Do
nông
dân
khó
trực
tiếp
làm
việc
với
doanh
nghiệp
đã
tạo
cơ
hội
để
đội
ngũ
“cò”
chen
vào
giữa.
Có
đủ
loại
"cò",
từ
“cò”
bán
cá,
“cò
giá”,
“cò”
thu
tiền,
thậm
chí
cả
“cò”
vay
nợ…
Một
nhóm
chuyên
gia
của
Viện
Chính
sách
và
Chiến
lược
phát
triển
nông
nghiệp
nông
thôn
(Ipsard)
vừa
công
bố
nghiên
cứu
mới
nhất
về
tình
trạng
“cò”
cá
tra.
Theo
đó,
đội
ngũ
“cò”
này
chuyên
ăn
chặn
tiền
bán
cá
của
dân,
khiến
lợi
nhuận
của
người
nuôi
cá
co
hẹp.
Lợi
nhuận
giảm
vì
“cò”
Ông
Phùng
Giang
Hải-
Phó
trưởng
Bộ
môn
Nghiên
cứu
chiến
lược
và
chính
sách
(thuộc
Ipsard),
người
trực
tiếp
nghiên
cứu
cho
biết:
“Trong
quá
trình
nghiên
cứu
chuỗi
giá
trị
từ
người
nuôi
cá
đến
doanh
nghiệp,
chúng
tôi
đã
phát
hiện
được
một
khâu
phi
chính
thống,
đó
là
cò”
cá
tra.
Trên
thực
tế,
đội
ngũ
“cò”
này
đã
xuất
hiện
từ
lâu,
nhưng
lúc
lên,
lúc
xuống,
nếu
tình
hình
sản
xuất,
tiêu
thụ
cá
tra
thuận
lợi,
“cò”
không
có
đất
sống,
còn
khi
việc
tiêu
thụ
khó
khăn,
là
nạn
“cò”
lại
rộ
lên”.
Theo
kết
quả
nghiên
cứu
tại
5
tỉnh
trọng
điểm
nuôi
cá
tra
ở
ĐBSCL
mới
đây
nhất
của
nhóm
nghiên
cứu
thuộc
Ipsard,
tính
từ
khi
xuất
bán
cá
tra
cho
doanh
nghiệp
đến
khi
thu
được
tiền,
người
nuôi
cá
tra
phải
chịu
thêm
nhiều
khoản
phí
làm
tăng
giá
thành
cá
tra
lên
mức
25.000-26.000
đồng/kg,
trong
khi
lợi
nhuận
của
người
nuôi
cá
bị
giảm,
chỉ
còn
2.000-2.500
đồng/kg.
Lý
do
để
cho
“cò”
cá
tra
phát
triển
mạnh
trong
thời
điểm
này,
theo
ông
Phùng
Giang
Hải
là
do
nông
dân
khó
trực
tiếp
làm
việc
với
doanh
nghiệp
và
đây
là
một
điểm
yếu
để
đội
ngũ
“cò”
chen
vào
giữa.
Nhìn
chung,
có
đủ
thứ
“cò”,
từ
“cò”
bán
cá,
“cò
giá”,
“cò”
thu
tiền,
thậm
chí
cả
“cò”
vay
nợ…
“Tính
chung,
từ
khi
cá
tra
trong
ao
nuôi
đủ
điều
kiện
xuất
bán
đến
khi
người
nuôi
lấy
được
tiền,
hộ
nuôi
cá
phải
chung
tiền
cho
ít
nhất
là
4
loại
“cò”
với
mức
chi
tiền
trung
bình
từ
200-250
đồng/kg
cá”
-
ông
Hải
nhận
xét.
“Ăn”
đủ
thứ
Loại
“cò”
đầu
tiên
là
“cò”
dẫn,
có
thể
là
thương
lái
hoặc
những
người
dân
địa
phương
nắm
được
thông
tin
thu
hoạch
từ
các
ao/hầm
nuôi
để
tìm
mối
bán
cá.
Tiếp
đến,
là
“cò”
mổ,
có
nhiệm
vụ
đưa
những
nhân
viên
của
công
ty
chế
biến
thủy
sản
đến
các
ao/hầm
nuôi
để
tiến
hành
mổ
cá
mẫu
kiểm
tra
màu
sắc
thịt
cá
cũng
như
dư
lượng
kháng
sinh
có
trong
cá.
Mức
chi
cho
“cò”
mổ
là
100-150
đồng/kg
cá.
Chưa
hết,
sau
“cò”
mổ,
lập
tức
xuất
hiện
đội
“cò”
chuyển.
Đội
“cò”
này
xuất
hiện
vì
việc
vận
chuyển
cá
thường
được
doanh
nghiệp
ủy
quyền
cho
bên
thứ
ba
như
chủ
ghe
hoặc
hợp
tác
xã
vận
chuyển.
Do
đó,
để
việc
vận
chuyển
cá
từ
hộ
đến
nhà
máy
chế
biến
được
thuận
lợi,
hộ
nuôi
cá
phải
bồi
dưỡng
tiền
“dầu”
cho
người
trực
tiếp
với
mức
khoảng
50
đồng/kg
cá.
Theo
tìm
hiểu
của
nhóm
chuyên
gia,
đối
với
các
hộ
nuôi
cá,
thường
họ
chỉ
được
doanh
nghiệp
thanh
toán
trước
20-25%
tổng
giá
trị
hợp
đồng
bán
cá.
Để
rút
ngắn
thời
gian
thu
tiền
trong
quá
trình
thanh
toán,
hộ
nuôi
phải
chung
tiền
cho
nhân
viên
phòng
kế
toán
của
công
ty,
hoặc
nhờ
người
quen
biết
doanh
nghiệp
giải
quyết
nhanh
để
sớm
nhận
được
tiền
với
mức
chi
50
đồng/kg,
loại
“cò”
này
được
gọi
là
“cò”
trả.
Theo
ông
Hải:
“Đôi
khi
“cò”
xuất
hiện
là
do
chính
mạng
lưới
nhân
viên
của
các
doanh
nghiệp.
Thường
chủ
doanh
nghiệp
không
thể
trực
tiếp
đi
thu
mua
cá,
mà
giao
cho
các
nhân
viên
đi
tìm
mối
thu
mua,
nhưng
để
thu
mồi,
các
nhân
viên
này
“đi
đêm”
với
“cò”
để
ăn
chia
lợi
nhuận
từ
việc
mua,
bán
cá”.
Cũng
theo
ông
Hải,
tuy
mức
chi
cho
“cò”
không
lớn,
nhưng
nếu
tính
cả
4
loại
“cò”
trên
lại,
tính
từ
khi
hộ
nuôi
cá
tra
bán
cá
đến
khi
hộ
thu
được
tiền,
hộ
nuôi
phải
chi
ít
nhất
200
đồng/kg
cá
cho
“cò”.
Với
quy
mô
trung
bình
200
tấn
cá,
hộ
nuôi
phải
chịu
thêm
chi
phí
cho
“cò”
từ
40
-
50
triệu
đồng/vụ.
“Người
nuôi
cá
tra
chịu
rất
nhiều
thiệt
thòi,
vừa
bị
doanh
nghiệp
chiếm
dụng
vốn,
vừa
phải
cõng
thêm
chi
phí
từ
“cò”,
nên
thay
vì
hưởng
mức
lợi
nhuận
sau
khi
trừ
chi
phí
đầu
vào
(4.000-4.500
đồng/kg
cá),
thì
hộ
nuôi
cá
chỉ
nhận
được
khoản
lợi
nhuận
từ
1.000-2.000
đồng/kg,
chưa
kể
những
hộ
gặp
rủi
ro
về
thiên
tai,
dịch
bệnh,
thậm
chí
hộ
nuôi
chỉ
huề
vốn
hoặc
thua
lỗ”. |