10 sự thật ít biết về tiền giấy

Chiếc máy ATM cho đến nay có lịch sử mới chỉ 44 năm. Người Trung Quốc dùng tiền giấy đầu tiên trên thế giới.

Ở thời điểm chính phủ Mỹ đã đưa ra tờ tiền 100USD mới để ngăn tệ nạn làm tiền giả, Time nhìn lại một số sự thật nổi tiếng nhất liên quan từ thời Trung Quốc cổ đại đến nay. Dưới đây là 10 sự thật về tiền có thể khiến bạn choáng váng:

Tờ tiền có mệnh giá lớn nhất: Nếu tính theo mệnh giá của một tờ tiền giấy hợp pháp, tờ tiền có mệnh giá lớn nhất là tờ 100.000 peso do chính phủ Philippin phát hành năm 1998. Được thiết kế để kỷ niệm 100 năm độc lập khỏi sự thống trị của người Tây Ban Nha, tờ tiền này chỉ dành cho một số đối tượng người sưu tập nhất định, họ chỉ có thể mua số lượng nhất định với giá 180.000 peso tương đương 3.700USD.

Tờ giấy bạc ngân hàng lớn nhất: Tờ giấy bạc ngân hàng lớn nhất cho đến nay được phát hành bởi Ngân hàng Trung ương Anh vào năm 1948, có mệnh giá 1.000.000 bảng trong thời kỳ tái thiết đất nước.

Được dành riêng để cho chính phủ Mỹ sử dụng, loại giấy bạc này đã bị hủy chỉ sau vài tháng lưu hành, vì vậy công chúng có cực kỳ ít cơ hội để sở hữu nó. Thế nhưng dù nó không được sử dụng không đồng nghĩa với việc nó vô giá trị, vào năm 2008, 1 trong 2 tờ giấy bạc còn sót lại được mua với giá 120 nghìn USD.

Chiếc máy ATM đầu tiên trên thế giới: Có lẽ tính từ thời Acsimet đến nay, ý tưởng tuyệt vời nhất từng đến với con người khi người đó đang ở trong bồn tắm chính là ý tưởng về chiếc máy ATM.

Khi đang ngâm mình trong bồn tắm, nhà phát minh John Shepherd Baron đã thiết kế ra cái gọi là máy AM đầu tiên trên thế giới, dù tuyên bố của ông còn gây ra nhiều tranh cãi. Ông chuyển thiết bị đến ngân hàng Barclays của Anh. Ngay lập tức ngân hàng này chấp thuận và chiếc máy đầu tiên được lắp đặt ở London vào năm 1967. Chiếc máy ATM ban đầu không tính phí rút tiền.

Nguồn gốc của ký hiệu USD: Không ai biết nguồn gốc của ký hiệu USD, thế nhưng cơ quan chuyên phụ trách in tiền tại Mỹ đưa ra lời lý giải như sau: thiết kế này, ban đầu vốn được dùng cho tiền của Tây Ban Nha và đồng peso của Mêhicô. Người ta sau đó đã viết chữ S trước chữ P. Biểu tượng này được sử dụng rộng rãi trước khi tiền giấy đôla đầu tiên được chính phủ Mỹ phát hành. Biểu tượng này cho đến nay chưa hề được sử dụng trên đồng USD của Mỹ.

Bạn không thể giữ tiền mãi: Cuối cùng, tất cả các loại tiền giấy cũng sẽ hỏng. Giá trị của tờ tiền càng nhỏ, bạn càng sử dụng nó nhiều và tuổi đời của nó càng ngắn. Tờ tiền 1USD tồn tại chỉ khoảng 21 tháng trong khi tờ 100USD có thể tồn tại khoảng 7 năm. Trong khoảng thời gian trên, do lạm phát, giá trị của tờ tiền sẽ giảm dần, như vậy tốt nhất khi có tiền hãy tiêu đi.

Cục đặc nhiệm Mỹ - cơ quan chuyên trách chống tiền giả: Sau Nội chiến tại Mỹ, vấn đề làm tiền giả trở nên hết sức tồi tệ, người ta ước tính khoảng hơn 30% lượng tiền lưu thông trên thị trường đã bị làm giả, chính phủ Mỹ buộc phải hành động. Vào năm 1865, bộ phận đặc biệt thuộc Bộ Tài chính Mỹ đã được tạo ra để ngăn tệ nạn làm tiền giả.

Hiện nay cơ quan này vẫn chịu trách nhiệm ngăn chặn nạn tiền giả tuy nhiên họ lại được biết đến nhiều hơn với những nhân viên đặc nhiệm áo đen chuyên bảo vệ các lãnh đạo chính trị hàng đầu. Cục chịu trách nhiệm bảo vệ 24/24 cho các Tổng thống Mỹ sau khi cựu Tổng thống mỹ William McKinley bị ám sát vào năm 1901. 6.500 nhân viên của cục đã được chuyển sang Bộ An ninh nội địa Mỹ vào năm 2002.

Hình ảnh nữ hoàng Anh Elizabeth được ưa chuộng: Từ Úc cho đến cộng hòa Trinidad and Tobago, hình ảnh của nữ hoàng Anh đệ nhị xuất hiện trên đồng tiền của tất cả khoảng 33 nước trên thế giới. Canada là nước đầu tiên sử dụng hình ảnh liên quan đến hoàng gia Anh trên đồng tiền của họ.

Qua năm tháng, khoảng 26 chân dung của Elizabeth đã được dùng để in lên đồng tiền của Anh và các thuộc địa cũ của Anh. Dù nhiều nước khi in tiền sử dụng chân dung nữ hoàng thay đổi qua năm tháng theo tuổi tác của bà, nhiều chính phủ muốn giữ hình của bà lúc trẻ. Khi chính phủ Belize thiết kế lại đồng tiền vào năm 1980, họ lấy hình bà lúc 20 tuổi.

Tiền bẩn: Tất cả các loại tiền trên thế giới này đều có thể bị làm bẩn. Nghiên cứu cho thấy lượng không nhỏ tiền của Mỹ bị làm bẩn bởi cocain. Những kẻ buôn bán ma túy dùng bàn tay bẩn thỉu của chúng để vận chuyển tiền, tiền này sau đó lại được lưu hành trong cộng đồng.

Đến cả phân người cũng có thể được tìm thấy trên tiền giấy. Nghiên cứu cho thấy nhiều mầm gây bệnh được tìm thấy trên tiền giấy. Nhiều chuyên gia khẳng định tiền giầy còn bẩn hơn so với cả toilet. Virus và vi khuẩn tồn tại khoảng 48 tiếng trên bề mặt tiền giấy thế nhưng virus cúm có thể sống ở mặt tiền giấy đến 17 ngày.

Quốc gia lạm phát cao nhất thế giới: Để ứng phó với việc lạm phát tăng phi mã, lên tới 231 triệu %, giá một ổ bánh mì lên tới 300 tỷ đôla Zimbabwe, chính phủ Zimbabwe đã phát hành tờ tiền 100 nghìn tỷ đôla Zimbabwe vào đầu tháng 1/2011. Tuy nhiên không lâu sau đó, chính phủ Zimbabwe cho phép kinh doanh bằng nhiều đồng tiền khác. Động thái ngay lập tức kiềm chế lạm phát trong vài tháng. Người ta hy vọng tờ tiền mệnh giá 100 nghìn tỷ đôla Zimbabwe không được tiêu ở bất kỳ một nơi nào.

Tiền giấy đầu tiên trên thế giới: Tiền giấy được sử dụng đầu tiên bởi người Trung Quốc trong triều đại nhà Tang (năm 618 – 907 sau Công nguyên), chủ yếu dưới hình thức thương phiếu hay giấy trao đổi. Người Trung Quốc sử dụng tiền giấy khoảng 500 năm sau đó tiền giấy trở nên thịnh hành ở châu Âu vào thế kỷ 17.

Phải mất từ 1 đến 2 thế kỷ tiền giấy mới được cả thế giới sử dụng, thế nhưng đến lúc đó, Trung Quốc thực tế đã đối đầu với cuộc khủng hoảng tài chính: Trung Quốc in quá nhiều tiền giấy vả cuối cùng số tiền giấy trở nên mất giá trị. Trung Quốc lập tức loại bỏ hoàn toàn tiền giấy vào năm 1455 và vài trăm năm sau mới sử dụng trở lại. Từ “cash – tiền mặt” từng được dùng để nói đến đồng xu bằng đồng với lỗ vuông được sử dụng phổ biến trong thời nhà Tang.