Trong
bối
cảnh
các
nước
vẫn
còn
rất
nhiều
bất
đồng
và
nội
dung
của
TPP
quá
rộng,
hiệp
định
này
khó
lòng
đạt
được
theo
đúng
kế
hoạch.
Hiệp
định
Đối
tác
xuyên
Thái
Bình
Dương
(TPP)
mà
những
người
ủng
hộ
ưu
ái
gọi
là
“Hiệp
định
thương
mại
của
thế
kỷ
21”
được
kì
vọng
sẽ
hoàn
tất
trong
năm
2013.
Tuy
nhiên,
trong
bối
cảnh
các
nước
vẫn
còn
rất
nhiều
bất
đồng
và
nội
dung
của
TPP
quá
rộng,
hiệp
định
này
khó
lòng
đạt
được
theo
đúng
kế
hoạch.
Ý
tưởng
về
một
dự
án
hội
nhập
kinh
tế
toàn
diện
giữa
Singapore,
New
Zealand
và
Chile
ra
đời
vào
năm
2002
và
được
Tiểu
vương
quốc
Brunei
hưởng
ứng.
Sau
5
lần
thương
thảo,
dự
án
đã
hoàn
thành
vào
năm
2005
với
sự
ra
đời
của
thỏa
thuận
Đối
tác
Kinh
tế
Chiến
lược
xuyên
Thái
Bình
Dương
(TPSEP
hay
P4).
Sau
khi
Tổng
thống
Mỹ
Barack
Obama
nhậm
chức
vào
tháng
1/2009,
các
cuộc
thương
lượng
dự
kiến
diễn
ra
vào
tháng
3/2009
đã
bị
hoãn
lại.
Tuy
nhiên,
trong
chuyến
công
du
châu
Á
đầu
tiên
vào
tháng
11/2009,
ông
Obama
đã
tái
xác
nhận
cam
kết
của
Mỹ
đối
với
TPP
và
vào
ngày
14/12/2009,
đại
diện
thương
mại
Mỹ
Ron
Kirk
thông
báo
với
quốc
hội
nước
này
rằng
Tổng
thống
Obama
có
kế
hoạch
tham
gia
các
cuộc
thương
lượng
về
TPP
“với
mục
tiêu
xây
dựng
một
hiệp
ước
khu
vực
tiêu
chuẩn
cao
và
qui
mô
lớn”.
Tại
Hội
nghị
thượng
đỉnh
APEC
diễn
ra
ở
Nhật
vào
cuối
năm
2010,
ông
Obama
còn
đề
nghị
các
nước
tạo
ra
những
bước
đột
phá
để
thúc
đẩy
và
mở
rộng
hợp
tác
nhằm
sớm
hoàn
thành
hiệp
định
giữa
chín
nước
ban
đầu.
Tháng
3/2013,
Thủ
tướng
Nhật
Bản
Shinzo
Abe
chính
thức
ngỏ
ý
rằng
Nhật
Bản
cũng
muốn
tham
gia
TPP
và
ngày
24/7
vừa
qua
Washington
đã
gỡ
bỏ
các
rào
cản
để
Nhật
Bản
có
thể
tiến
bước
vào
các
cuộc
đàm
phán
về
hiệp
định
này.
Như
vậy,
đến
nay
12
quốc
gia
đã
chính
thức
tham
gia
vào
tiến
trình
TPP
gồm
Australia,
Brunei,
Chile,
Canada,
Nhật
Bản,
Malaysia,
Mê
hi
cô,
New
Zealand,
Peru,
Singapore,
Mỹ
và
Việt
Nam.
Từ
đó
tới
nay,
19
vòng
đàm
phán
về
TPP
đã
được
tổ
chức
tại
nhiều
quốc
gia
khác
nhau.
Vào
tháng
4/2013,
các
thành
viên
APEC
đã
đề
xuất
mục
tiêu
kết
thúc
đàm
phán
và
ký
kết
Hiệp
định
TPP
trong
năm
2013
đồng
thời
kêu
gọi
tăng
cường
kết
hợp
hành
động
giữa
Tổ
chức
thương
mại
thế
giới
(WTO)
và
các
thỏa
thuận
hợp
tác
kinh
tế
như
TPP.
Những
trở
ngại
trên
con
đường
tới
“Hiệp
định
thương
mại
thế
kỷ”
Một
khó
khăn
trong
tiến
trình
kí
kết
TPP
bắt
nguồn
từ
bản
chất
của
hiệp
định
này
có
phạm
vi
điều
chỉnh
rất
rộng.
So
với
các
hiệp
định
BTA,
AFTA,
và
trong
WTO,
TPP
mở
rộng
hơn
rất
nhiều.
TPP
là
một
thoả
thuận
toàn
diện
bao
quát
tất
cả
các
khía
cạnh
chính
của
một
hiệp
định
thương
mại
tự
do
bao
gồm
trao
đổi
hàng
hoá,
các
quy
định
về
xuất
xứ,
rào
cản
kỹ
thuật,
trao
đổi
dịch
vụ,
vấn
đề
sở
hữu
trí
tuệ,
các
chính
sách
của
chính
quyền
về
vấn
đề
môi
trường,
lao
động,
chống
tham
nhũng...
So
với
các
vòng
đàm
phán
trong
khuôn
khổ
Tổ
chức
Thương
mại
thế
giới
(WTO),
đàm
phán
Hiệp
định
TPP
có
phạm
vi
rộng
hơn
nhiều.
Đàm
phán
WTO
chỉ
về
thị
trường
hàng
hoá,
dịch
vụ,
một
số
vấn
đề
liên
quan
đến
quyền
sở
hữu
trí
tuệ.
Với
phạm
vi
điều
chỉnh,
kéo
theo
tầm
ảnh
hưởng
ở
qui
mô
lớn
và
phức
tạp
như
vậy,
các
quốc
gia
tham
gia
đàm
phán
phải
tính
toán
hết
sức
thận
trọng.
Trở
ngại
khác
là
sự
chênh
lệch
quá
lớn
về
trình
độ
phát
triển
kinh
tế
của
các
thành
viên.
Do
sự
chênh
lệch
này,
các
nền
kinh
tế
đang
phát
triển
muốn
được
hưởng
một
số
quy
chế
đặc
biệt
nhưng
rất
khó
đạt
được
đồng
thuận
về
các
quy
chế
như
vậy.
Ngoài
ra,
vừa
qua
các
thượng
nghị
sĩ
Mỹ
đã
yêu
cầu
Tổng
thống
Barack
Obama
đưa
vấn
đề
“thao
túng
tiền
tệ”
ra
bàn
bạc
tại
các
cuộc
thảo
luận
về
TPP.
Điều
này
bắt
nguồn
từ
việc
các
nhà
sản
xuất
của
nước
Mỹ
(đặc
biệt
là
các
công
ty
sản
xuất
xe
hơi)
tức
giận
vì
đồng
yên
Nhật
hạ
giá
dưới
chính
sách
kinh
tế
mới
của
Thủ
tướng
Shinzo
Abe.
Nếu
chính
quyền
Obama
“đầu
hàng”
trước
áp
lực
của
quốc
hội
Mỹ
thì
tiến
trình
đàm
phán
kí
kết
TPP
sẽ
khó
tiến
tới
đích
như
kế
hoạch.
Trong
khi
đó,
một
số
quốc
gia
đang
tham
gia
các
cuộc
đàm
phán
TPP
lại
e
ngại
rằng
Hoa
Kỳ
sẽ
sử
dụng
hiệp
định
này
để
áp
đặt
các
quy
định
về
mở
rộng
về
bản
quyền
và
bằng
sáng
chế
lên
các
đối
tác
thương
mại
nhằm
bảo
vệ
các
doanh
nghiệp
và
các
nhà
sáng
chế
của
nước
này.
Đây
là
vấn
đề
đặc
biệt
nhạy
cảm
với
các
nền
kinh
tế
đang
phát
triển
như
Malaysia
và
Việt
Nam.
Theo
Lê
Dung
Infonet