"Để
đánh
giá
là
một
doanh
nhân
hay
là
con
buôn
người
ta
không
nhìn
vào
quy
mô
mà
người
ta
nhìn
vào
cách
kiếm
tiền
của
họ".
Đốt
tiền
chơi
ngông
chỉ
là
hợm
hĩnh,
lố
bịch!
PV:-
Là
một
chuyên
gia
giáo
dục,
Viện
trưởng
Viện
Nghiên
cứu
Phát
triển
Giáo
dục
IRED
và
là
Hiệu
trưởng
Trường
Doanh
nhân
PACE
luôn
trăn
trở
với
sự
học
của
doanh
nhân,
khao
khát
hình
thành
thế
hệ
doanh
nhân
mới,
xin
ông
cho
biết
những
phẩm
chất,
tố
chất
cần
phải
có
của
họ?
Ông
Giản
Tư
Trung
-
Chuyên
gia
giáo
dục,
Viện
trưởng
Viện
IRED
và
Hiệu
trưởng
Trường
PACE:- Thế
hệ
doanh
nhân
“mới”
sẽ
có
những
đặc
tính
khác
với
thế
hệ
doanh
nhân
“cũ”.
Thế
hệ
doanh
nhân
mới
là
thế
hệ
của
một
nền
kinh
thương
mới
và
chính
thế
hệ
này
cũng
góp
phần
tạo
nên
nền
kinh
thương
mới.
Theo
tôi
thế
hệ
doanh
mới
này
cần
có
ba
đặc
tính
cơ
bản:
+
Khát
vọng
mới:
Khát
vọng
đua
tranh
mạnh
mẽ
cùng
thế
giới,
dù
quy
mô
của
doanh
nghiệp
là
lớn
hay
chỉ
nhỏ
gọn
trong
phạm
vi
gia
đình,
dù
là
đua
tranh
ở
bên
ngoài
đất
nước
hay
đua
tranh
với
thế
giới
ngay
trong
“nhà”
của
mình,
chứ
không
chỉ
là
đua
tranh
giữa
các
doanh
nhân
Việt
với
nhau.
Đó
còn
là
khát
vọng
dẹp
bỏ
những
hình
ảnh
“doanh
nhân
Việt
xấu
xí”
mà
thay
vào
đó
là
khát
vọng
xây
dựng
hình
ảnh
mới
đẹp
hơn
cho
cả
cộng
đồng
doanh
nhân
và
doanh
nghiệp
Việt
Nam
trong
mắt
bạn
bè
quốc
tế.
+
Năng
lực
mới:
Năng
lực
quản
lý
và
lãnh
đạo
mới
để
có
thể
thực
hiện
được
khát
vọng
mới
nói
trên.
Đó
là
những
doanh
nhân:
có
khả
năng
nhìn
xa
(không
chỉ
2
năm,
5
năm,
mà
có
thể
là
20
năm,
30
năm...,
thậm
chí
là
xa
hơn)
và
trông
rộng
(không
chỉ
giới
hạn
ở
tầm
nhìn
Việt
Nam,
mà
còn
có
khả
năng
nhìn
thấy
cơ
hội
ở
khắp
nơi
trên
thế
giới);
có
khả
năng
sống
một
cách
đàng
hoàng
và
làm
việc
thành
công
cùng
những
con
người
với
đủ
màu
da,
quốc
tịch,
chủng
tộc,
cũng
như
tôn
giáo...
+
Văn
hóa
mới:
Nếu
có
khát
vọng
mới,
có
năng
lực
mới
mà
thiếu
đi
một
nền
tảng
văn
hóa
mới
cho
doanh
nhân,
doanh
nghiệp,
cho
nền
kinh
thương
thì
có
thành
công
nhưng
cũng
không
bền
vững
và
dễ
đổ
vỡ.
Cái
không
bền
đó
là
do
kinh
doanh
của
họ
không
dựa
trên
một
nền
tảng
văn
hóa
vững
chắc
chứ
không
đơn
giản
là
vì
chiến
lược.
Mặc
dù
đầu
óc
chiến
lược
của
họ
là
rất
giỏi
nhưng
họ
lại
dựa
trên
những
giá
trị
không
bền
vững
để
làm
ăn,
chỉ
cần
một
sai
sót
nhỏ
toàn
bộ
cơ
nghiệp
có
thể
bị
sụp
đổ.
"Trong
giới
làm
ăn
của
quốc
gia
nào
cũng
có
3
nhóm
người:
doanh
nhân,
trọc
phú
và
con
buôn.
Trọc
phú
và
con
buôn
đều
giống
nhau
ở
chỗ
kiếm
được
tiền
bằng
cách
lừa
ai
đó
hoặc
hại
ai
đó,
chỉ
khác
nhau
về
quy
mô
thôi.
Con
buôn
thì
quy
mô
nhỏ,
còn
trọc
phú
thì
quy
mô
lớn.
Để
đánh
giá
là
một
doanh
nhân
hay
là
con
buôn
người
ta
không
nhìn
vào
quy
mô
mà
người
ta
nhìn
vào
cách
kiếm
tiền
của
họ.
Không
thể
lấy
cái
quy
mô
để
đánh
giá
mà
phải
nhìn
vào
bản
chất
của
vấn
đề" |
PV:- Ông
có
thể
phân
tích
rõ
hơn
về
cái
văn
hóa
mới
mà
ông
muốn
nói
đến?
Ông
Giản
Tư
Trung:- Từ
văn
hóa
ở
đây
đôi
khi
bị
dư
luận
hiểu
không
đúng
hay
không
đủ.
Văn
hóa
không
phải
chỉ
đơn
giản
là
ứng
xử
lịch
sự,
là
nói
năng
đúng
lễ
nghĩa...
Văn
hóa
ở
đây
được
hiểu
như
là
“hệ
điều
hành”
của
con
người,
nó
chi
phối
toàn
bộ
suy
nghĩ
và
hành
động
của
con
người,
của
doanh
nghiệp,
của
cả
nền
kinh
thương.
Một
con
người
có
nền
tảng
văn
hóa
là
người:
Có
một
cái
đầu
đã
được
khai
sáng,
khai
minh
để
có
khả
năng
phân
biệt
được
ai
là
ai,
cái
gì
là
cái
gì,
mình
là
ai....,
biết
phân
định
đúng-sai,
phải-trái,
chân-giả,
thiện-ác,
chính-tà…,
biết
sống
ở
trên
đời
này
vì
cái
gì…;
Có
một
trái
tim
giàu
lòng
lòng
trắc
ẩn,
biết
rung
động
trước
cái
đẹp
(của
con
người
của
tự
nhiên),
biết
thổn
thức
trước
nỗi
đau
của
đồng
loại,
biết
phẫn
nộ
trước
cái
sai,
cái
xấu
và
cái
ác…
Một
trong
biểu
hiện
rõ
nhất
của
nền
tảng
văn
hóa
đó
là
hành
xử
tín
thực,
tức
là,
nói
những
gì
mà
mình
thực
sự
nghĩ
và
thực
sự
làm
những
gì
mình
nói;
đó
là,
luôn
biết
là
mình
biết
cái
gì
và
đặc
biệt
là
biết
rõ
cái
mà
mình
không
biết
để
tránh
đặt
mình
vào
tình
trạng
ấu
trĩ,
vô
minh
mà
mình
lại
không
hề
biết…
Đối
với
doanh
nhân,
văn
hóa
nó
biểu
hiện
rõ
nhất
ở
cách
kiếm
tiền
và
cách
xài
tiền
của
họ.
Nếu
anh
kiếm
tiền
mà
những
đồng
tiền
đó
là
những
đồng
tiền
tử
tế,
chân
chính,
không
lừa
ai,
không
hại
ai,
và
đem
lại
lợi
ích,
giá
trị
cho
người
khác
thì
đó
cũng
được
gọi
là
văn
hóa.
Nhưng
nếu
khi
anh
có
nhiều
tiền
rồi,
anh
muốn
dùng
tiền,
muốn
tiêu
tiền
như
làm
đám
cưới
khủng
cho
con,
hay
mua
chó
triệu
đô
để
ngắm…
thì
có
thể
bị
xã
hội
còn
nhiều
người
nghèo
cho
là
lố
bịch,
hợm
hĩnh.
Tiêu
tiền
cũng
phải
có
văn
hóa,
mà
muốn
tiêu
tiền
có
văn
hóa
thì
đòi
hỏi
người
tiêu
tiền
phải
có
văn
hóa.
Nếu
có
nhiều
tiền
mà
lại
thiếu
văn
hóa
thì
rất
dễ
rơi
vào
những
chuyện
không
hay…
PV:- Càng
ngày
càng
có
nhiều
hiện
tượng
kỳ
quái
thu
hút
sự
chú
ý
của
dư
luận
xã
hội
như:
đại
gia
mượn
máy
bay
chỉ
để
rước
dâu
cho
oai,
khoe
tặng
nhà
trăm
tỉ
cho
chú
rể,
nuôi
chó
triệu
đô…và
họ
tự
nhận
họ
là
đại
gia,
là
người
thành
đạt.
Ông
có
nhận
xét
gì
về
cách
chơi
trội
của
những
kẻ
giàu
có
mà
chưa
sang
như
thế?
Ông
Giản
Tư
Trung:- Cái
này
lại
phải
quay
về
vấn
đề
văn
hóa
nền
tảng.
Nếu
như
nền
văn
hóa
không
vững,
thì
người
ta
kiếm
tiền
bằng
cách
không
tốt
sẽ
dẫn
đến
tiêu
tiền
không
tốt.
Trên
thực
tế,
đặc
biệt
là
doanh
nhân
chỉ
cần
nhìn
vào
hai
thứ:
Cách
người
ta
kiếm
tiền
và
cách
người
ta
tiêu
tiền
là
có
thể
đánh
giá
được
họ
là
ai.
Những
người
có
văn
hóa
người
ta
sẽ
không
hành
xử
như
vậy,
mà
sẽ
hành
xử
khôn
ngoan
hơn.
Người
ta
vẫn
nói,
“giàu
có
gắn
liền
với
tội
lỗi”,
điều
đó
là
không
đúng.
Đồng
tiền
không
có
lỗi
gì
hết,
đồng
tiền
chỉ
là
vật
trung
tính,
bản
thân
nó
không
tốt
cũng
không
xấu
gì
cả.
Tốt
hay
xấu
chính
là
cách
người
ta
kiếm
tiền
và
cách
người
ta
tiêu
tiền.
Đằng
sau
một
gia
tài
khổng
lồ
có
thể
là
một
cống
hiến
lớn
hay
một
tội
ác
lớn
hay
là
cả
hai.
Tiêu
tiền
là
cách
thể
hiện
của
cả
một
trình
độ
văn
hóa,
không
có
trình
độ
văn
hóa
không
thể
biết
cách
tiêu
tiền.
Tại
sao
nhiều
tỉ
phú
thế
giới
lại
không
để
lại
tài
sản
cho
con
của
họ
mà
lại
đem
đi
làm
từ
thiện?
Cách
làm
từ
thiện
của
họ
cũng
hoàn
toàn
không
giống
mình,
họ
làm
từ
thiện
cực
kỳ
thông
minh.
Nghĩa
là
khi
kiếm
được
đồng
tiền
là
họ
cũng
đã
rất
khôn
ngoan
rồi
nhưng
khi
họ
tiêu
tiền
thì
họ
cũng
tiêu
rất
khôn
ngoan
và
có
đẳng
cấp.
Đó
là
đầu
tư
vào
văn
hóa,
khoa
học,
giáo
dục,
cho
môi
sinh
và
cho
sức
khỏe
của
con
người
(những
thứ
khá
vô
hình).
Chứ
người
ta
ít
khi
đem
đồ
ăn
cho
người
khác,
ít
khi
mua
nhà
cho
họ
ở
(những
thứ
khá
hữu
hình).
 |
Ngôi
nhà
được
khoe
là
có
trị
giá
130
tỷ
của
bà
Nguyễn
Thị
Liễu
(doanh
nhân
Hà
Tĩnh)
cho
con
trai
làm
của
hồi
môn. |
Phân
biệt
doanh
nhân,
trọc
phú
và
con
buôn
PV:- Theo
ông
đại
gia
tổ
chức
đám
cưới
siêu
xe,
mượn
máy
bay
chỉ
để
rước
dâu
trên
trời
nhưng
lại
nợ
dân
cả
trăm
tỉ.
Đại
gia
tặng
nhà
trăm
tỷ
cho
con
để
bù
đắp
tình
cảm,
vàng
đeo
gãy
cổ
nhưng
vẫn
không
biết
là
làm
nghề
gì
thì
sẽ
được
xếp
vào
dạng
nào?
“Trọc
phú”,
con
buôn
hay
là
doanh
nhân?
Ông
Giản
Tư
Trung:- Chỉ
cần
đặt
câu
hỏi:
Nhiều
tiền
nhưng
có
phải
là
doanh
nhân
hay
đại
gia
không?
Nhiều
tiền
nhưng
phải
biết
tiền
đó
kiếm
được
từ
đâu
ra,
phải
công
khai
minh
bạch.
Trong
giới
làm
ăn
của
quốc
gia
nào
cũng
có
3
nhóm
người:
doanh
nhân,
trọc
phú
và
con
buôn.
Trọc
phú
và
con
buôn
đều
giống
nhau
ở
chỗ
kiếm
được
tiền
bằng
cách
lừa
ai
đó
hoặc
hại
ai
đó,
chỉ
khác
nhau
về
quy
mô
thôi.
Con
buôn
thì
quy
mô
nhỏ,
còn
trọc
phú
thì
quy
mô
lớn.
Để
đánh
giá
là
một
doanh
nhân
hay
là
con
buôn
người
ta
không
nhìn
vào
quy
mô
mà
người
ta
nhìn
vào
cách
kiếm
tiền
của
họ.
Không
thể
lấy
cái
quy
mô
để
đánh
giá
mà
phải
nhìn
vào
bản
chất
của
vấn
đề.
Chẳng
hạn,
bà
bán
trái
cây
dạo
cũng
có
thể
là
doanh
nhân
(nếu
bán
trái
cây
tử
tế,
không
có
thuốc
trừ
sâu,
không
phun
hóa
chất
để
bảo
quản
trái
cây),
cũng
có
thể
là
con
buôn
(nếu
trái
cây
của
bà
ấy
mua
từ
những
nguồn
độc
hại,
và
được
bảo
quản
bằng
hóa
chất…)
Doanh
nhân
là
một
từ
cao
quý
và
rất
đẹp,
nếu
không
có
văn
hóa
và
làm
ăn
có
văn
hóa
thì
không
được
gọi
là
doanh
nhân.
Trong
giới
làm
ăn
không
phải
ai
cũng
là
doanh
nhân.
Phải
có
văn
hóa
mới
là
doanh
nhân
nếu
không
thì
nó
lại
thành
“trọc
phú”
hoặc
là
“con
buôn”
rồi.
Cũng
như
những
người
có
học
hàm,
học
vị
cũng
chưa
chắc
là
đã
có
giáo
dục,
nhiều
người
không
có
học
hàm
học
vị
gì
cả
nhưng
lại
rất
có
giáo
dục.
Doanh
nhân
phải
là
những
người
kiếm
tiền
mà
không
làm
hại
đến
ai,
không
lừa
gạt
ai
và
sản
phẩm
của
họ
có
thể
đem
lại
những
giá
trị
cho
người
tiêu
dùng.
Nói
ngắn
gọn,
doanh
nhân
là
những
người
“kiếm”
bằng
cách
“mang”
và
không
“gây”.
PV:- Lại
có
những
kẻ
tự
vỗ
ngực
thừa
mứa
sự
giàu
có
kiếm
150
triệu
chỉ
trong
3
ngày
nhưng
lại
bêu
riếu
và
trả
dâu
vì
nghi
mất
trinh,
đem
clip
xex
nghi
con
dâu
là
nhân
vật
nữ
trong
đó
rêu
rao
trước
thiên
hạ…Là
một
chuyên
gia
giáo
dục,
ông
nghĩ
gì
về
cách
ứng
xử
này?
Ông
Giản
Tư
Trung:- Khoe
có
nhiều
tiền
thì
cũng
chẳng
sao.
Vấn
đề
là
tiền
đó
ở
đâu
ra,
có
minh
bạch
và
tử
tế
không.
Vả
lại
cách
“khoe”
cũng
rất
quan
trọng,
khoe
làm
sao
mà
để
người
ta
nể,
chứ
không
để
người
ta
chửi
mới
khó.
Cái
đó
là
cả
một
trình
độ
văn
hóa.
Nếu
một
hai
trường
hợp
thì
không
sao,
nếu
sự
khoe
mẽ
đó
diễn
ra
phổ
biến
trong
xã
hội
thì
thành
một
hiện
tượng,
một
vấn
đề
xã
hội
lớn
rồi.
PV:- Vấn
đề
xã
hội
mà
ông
muốn
nói
đến
là
gì?
Tại
sao
càng
ngày
những
hiện
tượng
vô
văn
hóa
và
thiếu
văn
minh
như
vậy
càng
trở
nên
phổ
biến?
Nó
biểu
hiện
hay
dự
báo
điều
gì
trong
xã
hội?
Ông
Giản
Tư
Trung:- Nếu
văn
hóa
xã
hội
có
vấn
đề
thì
chắc
hẳng
giáo
dục
của
ta
cũng
có
vấn
đề,
vì
giáo
dục
là
một
trong
những
mẹ
đẻ
quan
trọng
nhất
của
văn
hóa.
Có
thể
nhìn
thấy
ngay
một
điều
mà
những
hiện
tượng
này
đang
phản
ánh,
đó
chính
là
phản
ánh
hiện
thực
báo
động
“đỏ”
của
một
xã
hội.
Nếu
chỉ
là
một
hai
hiện
tượng
thì
nó
là
bình
thường,
nhưng
nếu
xuất
hiện
vô
số
những
hiện
tượng
đó
thì
chúng
ta
phải
xem
lại
cách
giáo
dục
của
chúng
ta.
Không
phải
giáo
dục
nào
cũng
tạo
ra
sản
phẩm
mà
chúng
ta
có
thể
nhìn
thấy
được.
Trước
đây,
xem
một
video
clip
học
sinh
đánh
nhau
thì
chúng
ta
thấy
rất
sốc
nhưng
không
phải
sốc
vì
học
sinh
đánh
nhau
bởi
chuyện
học
sinh
đánh
nhau
đâu
còn
lạ
và
cổ-kim,
Đông-Tây,
ở
đâu
cũng
có,
thời
nào
cũng
có.
Cái
sốc
ở
đây
là
tình
trạng
đó
diễn
ra
ngày
càng
nhiều
và
mang
đặc
sản
riêng
nên
khiến
người
ta
càng
phải
giật
mình.
Đặc
sản
đó
là
gì?
Là
sự
vô
cảm
của
những
người
đứng
nhìn
xung
quanh,
bình
thản
với
tội
ác
đó.
Không
chỉ
có
vậy,
còn
tán
dương,
vỗ
tay,
quay
clip.
Và
khi
hiện
tượng
đó
xảy
ra
càng
nhiều,
từ
Bắc
chí
Nam,
từ
thành
thị
đến
nông
thôn
thì
nó
lại
phản
ánh
không
phải
sự
vô
cảm
của
một
nhóm
người
nữa
mà
là
sự
vô
cảm
của
cả
một
xã
hội.
Nó
trở
thành
hiện
tượng
xã
hội
chứ
không
còn
là
chuyện
bình
thường
nữa.
Đó
là
một
trong
những
biểu
hiện
của
sự
tha
hóa
về
lối
sống,
sự
xuống
cấp
của
đạo
đức
xã
hội.
Chính
vì
vậy,
mình
phải
sửa
cái
văn
hóa,
sửa
cái
nền
giáo
dục.
Nhưng
sửa
như
thế
nào,
thay
đổi
nó
như
thế
nào?
Muốn
thay
đổi
được
bản
chất
của
xã
hội
thì
không
chỉ
dựa
nhà
nước
mà
còn
dựa
vào
bản
thân
mỗi
người.
Nghĩa
là
cần
phải
có
sự
thay
đổi
cả
từ
trên
xuống
và
từ
dưới
lên.
 |
Dàn
siêu
xe
bạc
tỷ
rước
dâu
đám
cưới
quý
tử
của
doanh
nhân
Diệu
Hiền,
Cần
Thơ. |
Nền
tảng
văn
hóa
là
thước
đo
của
sự
sang
trọng
PV:- Với
những
vụ
ỷ
tiền
để
hạ
thấp
nhân
phẩm,
nhân
cách
của
đồng
loại
như
đại
gia
đá
cục
trả
dâu
chỉ
vì
nghi
mất
trinh,
khoe
tặng
nhà
cho
con
hơn
trăm
tỉ
trước
mặt
những
người
dân
mà
họ
cho
rằng
‘cả
đời
không
biết
đến
một
ngày
vui
sướng”….nghĩa
là
họ
tự
thị
và
cảm
thấy
hạnh
phúc
trên
nỗi
đau
khổ
đói
nghèo
của
đồng
loại….theo
ông,
sự
biến
thái
nhân
cách
này
được
hiểu
hay
nên
hiểu
như
thế
nào?
Ông
Giản
Tư
Trung:- Khi
đồng
tiền
là
của
mình
thì
mình
có
quyền
được
dùng
nó.
Nhưng
dùng
tiền
đôi
khi
là
đúng
luật
nhưng
lại
trái
đạo.
Dùng
tiền
không
chỉ
dựa
vào
pháp
lý
và
phải
dựa
vào
đạo
lý.
Chúng
ta
không
thản
nhiên
trước
nỗi
đau
đồng
loại
của
mình
được.
Anh
hoàn
toàn
có
quyền
được
sống
xa
hoa
giữa
một
ngôi
làng
đầy
nghèo
đói,
về
mặt
pháp
lý
anh
không
sai
nhưng
nếu
nói
về
đạo
lý
thì
anh
không
thể
thấy
hạnh
phúc,
vui
sướng
trên
nỗi
đau
của
người
khác.
Vấn
đề
xã
hội
đang
nói
đến
không
phải
là
pháp
lý,
mà
là
đạo
lý.
Không
phải
là
chuyện
đúng
hay
không
đúng
mà
là
chuyện
nên
hay
không
nên.
Chúng
ta
lại
phải
quay
lại
câu
hỏi
“thế
nào
là
một
con
người”?
Trước
khi
là
một
doanh
nhân
thì
cũng
một
con
người.
Doanh
nhân
nào
thì
họ
cũng
là
một
con
người.
Một
thực
tế
cho
thấy,
cha
mẹ
nào
cũng
nói
với
con
mình
“mẹ
mong
sao
sau
này
lớn
lên
con
sẽ
thành
người”.
Cô
giáo
nào
cũng
nói
với
học
trò
của
mình
là
“cô
mong
sao
sau
này
lớn
lên
con
sẽ
thành
người”.
Nhưng
vấn
đề
là
ở
chỗ
không
ai
dạy
cho
con
trẻ
thế
nào
là
một
“con
người”.
Nghĩa
là
chúng
ta
đang
mong
muốn
một
thứ
mà
chính
chúng
ta
cũng
không
biết.
Bản
thân
từ
“con
người”
nó
là
cái
gì
ta
không
biết
thì
làm
sao
thành
người
được.
Không
thể
trở
thành
một
thứ
mà
bản
thân
mình
cũng
không
biết
là
cái
gì.
PV:- Dân
tộc
ta
có
truyền
thống
nhân
ái
lễ
nghĩa,
có
cả
một
ngàn
năm
văn
hiến
nên
các
cụ
vẫn
dạy
phải
giàu
sang,
giàu
phải
đi
với
sang
mới
quý;
giàu
mà
ỷ
thế
làm
càn
thì
bao
giờ
cũng
bị
lên
án…trong
thời
đại
hiện
nay,
theo
ông,
đạo
lý
ấy
có
cần
phải
thay
đổi
để
thích
hợp
với
xu
hướng
hội
nhập
toàn
cầu
hóa?
Ông
Giản
Tư
Trung:- Theo
tôi,
giàu
mà
sang
như
thời
xưa
các
cụ
hiểu
như
vậy
là
không
đúng.
Giàu
nghĩa
là
có
nhiều
tiền.
Có
nghĩa
là
thước
đo
của
giàu
là
tiền
bạc,
nhưng
thước
đo
của
sự
sang
trọng
thì
lại
ít
ai
để
ý.
Giàu
sang
không
nhìn
vào
túi
tiền
của
họ,
cách
xài
tiền
của
họ
mà
hãy
nhìn
cách
kiếm
tiền
và
xài
tiền
của
họ.
Một
con
cá
mà
ướp
muối
thì
nó
tươi,
một
người
mà
được
ướp
đậm
bởi
sự
hiểu
biết,
bởi
giáo
dục
thì
nó
sẽ
sang.
Bởi
vậy,
sang
nó
không
nằm
ở
tiền
bạc,
mà
nó
nằm
ở
nền
tảng
văn
hóa
giáo
dục,
một
bề
dày
văn
hóa
-
giáo
dục.
Nếu
muốn
nhìn
vào
cái
giàu
của
họ
thì
hãy
nhìn
vào
túi
tiền
của
họ.
Còn
nếu
muốn
nhìn
vào
cái
sang
của
họ
thì
hãy
nhìn
vào
trình
độ
và
nhìn
bề
dày
văn
hóa
giáo
dục.
 |
Bà
Phạm
Thị
Diệu
Hiền,
Tổng
Giám
đốc
Công
ty
CP
Thủy
sản
Bình
An
(Cần
Thơ)
–
nữ
đại
gia
ngành
thủy
sản
vừa
bị
nghi
ngờ
bỏ
trốn
và
để
lại
những
món
nợ
được
đánh
giá
là
“khổng
lồ”. |
PV:- Có
nghĩa
là
theo
ông
đạo
lý
xưa
cổ
ấy
không
còn
phù
hợp?
Ông
Giản
Tư
Trung:- Nhiều
đạo
lý
của
cha
ông
từ
ngàn
xưa
đến
nay
vẫn
còn
nguyên
giá
trị,
nhưng
có
những
cái
cũng
cần
phải
hiểu
khác
cho
phù
hợp
với
thời
cuộc.
Vì
nền
tảng
văn
hóa
xã
hội
của
cha
ông
ngày
xưa
khác
với
nền
tảng
văn
hóa
xã
hội
của
chúng
ta
bây
giờ.
Cái
sang
mà
các
cụ
nói
là
nói
đến
cái
sang
trọng
bề
ngoài.
Tôi
ví
dụ
như
một
số
người
vàng
đeo
lủng
lẳng,
kim
cương
đeo
lủng
lẳng
nhưng
nhìn
vẫn
thấy
rất
là
lố.
Bởi
vì
bên
trong
con
người
họ
không
thể
hiện
được
sự
sang
trọng
nhưng
ngược
lại
có
thể
nói
vui
là
những
người
chỉ
cần
mặc
quần
“tà
lỏn”,
đi
dép
lê
mà
lại
vẫn
toát
lên
được
cái
sang.
Sự
sang
hay
không
không
nằm
ở
vẻ
ngoài.
Một
người
học
giả,
một
người
đức
cao
vọng
trọng
một
lời
nói
triệu
người
nghe
họ
rất
sang
trọng
nhưng
họ
lại
không
giàu
dù
họ
cũng
không
nghèo.
Bởi
người
giàu
nhất
hiện
nay
có
phải
là
người
có
nhiều
tiền
nhất
đâu.
Người
giàu
nhất
phải
là
người
cho
đi
nhiều
nhất.
PV:- Trước
những
sự
việc
lố
bịch
như
đã
nêu,
chúng
ta
có
cảm
giác
rằng
đồng
tiền
đang
thay
thế
hoặc
nó
đang
đại
diện
cho
vị
thế
xã
hội,
nhân
cách,
giá
trị…đáng
thèm
muốn
của
chính
chủ
nhân
của
nó.
Theo
ông,
điều
này
phản
ánh
gì
vậy?
Phải
chăng
thế
hệ
doanh
nhân
trẻ
có
tiền
một
cách
quá
nhanh
đang
xác
lập
một
hệ
giá
trị
hay
bộ
tiêu
chuẩn
của
riêng
họ?
Ông
Giản
Tư
Trung:- Hãy
đặt
câu
hỏi,
mình
khoe
để
làm
gì
và
sẽ
nhận
lại
được
gì
từ
sự
khoe
mẽ
đó?
Khi
mình
khoe
cái
gì
đó
thì
thường
mình
muốn
nhận
lại
từ
người
khác
sự
quý
mến,
lòng
tin,
sự
nể
trọng.
Nhưng
có
mấy
khi
khoe
ra
cái
này,
cái
nọ
mà
lại
nhận
được
những
thứ
mà
mình
muốn
đâu.
Vì
sự
quý
mến,
lòng
tin,
sư
nể
trọng
là
những
thứ
không
bao
giờ
có
thể
mua
được,
bán
được,
xin
được,
cho
được…
Chỉ
có
một
cách
duy
nhất
để
có
nó
đó
là
phải
hành
động
trung
thực,
thuyết
phục
và
dài
lâu
để
tạo
ra
những
thành
quả
thực
sự
có
ý
nghĩa
cho
xã
hội.
Chẳng
hạn,
cái
mà
người
nghệ
sỹ
cần
khoe
nhất
đó
là
những
thành
tự
nghệ
thuật
mà
họ
đã
cống
hiến
cho
đời,
chứ
không
phải
là
khoe
nhà,
xe,
hay
hàng
hiệu.
Cái
mà
một
doanh
nhân
cần
khoe
có
lẽ
đó
chính
là
những
sản
phẩm,
dịch
vụ
mà
mình
tạo
ra
đã
làm
thay
đổi
xã
hội
như
thế
nào…
Tin
vào
tương
lai
PV:- Xin
ông
cho
biết,
vì
sao
ông
đặt
niềm
tin
và
kỳ
vọng
vào
doanh
nhân
trẻ?
Với
hiện
thực
đang
xảy
ra,
niềm
tin
ấy
có
bị
lung
lay?
Ông
Giản
Tư
Trung:- Không
chỉ
là
doanh
nhân
trẻ
và
cả
thế
hệ
doanh
nhân
hiện
nay
cũng
thế.
Những
người
khôn
ngoan
họ
luôn
biết
phải
làm
gì.
Những
người
làm
doanh
nhân
là
những
người
làm
lãnh
đạo.
Và
khi
làm
lãnh
đạo
thì
họ
sẽ
phải
chọn
giữa
một
trong
hai
con
đường:
Một
là:
Hãy
để
xã
hội
nhào
nặn
họ,
tạo
ra
họ,
xã
hội
ra
sao
thì
họ
sẽ
như
vậy,
xã
hội
xuống
cấp
họ
cũng
xuống
cấp
theo….
Hai
là:
Họ
phải
góp
phần
tạo
ra
xã
hội,
nhào
nặn
lên
xã
hội
này
và
làm
cho
nó
tốt
đẹp
lên.
Có
người
có
niềm
tin
vào
khả
năng
vào
trình
độ
của
họ
nhưng
có
người
lại
nói
“một
con
én
không
thể
làm
nên
mùa
xuân”.
Điều
này
cũng
đúng,
nhưng
một
con
én
có
thể
“không
làm
nên
mùa
xuân”
nhưng
lại
có
thể
“báo
hiệu
mùa
xuân
đến”,
tại
sao
mình
lại
không
làm
con
én
đó.
Điều
này
rõ
ràng
là
khó,
nhưng
nếu
“ai
cũng
chọn
việc
nhẹ
nhàng”
thì
“gian
khổ
biết
nhường
phần
ai”.
Để
xã
hội
tốt
lên,
mỗi
người
sẽ
tự
gánh
vác
cái
phần
trách
nhiệm
của
mình,
khi
ai
cũng
làm
vậy
cả
thì
xã
hội
sẽ
tốt
lên.
Và
để
ý
thức
được
sâu
sắc
điều
đó
thì
cần
phải
giáo
dục
ngay
từ
bé.
Tất
cả
những
xã
hội
văn
minh
và
những
con
người
văn
minh
(con
người
sang
trọng)
đều
hiểu
và
làm
như
vậy
cả.
PV:- Vậy
thì
xin
ông
cho
một
vài
ví
dụ
để
chứng
minh
cho
niềm
tin
ấy?
Ông
Giản
Tư
Trung:- Đã
có
nhiều
doanh
nhân
than
thở
với
tôi,
trước
nền
kinh
thương
khó
khăn
và
trong
một
nền
kinh
thương
còn
nhiều
lộn
xộn,
nếu
làm
ăn
nghiêm
túc
thì
khó
có
thể
tồn
tại
được.
Nhưng
một
câu
hỏi
đặt
ra:
Các
bạn
muốn
làm
ra
xã
hội
hay
muốn
xã
hội
làm
ra
các
bạn?
Và
tôi
thấy
không
ít
doanh
nhân
đã
lựa
chọn
làm
theo
cách
của
mình,
lựa
chọn
một
cách
làm
ăn
đàng
hoàng.
Với
tôi,
đó
đã
là
cơ
sở
để
có
niềm
tin
ở
họ.
Còn
nếu
nghĩ
rằng,
người
ta
sao
mình
cũng
phải
vậy
thì
nói
làm
gì.
Tôi
cho
rằng
những
người
có
tài
năng,
có
bản
lĩnh,
có
văn
hóa
thì
họ
vẫn
là
họ
thôi,
họ
không
những
không
bị
xã
hội
cuốn
đi,
mà
còn
góp
phần
cải
tạo
xã
hội
thông
qua
công
việc
làm
ăn,
cũng
như
cuộc
sống
hàng
ngày
của
họ.
PV:- Xin
cảm
ơn
ông!