Việt
Nam
hiện
mới
có
3
sản
phẩm
được
chính
thức
công
nhận
có
chỉ
dẫn
địa
lý
ở
nước
ngoài.
Nhãn
hiệu
dễ
bị
“đánh
cắp”
Trong
khuôn
khổ
đàm
phán
các
Hiệp
định
thương
mại
tự
do
với
các
đối
tác,
trong
đó
có
Việt
Nam,
các
nước
châu
Âu
như
EU
và
EFTA
đã
thường
xuyên
đưa
ra
yêu
cầu
về
bảo
hộ
chỉ
dẫn
địa
lý
(GI).
Vấn
đề
bảo
hộ
sở
hữu
trí
tuệ,
bảo
hộ
chỉ
dẫn
địa
lý
không
còn
mới
đối
với
các
quốc
gia
trên
thế
giới,
tuy
nhiên,
tại
Việt
Nam,
vấn
đề
này
vẫn
chưa
thực
sự
được
coi
trọng,
đặc
biệt
là
các
mặt
hàng
nông
sản.
Số
liệu
thống
kê
chưa
đầy
đủ
của
Cục
Sở
hữu
trí
tuệ
(Bộ
Công
Thương)
cho
thấy,
đến
cuối
năm
2010
có
944
địa
danh
được
sử
dụng
cho
các
sản
phẩm,
dịch
vụ
đặc
thù
của
địa
phương.
Tuy
nhiên
đến
nay
mới
có
41
chỉ
dẫn
địa
lý
được
cấp
giấy
chứng
nhận
bảo
hộ
trong
nước,
trong
đó
có
38
sản
phẩm
của
Việt
Nam,
đa
số
thuộc
về
nông
sản
đặc
sản
của
địa
phương.
Tại
EU,
các
sản
phẩm
có
chỉ
dẫn
địa
lý
chiếm
hàng
tỷ
euro
trong
thương
mại
và
xuất
khẩu.
Còn
Việt
Nam
mới
có
3
sản
phẩm
là
nước
mắm
Phú
Quốc,
chè
xanh
Mộc
Châu
và
cà
phê
Buôn
Ma
Thuột
được
chính
thức
công
nhận
có
chỉ
dẫn
địa
lý
ở
nước
ngoài.
Nhiều
năm
nay,
trường
hợp
các
nhãn
hiệu
Việt
Nam
rơi
vào
tay
những
công
ty
nước
ngoài
không
ít,
song
dường
như
các
doanh
nghiệp
vẫn
chưa
mặn
mà
với
việc
đăng
ký
bảo
hộ
chỉ
dẫn
địa
lý.
Điển
hình
như
Cà
phê
Trung
Nguyên.
Năm
2000,
Thương
hiệu
cà
phê
Trung
Nguyên
–
thương
hiệu
được
đánh
giá
là
nổi
bật
nhất
của
cà
phê
Việt
Nam
đã
bị
một
công
ty
của
Mỹ
là
Rice
Field
nhanh
chân
đăng
ký
trước
tại
Cơ
quan
Sáng
chế
và
Nhãn
hiệu
Hoa
Kỳ
(USPTO).
Năm
2008,
nhãn
hiệu
kẹo
dừa
Bến
Tre
đã
bị
Công
ty
TNHH
Rừng
Dừa
đăng
kí
độc
quyền
nhãn
hiệu
tại
Trung
Quốc
được
8
tháng.
Nước
mắm
Phú
Quốc
đã
bị
một
công
ty
có
địa
chỉ
tại
Mỹ
sử
dụng
làm
nhãn
hiệu
hàng
hóa
từ
năm
1982.
Mới
đây
nhất,
nhãn
hiệu
cà
phê
Buôn
Ma
Thuột
của
Việt
Nam
do
công
ty
Cà
phê
Buôn
Ma
Thuột
Quảng
Châu
(Trung
Quốc)
từng
đăng
ký
bảo
hộ
nhãn
hiệu
đã
chính
thức
bị
hủy
bỏ
sau
gần
1
năm
phía
Việt
Nam
nộp
đơn
yêu
cầu.
Một
số
nhãn
hiệu
như
Kẹo
Bến
Tre,
cà
phê
Buôn
Ma
Thuột
đã
giành
lại
được
nhãn
hiệu
của
mình,
song
quá
trình
tranh
chấp
cũng
như
chi
phí
phải
bỏ
ra
rất
lớn.
Bên
cạnh
đó,
trong
nhiều
trường
hợp,
chủ
sở
hữu
truyền
thống
rất
khó
bác
bỏ
sự
đăng
ký
bảo
hộ
nhãn
hiệu
trước
nếu
sản
phẩm
chưa
được
nổi
tiếng
trên
thị
trường
đó,
vì
nó
phụ
thuộc
vào
nhận
thức
của
công
chúng
tại
thời
điểm
đăng
ký.
Cần
đánh
giá
đúng
lợi
ích
của
bảo
hộ
chỉ
dẫn
địa
lý
Nhiều
doanh
nghiệp
Việt
Nam
chỉ
chú
trọng
tới
số
lượng
xuất
khẩu,
chưa
quan
tâm
đến
xây
dựng
thương
hiệu.
Từ
đó
xuất
khẩu
nông
sản
của
Việt
Nam
chỉ
được
xuất
dưới
dạng
thô,
lợi
ích
kinh
tế
rất
thấp
dù
sản
lượng
lớn,
chất
lượng
cao.
Ngoài
ra,
chi
phí
bảo
hộ
tốn
kém
cũng
ảnh
hưởng
đến
quyết
định
đăng
ký
bảo
hộ
của
doanh
nghiệp.
Trong
khi
đó,
sự
liên
kết
giữa
các
doanh
nghiệp
lại
kém,
các
địa
phương
và
bộ,
ngành
lại
thiếu
quan
tâm
đến
chỉ
dẫn
địa
lý
đã
khiến
nhiều
đặc
sản
nước
ta
bị
doanh
nghiệp
nước
ngoài
nhái,
“cướp”
một
cách
công
khai.
Có
thể
thấy
rằng,
khi
sản
phẩm
có
nguồn
gốc
đang
dần
nổi
tiếng
trên
trường
quốc
tế,
thương
nhân
tại
các
nước
mà
địa
danh
nước
ngoài
chưa
gắn
liền
với
các
sản
phẩm
này
có
thể
lợi
dụng
cơ
hội
để
đăng
ký
địa
danh
làm
nhãn
hiệu
hàng
hóa
tại
nước
họ.
Trong
khi
các
chủ
sở
hữu
truyền
thống
cố
gắng
thâm
nhập
thị
trường
sẽ
phải
đối
mặt
với
những
cản
trở
do
nhãn
hiệu
hàng
hóa
đã
được
đăng
ký
trước,
các
chủ
sở
hữu
nhãn
hiệu
sẽ
càng
được
hưởng
lợi
từ
danh
tiếng
quốc
tế
này
càng
tăng
của
các
sản
phẩm
“đích
thực”
từ
khu
vực
địa
lý
truyền
thống.
Bà
Karine
Lutnaes
Aigner,
tư
vấn
cấp
cao
Phòng
Sáng
chế
công
nghiệp
Na
Uy
nhận
định:
“Việt
Nam
có
rất
nhiều
sản
phẩm
nông
sản
nổi
tiếng
và
mang
đặc
tính
riêng
biệt
như
các
loại
trái
cây,
giống
gạo,
song
nhiều
chủ
sở
hữu
vẫn
chưa
thấy
rõ
được
sự
cần
thiết
của
việc
đăng
ký
chỉ
dẫn
địa
lý
hay
bảo
hộ
thương
hiệu.
Do
vậy,
nếu
không
chú
ý
đến
việc
bảo
hộ
chỉ
dẫn
địa
lý
thì
nhiều
đặc
sản
của
Việt
Nam
sẽ
“biến
mất”
hoặc
gặp
những
vấn
đề
về
pháp
lý
khi
ra
thị
trường
quốc
tế”.
Theo
các
chuyên
gia,
nhận
thức
của
phần
lớn
người
dân
Việt
Nam
đối
với
vấn
đề
sở
hữu
trí
tuệ
và
chỉ
dẫn
địa
lý
còn
hạn
chế.
Nhiều
người
sản
xuất
không
hiểu
khái
niệm
chỉ
dẫn
địa
lý
và
không
biết
sẽ
được
lợi
ích
thế
nào
sau
khi
đã
bảo
hộ
cho
sản
phẩm
của
mình.
Đối
với
các
nhà
sản
xuất,
những
sản
phẩm
được
bảo
hộ
chỉ
dẫn
địa
lý
thì
thường
được
biết
đến
như
những
thương
hiệu
nổi
tiếng
và
giá
trị
kinh
tế
mang
lại
bao
giờ
cũng
cao
hơn
những
sản
phẩm
cùng
loại
thông
thường.
Bên
cạnh
đó,
khi
tham
gia
FTA
có
nghĩa
thuế
được
giảm
về
bằng
0,
lợi
thế
sẽ
thuộc
về
hàng
hóa
có
giá
rẻ
và
có
thương
hiệu.
Nếu
có
được
càng
nhiều
nông
sản
được
bảo
hộ
chỉ
dẫn
địa
lý
sẽ
nâng
giá
trị
kinh
tế
vừa
tăng
sức
cạnh
tranh
so
với
các
sản
phẩm
cùng
loại
của
các
nước
xuất
khẩu
khác.
Trung
bình,
giá
của
sản
phẩm
GI
cao
hơn
gấp
2,23
lần
so
với
sản
phẩm
cùng
loại;
từ
đó
giúp
nâng
cao
thu
nhập
và
tránh
thiệt
hại
kinh
tế
do
những
người
sử
dụng
bất
hợp
pháp
gây
ra.
Theo
thống
kê
tại
thị
trường
EU
thực
hiện
với
hơn
16.000
người
tiêu
dùng
cho
thấy,
43%
người
tiêu
dùng
châu
Âu
sẵn
sàng
trả
thêm
10%
cho
các
sản
phẩm
GI,
8%
người
tiêu
dùng
thậm
chí
có
thể
trả
thêm
20%.
Theo
Thùy
Anh
VOV