Ngân
hàng
trong
bóng
tối
đã
trở
thành
hiện
tượng
ám
ảnh
Trung
Quốc
và
Ấn
Độ,
đồng
thời
cũng
bùng
nổ
ở
các
nước
phương
Tây.
Khái
niệm
Các
ngân
hàng
trong
bóng
tối
(shadow
banking)
trên
toàn
cầu
đã
phát
triển
với
quy
mô
có
thể
khiến
người
ta
giật
mình:
hơn 70.000
tỷ
USD.
Ủy
ban
ổn
định
tài
chính
(FSB)
cho
rằng
các
ngân
hàng
trong
bóng
tối
đem
đến
“những
rủi
ro
mang
tính
chất
hệ
thống”
cho
hệ
thống
tài
chính
toàn
cầu.
Ngân
hàng
trong
bóng
tối
đã
trở
thành
hiện
tượng
ám
ảnh
Trung
Quốc
và
Ấn
Độ,
đồng
thời
cũng
bùng
nổ
ở
các
nước
phương
Tây.
Cụm
từ
“ngân
hàng
trong
bóng
tối”
được
dùng
để
chỉ
những
sản
phẩm
đầu
tư
ẩn
chứa
nhiều
rủi
ro,
hoạt
động
cho
vay
tư
nhân
giữa
các
cá
nhân,
tiệm
cầm
đồ
và
hoạt
động
cho
vay
“cắt
cổ”
ở
các
thị
trường
mới
nổi.
Ngân
hàng
trong
bóng
tối
cũng
bao
gồm
những
hoạt
động
được
coi
trọng
hơn
như
giao
dịch
phái
sinh,
các
quỹ
thị
trường
tiền
tệ,
cho
vay
chứng
khoán
và
thỏa
thuận
mua
lại
giữa
các
định
chế
tài
chính
ở
châu
Âu
và
Mỹ.
Đặc
điểm
chung
của
các
hoạt
động
này
là
chúng
phát
triển
rầm
rộ
ở
bên
ngoài
hệ
thống
ngân
hàng
chính
thức
và
thường
nằm
ngoài
tầm
kiểm
soát
của
các
nhà
quản
lý
cũng
như
chính
sách
tiền
tệ.
Ngân
hàng
trong
bóng
tối
đã
phát
triển
đến
đâu?
Kể
từ
khi
khủng
hoảng
tài
chính
toàn
cầu
bùng
nổ
năm
2008,
hoạt
động
rủi
ro
của
các
ngân
hàng
đã
bị
thắt
chặt.
Theo
FSB,
năm
2012,
quy
mô
của
“ngân
hàng
trong
bóng
tối”
đã
tăng
lên
71.000
tỷ
USD
–
tức
là
tăng
5.000
tỷ
USD
mỗi
năm.
Báo
cáo
của
FSB
cũng
cho
thấy
ngân
hàng
trong
bóng
tối
ngày
càng
phát
triển
ở
70%
trong
số
các
quốc
gia
tham
gia
khảo
sát.
Tình
hình
nghiêm
trọng
nhất
ở
Trung
Quốc.
Tháng
6/2013,
nỗ
lực
hạn
chế
các
sản
phẩm
quản
lý
tài
sản
của
chính
phủ
Trung
Quốc
đã
dẫn
đến
tình
trạng
căng
thẳng
tiền
mặt
tồi
tệ
nhất
trong
1
thập
kỷ.
Giá
trị
của
những
khoản
đầu
tư
này
(vốn
đem
lại
lãi
suất
cao
trong
ngắn
hạn
và
không
được
đảm
bảo)
đã
tăng
lên
mức
9.100
tỷ
nhân
dân
tệ
(tương
đương
1.500
tỷ
USD
–
gần
bằng
GDP
của
Australia).
Sự
phát
triển
của
ngân
hàng
trong
bóng
tối
khiến
người
hiện
đang
là
người
đứng
đầu
Ủy
ban
chứng
khoán
Trung
Quốc
nhận
định
các
sản
phẩm
nằm
ngoài
bảng
cân
đối
kế
toán
của
các
ngân
hàng
là
những
sản
phẩm
theo
mô
hình
Ponzi.
Tuy
nhiên,
người
tiết
kiệm
ở
Trung
Quốc
đã
phản
ứng
với
chính
sách
thắt
chặt
của
chính
phủ
bằng
tình
trạng
căng
thẳng
tiền
mặt.
Cuối
tháng
12
vừa
qua,
thị
trường
tài
chính
Trung
Quốc
lại
đứng
trước
nguy
cơ
khủng
hoảng
tín
dụng,
khiến
lãi
suất
cho
vay
liên
ngân
hàng
tăng
vọt
lên
8,8%.
Đứng
trước
tình
trạng
căng
thẳng,
chính
phủ
Trung
Quốc
ra
lệnh
cho
các
ngân
hàng
không
được
sử
dụng
vị
thế
trung
gian
để
vượt
quá
giới
hạn
khoản
vay
dành
cho
những
người
đi
vay
rủi
ro,
đồng
thời
yêu
cầu
tách
bạch
các
sản
phẩm
quản
lý
tài
sản.
Hệ
lụy
Với
lượng
tiền
khổng
lồ
nằm
ngoài
hệ
thống
chính
thức,
ngân
hàng
trong
bóng
tối
khiến
các
nước
như
Trung
Quốc
và
Ấn
Độ
khó
có
thể
kiểm
soát
nền
kinh
tế
bằng
cách
thay
đổi
lãi
suất
hoặc
điều
chỉnh
lượng
cung
tiền.
Ở
Ấn
Độ,
tỷ
lệ
lạm
phát
vẫn
ở
mức
trên
8%
bất
chấp
lãi
suất
đã
được
nâng
tổng
cộng
13
lần
chỉ
trong
2
năm.
Đơn
giản
là
chính
phủ
không
có
đủ
quyền
lực
chi
phối
nền
kinh
tế
để
có
thể
tạo
ra
ảnh
hưởng.
Còn
ở
Trung
Quốc,
lãi
suất
tiền
gửi
ở
mức
3%
-
thấp
hơn
lạm
phát,
đồng
thời
97%
doanh
nghiệp
nhỏ
không
thể
tiếp
cận
với
các
khoản
vay
ngân
hàng.
Đây
là
điều
kiện
thuận
lợi
để
ngân
hàng
trong
bóng
tối
bùng
nổ
mạnh
mẽ,
lên
đến
6.000
tỷ
USD
(tương
đương
69%
GDP
Trung
Quốc).
Ngân
hàng
trong
bóng
tối
cũng
tạo
ra
những
nguy
cơ
bất
ổn
xã
hội
tiềm
tàng
bởi
chính
phủ
không
thể
giải
cứu
như
trường
hợp
một
ngân
hàng
chính
thức
sụp
đổ.
Các
nhà
quản
lý
ở
Mỹ
và
châu
Âu
đã
cảnh
báo
về
những
rủi
ro
phát
sinh
từ
hoạt
động
ngân
hàng
của
các
công
ty
tài
chính
được
kiểm
soát
lỏng
lẻo,
không
có
bảo
hiểm
tiền
gửi
cũng
như
những
biện
pháp
bảo
vệ
khác.
Tranh
cãi
Tại
sao
các
chính
phủ
không
thẳng
tay
dẹp
loạn?
Ở
châu
Âu
và
Mỹ,
nỗi
lo
của
các
nhà
quản
lý
được
xoa
dịu
với
những
cuộc
vận
động
hành
lang
của
ngành
tài
chính.
Còn
ở
các
nền
kinh
tế
đang
phát
triển,
ngân
hàng
trong
bóng
tối
là
nhân
tố
giúp
nền
kinh
tế
vận
hành
trơn
tru.
Các
doanh
nghiệp
nhỏ
có
được
khoản
vay
mà
họ
cần,
người
tiết
kiệm
có
được
khoản
lợi
suất
cao
hơn
tỷ
lệ
lạm
phát.
Còn
đối
với
những
nền
kinh
tế
như
Trung
Quốc
và
Ấn
Độ,
xóa
bỏ
ngân
hàng
trong
bóng
tối
có
thể
là
chính
sách
đúng
đắn
trong
dài
hạn,
nhưng
có
thể
khiến
tăng
trưởng
chậm
lại
và
tạo
ra
rủi
ro
trong
ngắn
hạn.
Chính
phủ
các
nước
này
biết
rằng
ngân
hàng
trong
bóng
tối
là
một
mối
nguy,
nhưng
tấn
công
vào
khu
vực
này
lại
là
một
hành
động
khá
liều
lĩnh.
Thu
Hương
Theo
Trí
Thức
Trẻ/Bloomberg