Đầu
vào
tăng,
đầu
ra
giảm
Theo
ông
Võ
Hùng
Dũng
–
Phó
Chủ
tịch
kiêm
Tổng
Thư
ký
Hiệp
hội
Cá
tra
Việt
Nam,
tình
hình
xuất
khẩu
cá
tra
từ
năm
2000
–
2012
rất
ảm
đạm,
giá
xuất
khẩu
bình
quân
giảm
liên
tiếp
từ
sau
năm
2000,
xu
hướng
giảm
theo
hình
răng
cưa
từ
năm
2001
–
2006,
sau
đó
là
chuỗi
giảm.
Trong
năm
2011,
sự
phục
hồi
giá
chẳng
qua
là
do
thiếu
nguyên
liệu
hơn
là
chiến
lược
kinh
doanh.
“Năm
2011,
xuất
khẩu
cá
tra
đạt
trên
1,8
tỷ
USD
đã
đưa
đến
việc
đặt
mục
tiêu
năm
2012
phải
cán
mốc
2
tỷ
USD.
Tuy
nhiên,
năm
2012,
xuất
khẩu
chỉ
đạt
1,75
tỷ
USD
và
ngành
cá
rơi
vào
tình
trạng
gần
như
khủng
hoảng,
kéo
dài
sang
năm
2013.
Câu
hỏi
đặt
ra
là:
Cái
gì
đang
diễn
ra
bên
trong
ngành
cá?
Ngành
cá
đang
đi
theo
chiến
lược
gì
và
đang
đi
theo
hướng
nào?
Ai
đóng
vai
trò
dẫn
dắt
chuỗi
ngành
cá?”
–
ông
Dũng
lập
luận.
Cũng
theo
ông
Dũng,
5
khó
khăn
chính
của
ngành
cá
hiện
nay
là:
Giống,
giảm
sản
lượng
để
tăng
giá,
thông
tin,
tín
dụng
và
thể
chế.
Cụ
thể,
tính
đến
cuối
tháng
8.2013,
toàn
vùng
đồng
bằng
sông
Cửu
Long
(ĐBSCL)
đã
thả
nuôi
đạt
4.700ha
(tăng
4,2%
so
với
cùng
kỳ),
năng
suất
bình
quân
chỉ
đạt
215
tấn/ha
(năm
2012
là
270
tấn/ha).
Trong
khi
đó,
giá
nguyên
liệu
đầu
vào
tăng,
như
giá
thức
ăn
tăng
từ
300
–
500
đồng/kg,
thuốc
thú
y
tăng
bình
quân
10%,
nguyên
liệu
đầu
vào
tăng...
Ngược
lại,
giá
bán
cá
tra
nguyên
liệu
dao
động
từ
20.500
–
22.700
đồng/kg
(tức
chỉ
bằng
hoặc
dưới
giá
thành
sản
xuất).
Trong
những
ngày
đầu
tháng
4
và
cuối
tháng
7,
giá
cá
nguyên
liệu
xuống
dưới
20.000
đồng/kg;
thậm
chí
có
những
thời
điểm
giá
xuống
19.000
đồng/kg,
người
nuôi
lỗ
từ
2.000
–
4.000
đồng/kg
cá.
Nguy
cơ
nước
ngoài
thâu
tóm
thị
trường
Theo
tìm
hiểu
của
chúng
tôi,
hiện
nay
doanh
nghiệp
(DN)
có
vùng
nuôi
riêng
ước
tính
chiếm
khoảng
60%
tổng
diện
tích
nuôi
cá
tra
của
toàn
vùng
ĐBSCL.
Một
số
DN
có
tiềm
lực
tăng
cường
đầu
tư
mở
rộng
vùng
nguyên
liệu
bằng
cách
thuê
lại
ao
của
dân
hoặc
đầu
tư
xây
dựng
vùng
nuôi
và
tận
dụng
được
lợi
thế
mua
vật
tư
đầu
vào
như:
Thức
ăn,
thuốc
được
chiết
khấu
khoảng
8
–
10%
(mua
trực
tiếp
nhà
sản
xuất
được
chiết
khấu
3
–
5%
và
hưởng
5%
thuế
VAT)...
Do
đó
giá
thành
sản
xuất
cá
nguyên
liệu
của
DN
thấp
hơn
so
với
các
hộ
nuôi
nhỏ
lẻ
khoảng
1.000
–
2.000
đồng/kg.
Từ
đó,
khi
giá
mua
nguyên
liệu
ngoài
thị
trường
xuống
thấp,
một
số
DN
chế
biến
đã
thực
hiện
bù
lỗ
chéo
từ
các
hoạt
động
chế
biến
cá
tra
sang
cho
vùng
nuôi
cá
nguyên
liệu.
Một
số
ít
DN
mặc
dù
tiếp
tục
gặp
khó
khăn
trong
sản
xuất,
thị
trường
tiêu
thụ
giảm
sút,
giá
cá
nguyên
liệu
giảm
nhưng
vẫn
tiếp
tục
đầu
tư
nuôi
vì
có
như
vậy
mới
được
tiếp
tục
vay
vốn
ngân
hàng
để
duy
trì
hoạt
động
của
DN.
Ông
Dương
Quốc
Xuân
-
Phó
Ban
chỉ
đạo
Tây
Nam
Bộ
nhận
định:
Một
trong
những
yêu
cầu
quan
trọng
là
sớm
đưa
ra
nghị
định
nuôi,
chế
biến
và
xuất
khẩu
sản
phẩm
cá
tra,
để
ngành
cá
tra
đi
đúng
hướng.
Tiếp
theo
cần
phải
rà
soát
lại
quy
hoạch
nuôi
cá
tra
cho
vùng
ĐBSCL.
Thời
gian
tới,
Ban
chỉ
đạo,
Hiệp
hội
Thủy
sản,
các
địa
phương
có
điều
kiện
nuôi
cá
cần
ngồi
lại
bàn
cụ
thể
về
vấn
đề
quy
hoạch
vùng
nuôi
cá
tra.
Tiếp
tục
đẩy
mạnh
xây
dựng
mối
liên
kết
chuỗi
từ
nuôi
cá
đến
chế
biến,
xuất
khẩu
một
cách
chặt
chẽ
Hiện
toàn
vùng
ĐBSCL
có
trên
70
DN
chế
biến
cá
tra;
một
số
DN
do
thiếu
vốn,
còn
lượng
hàng
tồn
kho
lớn
nên
hoạt
động
cầm
chừng.
Trước
bối
cảnh
ngành
xuất
khẩu
cá
tra
đang
gặp
rất
nhiều
khó
khăn,
theo
tìm
hiểu
của
chúng
tôi,
hiện
nay
một
số
DN
chế
biến
cá
tra
hoạt
động
cầm
chừng,
có
DN
giảm
2/3
công
suất
và
cắt
giảm
30
–
50%
lao
động;
hiện
tượng
các
DN
chế
biến
gia
tăng
xuất
khẩu
cá
tra
nguyên
con
(giá
1
USD/kg),
cá
tra
bỏ
đầu
và
nội
tạng
(1,5
–
1,6
USD/kg)
khá
phổ
biến.
Mặt
khác,
một
số
DN
chế
biến
còn
hạ
giá
bán
sản
phẩm
xuất
khẩu
(gây
nên
hiện
tượng
các
nhà
nhập
khẩu
lo
ngại
rủi
ro
nên
hạn
chế
giao
dịch
hợp
đồng
nhập
khẩu
lớn
và
tiếp
tục
nhập
khẩu
nhỏ
giọt
để
ép
giá),
và
quay
lại
ép
giá
thu
mua
cá
nguyên
liệu
trong
nước.
Trong
bối
cảnh
khó
khăn
của
ngành
cá
tra
kéo
dài,
thời
gian
qua
đã
có
rất
nhiều
ý
kiến
bức
xúc
về
vai
trò,
trách
nhiệm
của
Ban
chỉ
đạo
sản
xuất
và
tiêu
thụ
cá
tra
ĐBSCL
còn
quá
mờ
nhạt.
Ban
chỉ
đạo
có
vai
trò
quan
trọng
trong
việc
tháo
gỡ
khó
khăn
cho
ngành
cá
tra,
nhưng
qua
nhiều
năm
hoạt
động
không
giải
quyết
được
vấn
đề
gì
cho
ngành
cá
tra.
Tổng
Giám
đốc
Công
ty
cổ
phần
Xuất
nhập
khẩu
Thủy
sản
Cần
Thơ
-
ông
Võ
Đông
Đức
lo
ngại:
“Hiện
đã
có
một
số
DN
nước
ngoài
nhảy
vào
lĩnh
vực
này.
Đây
là
mối
lo
vì
các
DN
nước
ngoài
có
nguồn
vốn
lớn,
ổn
định,
tốt
hơn
chúng
ta.
Do
vậy
vấn
đề
tổ
chức
lại
sản
xuất
liên
kết
theo
chuỗi
giá
trị
là
rất
cần
thiết.
Tuy
nhiên,
cái
khó
nhất
hiện
nay
của
nông
dân
và
DN
là
thiếu
vốn”.
Theo
nhận
định
của
Bộ
NNPTNT,
xuất
khẩu
cá
tra
hiện
nay
có
quá
nhiều
đầu
mối
nên
xảy
ra
tình
trạng
chào
bán
phá
giá
lẫn
nhau
(để
giành
hợp
đồng);
sự
cạnh
tranh
không
lành
mạnh
như
lạm
dụng
tỷ
lệ
mạ
băng,
gia
tăng
hàm
lượng
nước...
làm
trầm
trọng
thêm
tình
trạng
mất
cân
đối
cung
-
cầu,
ảnh
hưởng
tới
chất
lượng,
hiệu
quả
sản
xuất
kinh
doanh.
Đây
cũng
là
nguyên
nhân
giá
cá
trong
nước
sụt
giảm
ảnh
hưởng
không
ít
đến
phát
triển
bền
vững
ngành
cá.
Theo
Đức
Khánh