Sử dụng trấu sau xay xát lúa gạo tại Đồng Bằng Sông Cửu Long

Sản lượng lúa ở ĐBSCL hằng năm lên đến 20 triệu tấn. Tỷ lệ trấu chiếm 21%. Ngoài một số hạt thóc để làm lúa giống, số lượng trấu sau xay xát ở ĐBSCL vào khoảng 4 triệu tấn. Năng lượng trấu: 3.250 Kcalo/ Kg trấu.

Trấu ở ĐBSCL dùng làm chất đốt cho các lò gạch, lò gốm, lò bánh tráng, làm bún và dùng cho các hộ gia đình nông dân.

Công ty Ciment Holcim đã sử dụng trấu làm năng lượng nung clinker trộn với than cám với một tỷ lệ thích hợp.

Trấu sau xay xát tại ĐBSCL đang phải đối mặt với 2 vấn để lớn:

-Công nghệ đốt trấu lạc hậu tại các lò gạch, lò gốm gây ô nhiễm môi trường.

-Hầu hết các nhà máy xay xát không đủ sân, kho chứa trấu vào mùa chế biến tập trung, trấu không chuyển đi kịp. Nhiều nơi xả trấu xuống sông rạch, gây lãng phí và ô nhiễm nguồn nước.

-Trấu là nguồn nguyên liệu có thể sử dụng trong công nghiệp năng lượng, công nghiệp vật liệu xây dựng và nhiều ngành công nghiệp khác. Sử dụng trấu tại ĐBSCL gắn với nhà máy xay xát lúa gạo cần có giải pháp tổng thể và đồng bộ mới khả thi và đem lại hiểu quả kinh tế.

Việc sử dụng trấu gắn với nhà máy xay xát lúa gạo sẽ đem lại hiểu quả kinh tế cho khách hàng. Công ty Cơ Khí Công Nông Nghiệp Bùi Văn Ngọ là nhà cung cấp thiết bị xay xát chủ yếu cho ĐBSCL và các nước Đông Nam Á đã nêu ra một số hướng công nghệ cho vấn đề sử dụng trấu ở ĐBSCL.

Sử dụng trấu làm năng lượng phục vụ sấy lúa và xay xát lúa gạo:

Theo Tổng kết của Chương Trình CARDVIE06 Hợp Tác nghiên cứu giữa trường Đại Học Nông Lâm TP. HCM và trường Đại Học Queensland Úc. Tổn thất sau thu hoạch ở ĐBSCL như sau:

- Về khối lượng: 12%

- Về giá trị: 15%

Sử dụng từ 30 – 40 Kg trấu trong một hệ thống sấy lúa thích hợp sẽ làm khô 1tấn lúa ở mức 15% - 14% ẩm độ,  đảm bảo cho việc làm khô lúa và giải quyết cơ bản tổn thất sau thu hoạch lúa.

Lượng trấu dùng sấy lúa chiếm 15% tới 20% số lượng trấu sau xay xát.

Nhu cầu điện cho xay xát đánh bóng gạo vào khoảng 50 KW đến 60 KW cho một tấn lúa. Sử dụng từ 100 đến 120 Kg trấu để phát điện chiếm từ 50 – 60% lượng trấu phát sinh.

-Nhu cầu sấy lúa chiếm 20 – 30%

-Nhu cầu xay xát chiếm 50 – 60%

Do đó trấu phát sinh sau xay xát vừa đủ cho sấy lúa và xay xát lúa gạo nên việc sử dụng trấu để sấy lúa và chạy máy phát điện phục vụ cho nhà máy xay xát là thích nghi và hiệu quả nhất.

Sử dụng trấu để sấy lúa:

Hiện nay các loại máy sấy tỉnh vĩ ngang tại các nhà máy xay xát lúa là lực lượng sấy lúa chủ lực tại ĐBSCL.

-Khuyết điểm chủ yếu của máy sấy tỉnh vĩ ngang là choán chỗ, năng suất lao động thâp.

-Cần cải tiến công nghệ sấy lúa theo hướng cơ giới hóa với các loại máy sấy thích hợp.

-Nguồn nhiệt sử dụng trấu đốt trong các lò được tự động hóa hoàn toàn và lắng tro triệt để.

-Công nghệ đốt trấu trong các lò cyclon do Công ty Bùi Văn Ngọ giới thiệu là một trong những giải pháp thích nghi.

Sử dụng trấu phát điện phục vụ cho các nhà máy xay xát:

Các doanh nghiệp xay xát có quy mô nhỏ thường khoảng 6 tấn lúa/ giờ giảm dần. Công suất nhà máy xay xát phát triển ở quy mô 12 tấn lúa/ giờ và định hình khoảng 24 tấn lúa/ giờ ở các năm sau này.

Hiện nay một số công ty xuất khẩu gạo đã trang bị các hệ thống xát trắng, đánh bóng gạo có công suất lên đến 40 tấn lúa gạo/ giờ.

Quy mô sử dụng điện của các nhà máy xay xát lúa gạo ở các mức 300 KW/ giờ - 600 KW/ giờ - 1000 KW/ giờ - 2000 KW/ giờ.

Công suất xay xát

Tấn lúa/ giờ	Tiêu thụ điện	Các máy phát điện trấu
2	100 KW/ giờ	200 KW/ giờ
4	200 KW/ giờ	500 KW/ giờ
6	300 KW/ giờ	500 KW/ giờ
12	600 KW/ giờ	2 Hệ 500 KW/ giờ

 
Do việc sử dụng trấu phát điện cho nhà máy xay xát chiếm khoảng 60% lượng trấu phát thải. Lượng trấu đủ để phát điện và sấy lúa nên công nghệ đề xuất như sau:

Đối với các nhà máy xay xát lúa gạo công suất xay xát lúa từ 12 tấn giờ trở xuống nên sử dụng công nghệ trấu hóa gas chạy động cơ đốt trong.

Hiện nay một số nơi ở Campuchia cho thấy việc sử dụng động cơ Diesel kết hợp với gas trấu chạy máy phát điện giảm được 85% đến 90% Diesell là hiệu quả nhất.

Đối với các cụm xay xát có công suất từ 24 tấn lúa giờ trở lên, công suất xay xát 1000 tấn lúa ngày – 300.000 tấn lúa năm. Số lượng trấu phát sinh 60.000 tấn năm. Công nghệ đốt trấu trấu trong lò hơi quá nhiệt cung cấp hơi nước áp cao cho turbin có công suất 3 MW/ giờ là thích hợp.

Việc phát điện trấu với quy mô lớn hơn không kết hợp với nhà máy xay xát cần phải nghiên cứu cẩn trọng.

GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT:

Cần thử nghiệm các hệ thống hóa gas phục vụ cho các nhà máy phát điện gas trấu. Kết hợp với Diesell có công suất từ 250 KW đến 500 KW/ giờ với lý do sau:

-Công nghệ đơn giản dễ sử dụng

-Tận dụng được các máy Diesell có công suất phát điện từ 250 KW đến 500 KW

-Thích nghi với các nhà máy xay lúa

Về tổ chức thực hiện:

Nên tổ chức thành một nhóm nghiên cứu, xây dựng mô hình thí điểm tại ĐBSCL

Để thực hiện chương trình này, Công ty Bùi Văn Ngọ đã tài trợ cho Khoa Năng Lượng và Máy Nông Nghiệp Đại Học Nông Lâm TP. HCM nghiên cứu Cơ Bản về Công Nghệ Trấu Hóa Gas. Trong năm 2011 sẽ thực hiện việc chế tạo thử hệ thống hóa gas trấu, phát điện cho nhà máy xay xát lúa tại ĐBSCL. trong chương trình xây dựng mối liên kết 4 nhà tổ chức tại An Giang do Công Ty Cổ Phần Nông Nghiệp MeKong thực hiện.