Theo
Hiệp
hội
Lương
thực
Việt
Nam
(trụ
sở
tại
TP
Hồ
Chí
Minh),
lũy
kế
xuất
khẩu
gạo
từ
đầu
năm
đến
ngày
30-11-2014
đạt
5,843
triệu
tấn,
trị
giá
đạt
hơn
2,7
tỷ
USD.
Thị
trường
xuất
khẩu
lớn
nhất
vẫn
là
Trung
Quốc
với
31,1%
thị
phần,
thứ
hai
là
thị
trường
Philippines
chiếm
hơn
21,9%,
kế
đến
là
Malaysia,
Gana
và
Indonesia.
Ước
tính,
trong
năm
2014,
Việt
Nam
xuất
khẩu
khoảng
6,5
triệu
tấn
gạo,
giảm
10%
so
với
năm
2013
và
giảm
1,17
triệu
tấn
so
với
năm
2012.
Như
vậy,
kể
từ
năm
2012
đến
nay,
xuất
khẩu
gạo
của
Việt
Nam
gặp
nhiều
khó
khăn,
tuy
tăng
về
lượng
nhưng
giảm
dần
về
giá
trị.
|
Cần
nâng
cao
chất
lượng
gạo
Việt
Nam
để
tiếp
cận
phân
khúc
thị
trường
cấp
cao. |
Theo
đánh
giá
của
các
chuyên
gia
Viện
Nghiên
cứu
lúa
quốc
tế
(IRRI)
và
Tổ
chức
Lương
nông
quốc
tế
(FAO),
gạo
Việt
Nam
số
lượng
nhiều,
chất
lượng
thấp,
giá
thành
cao,
hình
ảnh
xuất
khẩu
thấp,
chưa
hấp
dẫn
các
nhà
nhập
khẩu
và
thu
hút
đầu
tư
vào
Việt
Nam.
Theo
các
chuyên
gia,
nguyên
nhân
cơ
bản
là
gạo
Việt
Nam
vừa
không
có
thương
hiệu,
chất
lượng
lại
thấp,
khoảng
70%
lượng
gạo
xuất
khẩu
của
Việt
Nam
là
gạo
có
phẩm
cấp
thấp
(25%
tấm)
nên
khó
tiếp
cận
vào
các
phân
khúc
thị
trường
cấp
cao;
trong
khi
đó,
phân
khúc
cấp
trung,
cấp
thấp
lại
có
nhiều
quốc
gia
cùng
cạnh
tranh,
đưa
đến
giá
bán
và
lợi
nhuận
giảm.
PGS.TS
Nguyễn
Văn
Sánh
-
Viện
trưởng
Viện
Nghiên
cứu
phát
triển
Đồng
bằng
sông
Cửu
Long
(ĐBSCL)
phân
tích
sâu
hơn
rằng,
hiện
nay
có
gần
1,5
triệu
hộ
nông
dân
trồng
lúa
nhỏ
lẻ,
kỹ
thuật
sản
xuất
không
cao,
dẫn
đến
phí
sản
xuất
cao,
nhưng
giá
vật
tư
nông
nghiệp
và
chất
lượng
lúa
-
gạo
thấp;
tổ
chức
HTX
và
kinh
tế
hợp
tác
nông
dân
còn
yếu.
Hiện
nay,
toàn
vùng
có
1.562
HTX,
chiếm
8,73%
so
với
cả
nước,
trong
đó
HTX
nông
nghiệp
chiếm
khoảng
740
HTX
(khoảng
45%),
nhưng
chất
lượng
hoạt
động
không
cao.
Do
lãnh
đạo
HTX
yếu
kém
về
trình
độ,
chuyên
môn
và
nghiệp
vụ;
đa
số
thành
viên
tham
gia
là
hộ
nghèo,
dẫn
đến
khó
khăn
trong
việc
lập
kế
hoạch
sản
xuất
và
kinh
doanh;
đầu
vào
và
đầu
ra
trong
chuỗi
liên
kết
để
thực
hiện
"4
đúng"
(gồm
chất
lượng
đồng
nhất;
lượng
phải
đủ
khi
ký
hợp
đồng;
đúng
thời
điểm
thị
trường
cần;
giá
thành
sản
xuất
phải
thấp).
Theo
thống
kê
của
Ngân
hàng
Thế
giới,
chỉ
có
khoảng
10%
doanh
nghiệp
mua
lúa
trực
tiếp
của
nông
dân,
dẫn
tới
chuỗi
giá
trị
lúa
gạo
phải
qua
nhiều
khâu
trung
gian
từ
đầu
vào,
thương
lái,
sấy
lúa,
xay
xát,
lao
bóng
gạo
và
bán
cho
doanh
nghiệp
tiêu
thụ.
Chiến
lược
kinh
doanh,
công
nghệ
chế
biến,
khả
năng
cạnh
tranh
và
xâm
nhập
thị
trường
của
doanh
nghiệp
còn
nhiều
hạn
chế.
Đó
là
chưa
nói
tới
tình
trạng
có
rất
nhiều
"cò"
như
"cò"
lúa,
"cò"
gặt,
"cò"
sấy…
ảnh
hưởng
đến
liên
kết
nông
dân
và
doanh
nghiệp.
Sự
sụt
giảm
giá
trị
của
lúa
gạo
Việt
Nam
còn
bởi
lúa
gạo
ĐBSCL
chưa
có
thương
hiệu
như
gạo
Basmati
của
Ấn
Độ
hay
Khawdock
mali
của
Thái
Lan.
Thị
trường
cạnh
tranh
không
hoàn
hảo,
việc
tranh
mua
và
tranh
bán
xảy
ra
thường
xuyên.
Vì
thế
hạt
gạo
chỉ
chạy
lòng
vòng
trong
nội
địa,
làm
tăng
chi
phí
trước
khi
xuất
khẩu
hoặc
tiêu
thụ
trong
nước.
Nâng
cao
chuỗi
giá
trị
Theo
GS.TS
Võ
Tòng
Xuân,
chuyên
gia
nghiên
cứu
nông
nghiệp,
để
ngành
lúa
gạo
có
sức
bật
trong
thời
gian
tới
trước
hết
phải
nâng
cao
chất
lượng
hạt
gạo,
qua
đó
định
hướng
người
nông
dân
canh
tác
theo
chuỗi
giá
trị,
có
đầu
tư
chất
xám
trên
cơ
sở
quản
lý
tài
nguyên
thiên
nhiên
bền
vững,
phù
hợp
với
điều
kiện
sinh
thái
từng
vùng,
từng
địa
phương.
"Cần
chấm
dứt
việc
sản
xuất
tự
phát
của
nông
dân,
phải
theo
quy
hoạch
cụ
thể
từng
nơi.
Rồi
cũng
phải
hỗ
trợ
kỹ
thuật
chăm
sóc
cho
nông
dân.
Bên
cạnh
đó,
chúng
ta
phải
liên
kết
chuỗi
giá
trị,
quy
hoạch
vùng,
tìm
thị
trường
đầu
ra,
hướng
tới
sản
xuất
ra
những
sản
phẩm
nông
sản
phù
hợp
với
nhu
cầu
thị
trường
trong
nước
và
xuất
khẩu;
đồng
thời
quan
tâm
khâu
cơ
giới
hóa,
tận
dụng
phế
phẩm
trong
nông
nghiệp
để
nâng
cao
giá
trị
sản
xuất.
Ngoài
ra,
sản
xuất
phải
gắn
với
công
tác
đầu
tư
xây
dựng
nhà
kho
bảo
quản,
nhà
máy
chế
biến
sản
phẩm
trước
khi
cung
cấp
cho
thị
trường"
-
GS.TS
Võ
Tòng
Xuân
phân
tích.
Còn
theo
PGS.TS
Nguyễn
Văn
Sánh,
ngành
lúa
gạo
rất
cần
thị
trường
tiêu
thụ
sản
phẩm.
Tuy
vậy,
công
tác
xúc
tiến
thương
mại,
xây
dựng
thương
hiệu
đối
với
các
sản
phẩm
nông
sản
của
nước
ta
chưa
được
đầu
tư
thỏa
đáng,
từ
đó
ảnh
hưởng
đến
sức
cạnh
tranh
của
các
sản
phẩm
có
cùng
chất
lượng
của
Việt
Nam
trên
thị
trường
quốc
tế.
Đối
với
chuỗi
sản
xuất
trong
nước,
PGS.TS
Nguyễn
Văn
Sánh
cho
rằng,
cần
có
sự
liên
kết
giữa
người
nông
dân
với
doanh
nghiệp
theo
3
phương
thức:
Nông
dân
-
nông
dân,
nông
dân
-
doanh
nghiệp
và
doanh
nghiệp
-
doanh
nghiệp,
trong
đó
mối
liên
kết
giữa
nông
dân
với
doanh
nghiệp
trong
đầu
vào
và
đầu
ra
rất
quan
trọng
trong
nâng
cấp
chuỗi
giá
trị.
Bên
cạnh
mối
liên
kết
này,
liên
kết
vùng
và
sự
tham
gia
"4
nhà"
(nhà
nước,
nhà
khoa
học,
doanh
nghiệp
và
nông
dân)
nhằm
nâng
cao
chuỗi
giá
trị
trong
cánh
đồng
lớn
được
quy
hoạch
và
quản
lý
chặt
chẽ.
Đây
chính
là
thế
"chân
kiềng"
cần
thiết
để
ngành
lúa
gạo
phát
triển
nhanh
và
bền
vững.
Việt
Nam
đã
xuất
khẩu
5,89
triệu
tấn
gạo
(HNM)
-
Theo
Hiệp
hội
Lương
thực
Việt
Nam
(VFA),
trong
2
tuần
đầu
tháng
12,
Việt
Nam
đã
xuất
được
khoảng
47
nghìn
tấn
gạo
với
giá
trị
21,6
triệu
USD,
đưa
số
lượng
gạo
xuất
khẩu
của
cả
nước
từ
đầu
năm
đến
nay
lên
5,89
triệu
tấn,
thu
về
2,72
tỷ
USD.
Tuy
nhiên,
giá
gạo
xuất
khẩu
chỉ
được
467,1
USD/tấn,
giảm
2,6
USD/tấn
so
với
tháng
11-2014.
Trong
khi
giá
gạo
xuất
khẩu
giảm
thì
giá
lúa
gạo
trong
nước
ổn
định,
lúa
khô
loại
thường
đang
được
thương
lái
thu
mua
với
giá
5.500
-
5.600
đồng/kg,
lúa
dài
khoảng
5.650
-
5.800
đồng/kg;
gạo
nguyên
liệu
loại
1
làm
ra
gạo
5%
tấm
đang
bán
với
giá
7.200
-
7.250
đồng/kg...
Ngọc
Quỳnh
|