Mỗi
động
thái
của
Nga
hay
phương
Tây
đều
được
cân
nhắc
trên
chi
phí
và
lợi
ích
không
cố
định
mà
phụ
thuộc
vào
bên
còn
lại.
*
Lý
thuyết
trò
chơi
nghiên
cứu
các
quyết
định
được
đưa
ra
trong
một
môi
trường
trong
đó
các
đối
thủ
tương
tác
với
nhau.
Nói
cách
khác,
Lý
thuyết
trò
chơi
nghiên
cứu
cách
lựa
chọn
hành
vi
tối
ưu
khi
chi
phí
và
lợi
ích
của
mỗi
lựa
chọn
là
không
cố
định
mà
phụ
thuộc
vào
lựa
chọn
của
các
cá
nhân
khác.
Trong
một
bài
viết
trên
Financial
Times,
cây
bút
Tyler
Cowen
có
viết:
“Michael
Ben-Gad,
giáo
sư
đến
từ
ĐH
London
và
là
người
đã
từng
nghiên
cứu
về
tính
tin
cậy
của
những
lời
hứa
hẹn
dài
hạn
của
các
chính
phủ,
đã
đật
ra
câu
hỏi
liệu
cam
kết
về
phòng
thủ
tập
thể
của
NATO
có
phải
là
tuyệt
đối.
Ông
cũng
tự
hỏi
điều
gì
sẽ
xảy
ra
nếu
như
quân
đội
Nga
tràn
qua
cây
cầu
ngăn
cách
Narva
và
Ivangorod
và
sau
đó
chiếm
lấy
thị
trấn
của
Estonia.
Liệu
có
phải
Mỹ
và
phương
Tây
chắc
chắn
sẽ
tham
chiến
để
bảo
vệ
toàn
vẹn
lãnh
thổ
của
Estonia?
Vị
giáo
sư
này
cho
rằng
Estonia
có
lý
do
để
lo
lắng.
Gần
như
toàn
bộ
người
dân
Narva
là
những
người
nói
tiếng
Nga”.
Điều
5
của
Hiệp
ước
NATO
quy
định
cuộc
tấn
công
vào
một
quốc
gia
cũng
đồng
nghĩa
với
tấn
công
vào
các
quốc
gia
còn
lại.
Điều
này
được
đặt
ra
với
mục
đích
làm
nhụt
chí
đối
phương.
Nga
(hay
bất
kỳ
quốc
gia
nào)
sẽ
nản
chí
trước
sự
đồng
thuận
của
NATO.
Tuy
nhiên,
NATO
chỉ
đạt
được
mục
tiêu
này
khi
cam
kết
trên
là
đáng
tin
cậy.
Theo
suy
luận
từ
lý
thuyết
trò
chơi,
mối
đe
dọa
từ
NATO
nghe
có
vẻ
mơ
hồ.
Trước
hết,
hãy
so
sánh
thiệt
hơn
giữa
các
lựa
chọn.
Có
vẻ
như
Nga
không
nên
giành
lấy
Estonia
bởi
NATO
đã
cam
kết
sẽ
đáp
lại
bằng
một
cuộc
tấn
công
trên
diện
rộng
và
cái
giá
mà
Nga
phải
trả
là
quá
đắt
so
với
những
gì
thu
về.
Tuy
nhiên,
vấn
đề
mấu
chốt
là
NATO
có
nên
phản
ứng
lại
bằng
cách
tấn
công
Nga
hay
không.
Chiến
tranh
thế
giới
thứ
ba
(với
trường
hợp
xấu
nhất
là
chiến
tranh
hạt
nhân)
là
khả
năng
dễ
xảy
ra
nhất.
Ngược
lại,
nếu
không
tấn
công
Nga,
thiệt
hại
là
không
lớn.
Khó
có
thể
tưởng
tượng
NATO
sẽ
hi
sinh
mạng
sống
của
hàng
nghìn
hoặc
thậm
chí
là
hàng
triệu
người
chỉ
để
bảo
vệ
toàn
vẹn
lãnh
thổ
của
Estonia.
Về
phía
Nga,
nếu
quyết
định
tấn
công
đem
lại
nhiều
lợi
ích
hơn,
Nga
sẽ
tấn
công.
Rõ
ràng
là
điều
này
sẽ
khiến
Nga
phải
trả
giá.
Tuy
nhiên,
Tổng
thống
Putin
lại
sẵn
sàng
chấp
nhận
một
số
thiệt
hại
về
mặt
kinh
tế.
Trong
trường
hợp
này,
không
ai
có
thể
khẳng
định
chắc
chắn
mối
đe
dọa
quân
sự
từ
NATO
sẽ
khiến
Nga
nản
lòng.
Có
cách
nào
để
ngăn
chặn
kịch
bản
này?
Nếu
Mỹ
cam
kết
sẽ
loại
Nga
ra
khỏi
hệ
thống
tài
chính
toàn
cầu
(như
đã
làm
với
Iran),
lời
đe
dọa
của
Mỹ
mới
có
thể
hiệu
quả
hơn.
Một
cách
khác
là
điều
quân
Mỹ
đến
Estonia.
Dẫu
vậy,
có
vẻ
như
Mỹ
và
phương
Tây
chưa
sẵn
sàng
cho
điều
này.
Thu
Hương
Theo
Trí
Thức
Trẻ/Economist