
21.000
đồng,
nhưng
tỷ
giá
giao
dịch
thực
tế
đã
có
lúc
vượt
qua
cả
mốc
21.800
đồng
như
dự
đoán.
Một
DN
nhập
khẩu
thực
phẩm
ở
Hà
Nội
mới
đây
cho
biết,
cuối
năm,
DN
đang
cần
nhập
hàng
để
phân
phối
bán
Tết,
dù
số
lượng
không
quá
nhiều,
chỉ
1,5-2
triệu
USD,
nhưng
rất
khó
mua
và
giá
cao.
Cách
đây
1
tuần,
khi
DN
cần
hơn
1
triệu
USD
mà
phải
trải
qua
3-4
ngân
hàng
mới
nhận
được
cái
gật
đầu
đồng
ý
giúp,
theo
cách
sẽ
giới
thiệu
DN
đến
với
đầu
mối
USD
và
ngân
hàng,
chỉ
thu
phí
môi
giới
và
kiểm
đếm...
Giá
mua
cộng
với
phí
tính
đã
lên
đến
21.800
đồng.
Mà
mua
xong
vẫn
chưa
được
cầm
tiền
do
ngân
hàng
yêu
cầu
nộp
vào
luôn
để
thực
hiện
thanh
toán.
So
với
giá
USD
chính
thức,
DN
đã
tốn
thêm
gần
100
triệu
đồng.
Trong
khi
đó,
một
DN
nhựa
ở
Hà
Nội
cũng
khá
bức
xúc
kể
rằng,
để
nhập
khẩu
lô
hàng
nguyên
liệu
chuẩn
bị
làm
hàng
cuối
năm,
họ
đã
phải
mua
USD
với
giá
21.750
đồng.
Đã
thế,
mức
giá
này
còn
cao
hơn
cả
giá
tự
do
tới
150
đồng.
Giám
đốc
DN
này
cho
hay,
mỗi
lô
hàng
nhập
nguyên
liệu
3-4
triệu
USD,
tính
ra
DN
thiệt
hại
đến
300-400
triệu
đồng.
Tuy
nhiên,
tất
cả
phần
vượt
trội
đều
được
ngân
hàng
tính
vào
các
khoản
phí
thu
ngang
tay,
không
có
giấy
tờ
nên
DN
chẳng
biết
kêu
ai.
Mà
đây
là
tình
trạng
chung
đã
diễn
ra
nhiều
năm
nay,
không
thể
khác
được.
Thậm
chí,
một
DN
dệt
may
ở
Hưng
Yên
cũng
bức
xúc
nói,
mọi
năm,
DN
có
nhiều
USD
đều
bán
cho
ngân
hàng.
Năm
nay
xuất
khẩu
khó
khăn,
lại
mở
rộng
thị
trường
nội
địa
nên
nguồn
USD
của
DN
không
dồi
dào
như
thường
lệ.
Thế
là,
từ
chỗ
khách
hàng
thân
thiết
được
ngân
hàng
ưu
ái
bán
USD,
nay
DN
phải
xin
xỏ
ngân
hàng
để
được
mua
thêm
USD.
Thậm
chí,
họ
phải
chấp
nhận
mua
giá
cao
hơn,
khoảng
21.300-21.500
đồng
từ
mấy
tháng
nay.
May
mà,
mức
giá
đó
còn
khá
tốt
so
với
các
DN
khác
không
có
nguồn
USD,
phải
chịu
giá
cao
hơn.
Để
được
lợi
nhuận
cao
hơn
trên
tỷ
giá
niêm
yết,
các
ngân
hàng
biện
ra
đủ
thứ
lý
do
để
thu
tiền.
Hai
phương
thức
lách
luật
phố
biến
nhất
của
nhà
băng
là
mua
bán
lòng
vòng
qua
đối
tác
thứ
ba,
hoặc
tăng
các
khoản
phí
để
làm
tăng
tỷ
giá
thực.
Theo
các
DN,
kiểu
gì
thì
ngân
hàng
cũng
có
lợi.
Trong
cách
thứ
nhất,
ngân
hàng
luôn
thể
hiện
mình
là
người
trung
gian
để
kết
nối
giữa
các
bên
có
nhu
cầu
và
bên
có
USD.
Ngân
hàng
là
người
được
hưởng
nhiều
lợi
ích
từ
môi
giới,
kiểm
đếm
và
có
khi
thực
hiện
luôn
các
nghiệp
vụ
thanh
toán
để
hưởng
lợi.
Mà
trong
rất
nhiều
trường
hợp,
DN
có
USD
lại
là
các
công
ty
thân
thiết
hoặc
công
con,
công
ty
liên
kết
của
ngân
hàng...
Vì
thế,
rất
nhiều
DN
nghi
ngờ
đây
là
chiêu
cũ
của
các
ngân
hàng:
đẩy
USD
của
mình
qua
các
công
ty
con
để
bán
giá
cao
mà
không
sợ
bị
phạm
lỗi
bán
cao
hơn
tỷ
giá.
Trường
hợp
còn
lại,
tất
cả
các
loại
phí,
phần
phụ
trội
cao
hơn
chính
thức
đều
được
tính
toán
và
thu
rất
khoa
học,
nhưng...
lại
không
có
bất
cứ
giấy
tờ
gì.
DN
nào
may
mắn
thì
có
một
hợp
đồng
tư
vấn
dịch
vụ
đi
kèm
với
khoản
phí
cao
ngất
ngưởng.
Do
vậy,
mặc
dù
đã
có
rất
nhiều
lời
kêu
ca
và
ngay
cả
khi
SJC,
đơn
vị
đươc
giao
nhiệm
vụ
bình
ổn
vàng
cho
biết
phải
mua
USD
với
giá
cao
hơn
giá
niêm
yết
để
mua
vàng
với
mục
tiêu
bình
ổn,
thì...
các
đơn
vị
quản
lý
vẫn
"bó
tay"
với
thực
tế
USD
hai
giá.
Lãnh
đạo
Ngân
hàng
Nhà
nước
chi
nhánh
TP.HCM
thừa
nhận,
đã
có
rất
nhiều
thông
tin
phản
ánh
về
tình
trạng
này,
tuy
nhiên,
cơ
quan
này
vẫn
chưa
phát
hiện
ra
trường
hợp
nào
vì
thiếu
bằng
chứng.
Song,
bằng
chứng
lại
là
một
đòi
hỏi
rất
cũ,
vì
thế,
hoàn
toàn
không
có
tác
dụng
để
trị
dứt
điểm
căn
bệnh
kinh
niên
USD
hai
tỷ
giá
trong
ngân
hàng.
Được
thể,
các
ngân
hàng
lại
tỏ
ra
mạnh
bạo
hơn
trong
việc
hành
hạ
DN.
Dù
Ngân
hàng
Nhà
nước
đã
chấp
nhận
những
"bước
lùi"
để
tăng
tỷ
giá,
nhưng
điều
đó
có
vẻ
như
chưa
thỏa
mãn
nên
các
ngân
hàng
vẫn
ngang
nhiên
duy
trì
hai
tỷ
giá
như
một
sự
thách
thức
đã
tồn
tại
trong
nhiều
năm
qua.
Sự
thách
thức
đó
càng
ngang
nhiên
hơn
khi
Ngân
hàng
Nhà
nước
đang
nỗ
lực
lớn
để
thiết
lập
lại
kỷ
luật
trong
ngành
ngân
hàng.
Và
những
biện
pháp
đó
đã
phát
huy
tác
dụng
với
lãi
suất
vượt
trần,
nhưng
chưa
hiệu
nghiệm
lắm
với
tình
trạng
USD
hai
giá.
"Chợ
đen"
khó
dẹp
Trước
đây,
USD
giao
dịch
trên
thị
trường
tự
do
được
mệnh
danh
là
"chợ
đen".
Và
từ
trước
tháng
3/2011,
thị
trường
này
liên
tục
biến
động,
giá
cả
thường
cao
hơn
giá
chính
thức
trong
ngân
hàng
khoảng
1.000
đồng.
Mỗi
lần
USD
có
biến
động,
thị
trường
tự
do
luôn
là
nơi
có
biến
động
đầu
tiên
và
mạnh
nhất.
Chính
vì
thế,
USD
"chợ
đen"
luôn
được
xem
là
"tội
phạm"
gây
ra
mọi
sự
xáo
trộn
trên
thị
trường
USD
và
đối
tượng
cần
trị
để
lập
lại
trật
tự
trên
thị
trường
ngoại
tệ.
Trên
thực
tế,
đúng
như
dự
đoán
của
cơ
quan
chức
năng,
thị
trường
tự
do
dù
xáo
trộn
nhưng
chỉ
là
một
bộ
phận
nhỏ
và
chịu
nhiều
tác
động
của
tâm
lý.
Vì
thế,
chỉ
cần
nhà
nước
mạnh
tay
trong
điều
chỉnh
tỷ
giá
về
gần
sát
với
cung
-
cầu
thực,
cộng
với
các
biện
pháp
quản
lý
mạnh
tay
thì
thị
trường
tự
do
sẽ
được
chấn
chỉnh.
Song,
những
tháng
đầu
năm
2010
và
từ
2011
đến
nay,
sau
khi
Ngân
hàng
Nhà
nước
điều
chỉnh
tỷ
giá
khá
mạnh,
USD
tự
do
đã
dần
ổn
định
và
giảm
giao
dịch...
Trong
một
thời
gian
dài
qua,
dù
Ngân
hàng
Nhà
nước
có
điều
chỉnh
thì
tỷ
giá
tự
do
cũng
không
còn
dựa
vào
đó
để
tăng
lên,
thậm
chí,
khi
tỷ
giá
chính
thức
tăng
thì
đã
xuất
hiện
tình
trạng
giá
tự
do
ngược
chiều
giảm
mạnh.
Điều
đó
cho
thấy,
dù
vẫn
còn
khoảng
cách
với
giá
niêm
yết
trong
hệ
thống
ngân
hàng,
nhưng
với
khoảng
cách
ngày
càng
thu
hẹp
và
giao
dịch
kém
sôi
động
phần
nào
cho
thấy,
thị
trường
tự
do
đã
dần
được
dẹp
yên.
Tuy
nhiên,
khi
"chợ
đen"
tự
do
được
dẹp
thì
lộ
cái
"chợ
đen"
trong
ngân
hàng
lớn
hơn,
và
"quyền
lực"
hơn,
không
hề
bị
ảnh
hưởng
mà
còn
lộ
mặt
làm
giá
trên
thị
trường.
Từ
mấy
tháng
lại
đây,
tỷ
giá
thực
trong
giao
dịch
giữa
ngân
hàng
và
DN
luôn
cao
hơn
giá
niêm
yết,
thậm
chí
còn
cao
hơn
cả
giá
ngoài
thị
trường
tự
do.
Giá
cao
hơn
nhưng
các
ngân
hàng
vẫn
đắt
khách,
vì
họ
là
người
có
nguồn
USD
lớn,
có
khả
năng
kết
nối
cung
cầu.
Hơn
thế,
khi
thị
trường
tự
do
bị
kiểm
soát
chặt
và
việc
giao
dịch
trên
thi
trường
này
vốn
thoải
mái,
thì
nay
rất
dễ
bị
xem
là
vi
phạm
và
xử
lý
mạnh
tay...
Điều
này
vô
hình
chung
lại
có
lợi
cho
ngân
hàng,
bởi
chỉ
ngân
hàng
mới
có
các
điều
kiện,
lợi
thế
để
lách
luật.
Tất
nhiên,
họ
đã
biến
việc
này
thành
lợi
nhuận
nhuận
bằng
việc
duy
trì
hai
tỷ
giá.
Các
chuyên
gia
đã
nhiều
lần
nói
về
"chợ
đen"
USD
trong
ngân
hàng.
Tuy
nhiên,
điều
này
có
vẻ
như
đã
bị
lấp
bóng
bởi
cái
"chợ
đen"
trên
thị
trường
tự
do.
Tuy
nhiên,
nay
khi
thị
trường
tự
do
hết
tác
oai
tác
quái
thì
chính
cái
"chợ
đen"
trong
lòng
các
ngân
hàng
mới
lộ
diện
là
tác
nhân
có
tác
động
mạnh
nhất
đến
thị
trường.
Mặc
dù
nó
đã
được
nhận
diện,
cơ
quan
quản
lý
đã
có
những
yêu
cầu,
chỉ
đạo...
và
mạnh
tay
hơn,
cấm
bán
USD
sai
tỷ
giá,
cấm
thu
phí...
nhưng
tất
cả
đều
chỉ
là
những
hình
thức
mong
manh.
Điều
đó
không
khiến
các
ngân
hàng
sợ
sệt.
Chỉ
cần
khi
có
có
hội,
họ
sẵn
sàng
phá
bỏ
tất
cả
để
kiếm
được
lợi
nhuận
cao
nhất.