Hoạt
động
thương
mại
điện
tử
chợ
đen
không
chỉ
bùng
nổ
mà
còn
ngày
càng
trở
nên
phức
tạp.
Giao
dịch
thương
mại
điện
tử
đầu
tiên
trên
thế
giới
-
được
thực
hiện
bởi
các
sinh
viên
của
trường
ĐH
Stanford
và
MIT
từ
đầu
những
năm
1970
–
là
giao
dịch
buôn
bán
một
lượng
nhỏ
cần
sa.
Nhiều
thập
kỷ
sau
đó,
giao
dịch
ma
túy
trực
tuyến
bị
kiểm
soát
chặt
chẽ
sau
khi
luật
lệ
cho
phép
theo
dõi
địa
chỉ
IP
thực
hiện
giao
dịch
và
cả
phương
tiện
thanh
toán.
Vài
năm
trước,
thị
trường
này
sôi
nổi
trở
lại
với
sự
nổi
lên
của
Silk
Road.
Người
mua
không
thể
truy
cập
vào
Silk
Road
từ
các
trình
duyệt
thông
thường
mà
phải
sử
dụng
một
phần
mềm
ẩn
danh
có
tên
gọi
là
Tor.
Người
mua
và
người
bán
cũng
sử
dụng
đồng
tiền
ảo
Bitcoin
làm
phương
tiện
thanh
toán.
Năm
ngoái,
Silk
Road
phải
đóng
cửa
và
Ross
Ulbricht
(người
Mỹ,
29
tuổi)
–
người
được
cho
là
đã
lập
nên
trang
web
này
–
bị
bắt.
Tháng
1
tới,
Ulbricht
sẽ
phải
hầu
tòa
với
các
tội
danh
tấn
công
vào
hệ
thống
máy
tính
và
rửa
tiền.
Tuy
nhiên,
nếu
như
các
nhà
hành
pháp
cho
rằng
sự
sụp
đổ
của
Silk
Road
là
dấu
chấm
hết
cho
thị
trường
chợ
đen
trực
tuyến,
họ
đã
nhầm.
Trái
ngược
với
dự
đoán
này,
hoạt
động
thương
mại
điện
tử
chợ
đen
không
chỉ
bùng
nổ
mà
còn
ngày
càng
trở
nên
phức
tạp.
Theo
số
liệu
của
tổ
chức
Digital
Citizens
Alliance
(DCA),
từ
tháng
1
tới
tháng
8
năm
nay,
số
lượng
các
món
đồ
được
rao
bán
trên
18
thị
trường
chợ
đen
ảo
đã
tăng
từ
41.000
lên
66.000.
Thị
trường
lớn
nhất
là
Silk
Road
2.0
đã
bị
vượt
qua
bởi
Agora
và
Evolution.
Thậm
chí
cả
ba
chợ
đen
này
đều
có
số
lượng
hàng
hóa
lớn
hơn
phiên
bản
Silk
Road
đầu
tiên.
Người
bán
trên
các
thị
trường
chợ
đen
này
cũng
rất
đa
dạng
về
quy
mô:
doanh
thu
lớn
nhất
có
thể
lên
đến
vài
triệu
USD
mỗi
tháng
trong
khi
nhỏ
nhất
chỉ
thu
về
vài
trăm.
Họ
sẽ
trả
một
khoản
phí
để
đăng
ký
và
trích
thêm
hoa
hồng
cho
mỗi
giao
dịch
(thường
là
3
–
6%).
Trong
khi
đó
người
mua
đến
từ
khắp
nơi
trên
thế
giới
và
thường
có
mức
độ
hài
lòng
cao.
Ma
túy
và
thuốc
kê
đơn
là
những
sản
phẩm
chiếm
tỷ
trọng
lớn
nhất
(thậm
chí
một
số
người
bán
còn
là
dược
sĩ).
Silk
Road
2.0
chủ
yếu
tập
trung
vào
thuốc
lá,
thuốc
dạng
bột
và
thuốc
dạng
viên,
trong
khi
Agora
bán
cả
vũ
khí.
Hầu
hết
khách
hàng
đến
từ
châu
Âu
–
nơi
có
những
luật
lệ
chặt
chẽ
về
việc
sở
hữu
súng.
Evolution
là
chợ
đen
tăng
trưởng
nhanh
nhất.
Mặc
dù
cấm
sách
báo
khiêu
dâm
giống
như
các
trang
khác,
nơi
đây
chấp
nhận
trao
đổi
thẻ
tín
dụng
và
thẻ
ghi
nợ
ăn
cắp,
súng,
chứng
minh
thư
và
bằng
đại
học
giả.
Đối
với
những
người
mua
ma
túy,
các
chợ
đen
trực
tuyến
có
một
vài
ưu
điểm.
Chúng
ít
nguy
hiểm
hơn
so
với
giao
dịch
lén
lút
trên
đường
phố.
Đồng
thời,
chất
lượng
sản
phẩm
cũng
cao
hơn
nhờ
hệ
thống
đánh
giá
sản
phẩm
5
sao
tương
tự
như
trên
Amazon.
Hàng
trăm
diễn
đàn
cũng
cung
cấp
thêm
thông
tin
về
những
kẻ
lừa
đảo.
Trên
chợ
đen
trực
tuyến,
quyền
lực
cũng
dịch
chuyển
về
phía
người
mua.
Các
dịch
vụ
chăm
sóc
khách
hàng
cùng
chiến
lược
marketing
cũng
được
thực
hiện
bài
bản
với
chính
sách
giảm
giá
cho
khách
hàng
thân
thiết
và
nhiều
chương
trình
khuyến
mãi.
Có
một
vài
yếu
tố
khiến
cho
cơ
quan
quản
lý
chưa
thể
triệt
hạ
toàn
bộ
các
chợ
đen
trực
tuyến,
trong
đó
bao
gồm
công
nghệ
phức
tạp
hay
sự
xa
cách
về
địa
lý
giữa
người
bán
và
người
mua.
Kể
từ
khi
Silk
Road
bị
đóng
cửa,
chỉ
có
duy
nhất
một
chợ
đen
ảo
khác
bị
đóng
cửa
là
Utopia
của
Hà
Lan.
Một
số
nhà
quản
lý
muốn
nhắm
đến
Tor,
nhưng
điều
này
kéo
theo
nhiều
hệ
quả
bởi
trong
nhiều
trường
hợp
phần
mềm
này
là
hữu
ích.
Thêm
vào
đó,
các
trang
web
sẽ
luôn
luôn
tìm
cách
thích
nghi.
Jamie
Bartlett,
tác
giả
của
cuốn
“The
Dark
Net”
(tạm
dịch:
Mạng
tối),
dự
đoán
rằng
trong
tương
lai,
các
trang
web
tối
sẽ
không
còn
tập
trung
như
Silk
Road
2.0
mà
tất
cả
(sản
phẩm
niêm
yết,
nhắn
tin,
thanh
toán
và
phản
hồi)
đều
độc
lập
và
không
chịu
sự
quản
lý
của
bất
cứ
bên
nào.
Cuối
cùng,
đóng
cửa
các
trang
web
này
sẽ
là
một
nhiệm
vụ
bất
khả
thi.
Thu
Hương
Theo
Infonet/Economist