Chuyên
gia
kinh
tế
Phạm
Chi
Lan
nói
rằng,
bà
“thực
sự
đau
xót
và
lo
lắng”
khi
nhiều
thương
hiệu
giá
trị
của
ngành
công
nghiệp
Việt
Nam
dần
dần
bị
các
đại
gia
quốc
tế
thâu
tóm.
M&A
tập
trung
vào
các
ngành
sản
xuất
công
nghiệp
cơ
bản
Thống
kê
cho
thấy,
điểm
chung
nhất
trong
các
cuộc
mua
bán
và
sáp
nhập
có
yếu
tố
nước
ngoài
gần
đây
là
phía
đối
tác
nhắm
đến
các
doanh
nghiệp
hàng
đầu
mỗi
ngành
nghề
của
Việt
Nam
để
sở
hữu
tỷ
lệ
chi
phối
và
gia
tăng
vị
thế
tại
thị
trường
80
triệu
dân
này.
Hầu
hết
M&A
tập
trung
vào
các
ngành
sản
xuất
cơ
bản,
có
quy
mô
thương
vụ
khá
lớn.
Trong
đó
hầu
hết
thương
hiệu
dù
không
quá
lâu
đời,
chưa
thật
sự
lừng
danh
quốc
tế
nhưng
đã
khá
quen
thuộc
và
gắn
bó
với
người
tiêu
dùng
trong
nước.
Trong
khối
ngành
công
nghiệp
nhẹ
có
thể
điểm
danh
một
vài
thương
vụ
như
vụ
hãng
bánh
kẹo
Glico
(Nhật
Bản)
chi
31
triệu
USD
mua
10,5%
cổ
phần
Công
ty
CP
Kinh
Đô;
Công
ty
Nawa
Plastics
(Thái
Lan)
nắm
giữ
cổ
phần
Nhựa
Bình
Minh
và
Nhựa
Tiền
Phong,
Công
ty
C.P
Pokphand
(nhà
sản
xuất
thức
ăn
gia
súc
Trung
Quốc)
mua
70,8%
cổ
phần
của
Công
ty
Chăn
nuôi
C.P
Việt
Nam.
Tập
đoàn
hàng
tiêu
dùng
và
dịch
vụ
hàng
đầu
ở
Ấn
Độ
Marico
sở
hữu
85%
cổ
phần
của
Công
ty
Hàng
gia
dụng
quốc
tế
ICP
(
chủ
thương
hiệu
X-Men,
L’Ovite);
Công
ty
Daio
Paper
Corporation
(Daio)
và
quỹ
đầu
tư
BridgeHead
(thuộc
Ngân
hàng
Phát
triển
Nhật
Bản
-
DBJ)
nắm
giữ
38%
cổ
phần
của
Công
ty
cổ
phần
Giấy
Sài
Gòn
.
Ngoài
ra
lĩnh
vực
cơ
sở
hạ
tầng,
vật
liệu
xây
dựng,
xi
măng
cũng
đang
là
lĩnh
vực
thu
hút
nhiều
nhà
đầu
tư
dài
hạn,
dù
trước
mắt
thị
trường
chưa
được
sáng
sủa.
Tiêu
biểu
như
việc
tập
đoàn
xi
măng
lớn
nhất
Indonesia
Simen
Gresik
bỏ
ra
230
triệu
USD
để
mua
70%
cổ
phần
của
Xi
măng
Thăng
Long
từ
Geleximco
và
SCG
Thái
Lan
mua
lại
85%
cổ
phần
của
Prime
Group
với
giá
7,2
tỷ
Baht,
tương
đương
4,9
nghìn
tỷ
đồng...
Chưa
kể
đến
thị
trường
Âu,
Mỹ,
chỉ
nói
riêng
tiềm
năng
thị
trường
nội
địa
80
triệu
dân
lẫn
thị
trường
ASEAN
với
thuế
quan
bằng
0
sau
khi
Cộng
đồng
kinh
tế
ASEAN
được
thành
lập
đã
thực
sự
là
một
viễn
cảnh
đầy
hứa
hẹn
khiến
các
nhà
đầu
tư
mạnh
tay
rút
túi
thời
điểm
này.
Nguy
cơ
bị
doanh
nghiệp
ngoại
chi
phối
thị
trường
Trong
hoàn
cảnh
bình
thường,
M&A
là
một
kênh
tốt
để
cho
các
doanh
nghiệp
chuyển
sang
giai
đoạn
phát
triển
mới,
khi
họ
cộng
tác
được
với
những
đối
tác
mang
tính
chất
chiến
lược.
Chẳng
hạn
có
thể
vươn
ra
thị
trường
nước
ngoài
hoặc
đã
mặt
ở
thị
trường
nước
ngoài
rồi
thì
vươn
lên
phần
cao
hơn
trong
chuỗi
giá
trị
hoặc
mở
rộng
thêm
thị
trường.
Tuy
nhiên
xét
trong
bối
cảnh
kinh
tế
Việt
Nam
từ
2-3
năm
nay
thì
nhiều
vụ
M&A
lại
diễn
ra
trong
điều
kiện
các
doanh
nghiệp
Việt
Nam
ở
một
vị
thế
khác.
Chuyên
gia
kinh
tế
cao
cấp
Phạm
Chi
Lan
nói,
đa
số
doanh
nghiệp
phải
tiến
hành
M
&A
vì
khó
khăn,
và
bà
“thực
sự
đau
lòng”
khi
nhìn
thấy
điều
đó.
“Vào
lúc
bí
về
đầu
ra,
bí
về
thị
trường,
bí
về
nguồn
vốn
và
các
mặt,
doanh
nghiệp
mình
không
thật
rõ
lắm
tương
lai
như
thế
nào
để
mà
quyết
định
những
bước
đi
tiếp;
thì
M&A
vừa
là
cơ
hội
như
là
người
sắp
sửa
chết
đuối
vớ
được
cọc.
Nhưng
đồng
thời
nó
vừa
là
thách
thức.
Bởi
cái
cọc
đó
ngày
nào
đó
có
thể
phang
vào
đầu
mình
và
mình
chết
bất
bất
kỳ
lúc
nào”.
“Khi
mình
phải
bán
đang
ở
thế
yếu,
khi
lợi
nhuận
không
cao
được
như
trước,
doanh
thu
giảm
sụt
xuống,
thị
phần
ít
đi,
bao
nhiêu
khó
khăn
chồng
chất
như
vậy
mà
các
doanh
nghiệp
nước
ngoài
họ
đều
biết
rõ
thì
rõ
ràng
mình
ở
thế
yếu
ở
trong
mặc
cả
nên
phải
bán
đi
với
giá
rẻ
mạt.
Tôi
nghĩ
đấy
là
các
vấn
đề
của
các
doanh
nghiệp
Việt
Nam.”
Thực
tế
cho
thấy,
những
tên
tuổi
như
Giấy
Sài
Gòn,
Phở
24,
quạt
ASIA,
Prime…
dù
có
thể
nói
là
giá
trị
thương
vụ
không
nhỏ,
nhưng
họ
đều
đang
kinh
doanh
hiệu
quả,
nên
xét
về
tiềm
năng
phát
triển
thì
những
cái
giá
này
không
đáng
kể.
Điều
đáng
lưu
tâm,
là
hầu
hết
các
thương
hiệu
mà
nhà
đầu
tư
ngoại
muốn
có
đều
là
những
tên
tuổi
trụ
cột,
vị
trí
1-2-3
ở
các
ngành
sản
xuất,
có
ảnh
hưởng
nhất
định
đến
thị
trường
trong
nước.
Nên
dù
các
giao
dịch
M&A
thời
gian
này
hầu
hết
là
sáp
nhập
thân
thiện
và
tự
nguyện,
nhưng
không
khó
để
nhận
ra
ý
đồ
thâu
tóm
nhằm
chi
phối
thị
trường
của
nhà
đầu
tư.
Trong
khi
đó,
chuyên
gia
kinh
tế
Phạm
Chi
Lan
cho
rằng,
kỹ
năng
chống
thâu
tóm
của
doanh
nghiệp
Việt
thì
rất
kém,
bà
lo
ngại
“chỉ
cần
họ
để
cho
thua
lỗ
vài
năm
là
mình
phải
rút
lui,
họ
thay
tên
đổi
chủ.
Cũng
hoàn
toàn
có
thể
có
nguy
cơ,
sau
khi
họ
thâu
tóm
thì
họ
lại
biến
thành
đơn
vị
nhập
khẩu
để
tiêu
thụ
hàng
của
công
ty
mẹ
là
chính
như
đã
diễn
ra
đối
với
ngành
điện
tử
của
Việt
Nam,
hay
là
hiện
nay
kể
cả
1
số
doanh
nghiệp
ô
tô
FDI.”
Bà
Lan
cũng
cho
biết,
bà
thực
sự
lo
ngại
việc
các
cơ
quan
quản
lý
nhà
nước
dường
như
không
để
ý
lắm
đến
những
điều
này.
“Tiếng
nói
kêu
nhiều
nhất
và
có
vẻ
Chính
phủ
quan
tâm
nhất
là
bất
động
sản
thì
lại
cứ
lo
cứu
DN
BĐS.
Đó
lại
chính
là
thành
phần
chủ
chốt
“góp
sức”
gây
ra
những
chấn
động
kinh
tế,
nhưng
đó
là
nhóm
lợi
ích
lớn,
họ
lobby
mạnh,
lợi
ích
họ
gắn
với
lợi
ích
của
quan
chức
hay
vợ
con
các
quan
chức.
Trong
khi
nhiều
doanh
nghiệp
trong
khu
vực
sản
xuất
công
nghiệp
-
khu
vực
đáng
lẽ
cần
được
quan
tâm
hơn
thì
lại
thờ
ơ
hơn.
Họ
đâu
đòi
hỏi
gì
vô
lý,
chỉ
cần
cho
họ
vay
vốn
bình
thường
thôi,
thế
mà
kể
cả
một
số
doanh
nghiệp
không
có
nợ
xấu
ngân
hàng,
xếp
hạng
tín
dụng
A,
A+
vẫn
không
được
cho
vay
do
lãi
suất
quá
cao.
Ví
dụ
như
Bộ
Công
Thương,
trách
nhiệm
rất
nặng
nề
là
phát
triển
công
nghiệp
nhưng
dường
như
mọi
nỗ
lực
của
họ
chỉ
xoay
quanh
hai
nhóm
điện
và
xăng
dầu
mà
chưa
chú
trọng
lĩnh
vực
khác.
Dù
hai
nhóm
này
quan
trọng
nhưng
các
nhóm
khác
cũng
đâu
có
kém?
Ví
như
doanh
nghiệp
chế
biến
thực
phẩm
chẳng
hạn,
nó
còn
là
số
phận
của
ngành
nông
nghiệp,
lo
đầu
ra
cho
nông
sản
nước
mình,
đâu
thể
kém
vai
trò
hơn?”
“Mình
đã
có
1
số
doanh
nghiệp
vươn
lên
được
rồi,
nếu
mình
hỗ
trợ
họ
để
họ
mạnh
lên
nữa
thì
họ
trở
thành
những
đầu
tầu,
họ
sẽ
kéo
được
các
doanh
nghiệp
khác
đi
cùng,
phát
triển
lên
họ
sẽ
làm
chủ
được
các
chuỗi
giá
trị
và
họ
sẽ
tập
hợp
được
các
doanh
nghiệp
khác
xung
quanh
họ
như
họ
là
1
trụ
cột.
Nhưng
nếu
chỉ
dừng
lại
ở
mức
mà
họ
làm
như
vừa
rồi
và
lại
phải
bán
đi
cho
nước
ngoài
với
giá
rẻ
thì
khả
năng
hình
thành
những
chuỗi
giá
trị
mới,
có
giá
trị
gia
tăng
cao
sẽ
bị
giảm
thiểu
đi
đáng
kể”.
“Nhà
nước
hãy
kéo
họ
lên,
giữ
họ
lại.
Đừng
để
doanh
nghiệp
phải
bán
mình
đi
với
giá
rẻ
mạt
!”-
chuyên
gia
kinh
tế
Phạm
Chi
Lan
nói.