Nếu
cuối
năm
dư
nợ
phi
sản
xuất
được
“kéo”
về
đúng
16%,
với
tổng
dư
nợ
hiện
khoảng
2,5
triệu
tỉ
đồng,
thì
cho
vay
phi
sản
xuất
ước
chừng
400.000
tỉ
đồng,
tương
đương
20
tỉ
đô
la
Mỹ,
bằng
gần
20%
GDP.
Các
ngân
hàng
“im
hơi
lặng
tiếng”
trước
việc
hàng
loạt
doanh
nghiệp
bất
động
sản
hạ
giá
bán
sản
phẩm
nhằm
thu
hồi
vốn
trả
nợ.
Không
ngân
hàng
nào
công
khai
việc
đòi
nợ
bởi
như
thế
chẳng
khác
nào
“vạch
áo
cho
người
xem
lưng”
rằng
dư
nợ
bất
động
sản
quá
nhiều.
Nếu
xét
về
số
tuyệt
đối,
dư
nợ
cho
vay
bất
động
sản
của
các
ngân
hàng
quốc
doanh
và
những
tổ
chức
tín
dụng
cổ
phần
lớn
chiếm
đa
số
số
dư
toàn
hệ
thống.
Nhưng
xét
về
tỷ
lệ
trên
tổng
dư
nợ,
các
ngân
hàng
này
kiểm
soát
tốt
hơn
những
ngân
hàng
đang
yếu
kém
thanh
khoản
và
chịu
tái
cấp
vốn.
Vào
cuối
tháng
6,
khi
bắt
buộc
phải
giảm
dư
nợ
phi
sản
xuất
về
mức
22%,
một
số
ngân
hàng
có
vấn
đề
đã
dựa
hơi
ngân
hàng
lớn
thông
qua
vay
mượn
hạn
mức,
bán
nợ.
Nhờ
đó
tỷ
lệ
22%
được
đảm
bảo
vào
thời
điểm
quy
định.
Tuy
nhiên
sau
một,
hai
tháng,
tỷ
lệ
đó
lại
tăng
lên
do
việc
“dựa
hơi”
không
thể
kéo
dài.
Thời
“dựa
hơi”
đã
chấm
dứt
Bây
giờ
việc
“dựa
hơi”
khó
hơn
rất
nhiều
vì
tương
lai
phải
sáp
nhập,
chuyển
nhượng,
mua
bán
lẫn
nhau
của
các
ngân
hàng
yếu
kém
đã
rõ
ràng.
Thành
viên
hội
đồng
quản
trị
một
ngân
hàng
cổ
phần
tầm
cỡ
nói:
“Chúng
tôi
đã
được
đề
nghị,
nhưng
chúng
tôi
kiên
quyết
không
nhận
các
ngân
hàng
yếu
kém
nếu
Ngân
hàng
Nhà
nước
(NHNN)
không
có
các
chính
sách
ưu
đãi
phù
hợp”.
Ông
Trần
Bắc
Hà,
Chủ
tịch
Hội
đồng
quản
trị
BIDV,
cho
biết:
“Là
định
chế
tài
chính
nhà
nước,
chúng
tôi
sẵn
sàng
tham
gia
quá
trình
tái
cơ
cấu
ngành
ngân
hàng
khi
Nhà
nước
chỉ
định”.
Đúng
là
BIDV
phải
thể
hiện
trách
nhiệm
và
nghĩa
vụ
của
một
ngân
hàng
quốc
doanh,
nhưng
việc
gách
vác
ngân
hàng
nhỏ
sẽ
không
thể
không
đi
kèm
những
ưu
đãi
đặc
biệt
về
cơ
chế.
Đến
lượt
mình,
các
tổ
chức
tín
dụng
có
vấn
đề
chỉ
còn
cách
đòi
nợ.
Một
ngân
hàng
được
tái
cấp
vốn
5.000
tỉ
đồng
đợt
vừa
rồi,
hiện
dư
nợ
bất
động
sản
vẫn
còn
hơn
50%
tổng
dư
nợ.
Những
khoản
vay
50-100
tỉ
đồng
ngắn
hạn
dưới
sáu
tháng
có
khả
năng
đòi
được
vì
giá
trị
tài
sản
thế
chấp
là
nhà
đất
thấp,
việc
phát
mại
càng
có
thể
thành
công
cao.
Đáng
ngại
hơn
là
các
dự
án
hàng
ngàn
tỉ
đồng,
không
thể
tìm
được
người
mua,
kể
cả
nhà
đầu
tư
nước
ngoài.
Giám
đốc
khối
tín
dụng
một
ngân
hàng
yêu
cầu
không
nêu
tên,
chỉ
ra:
“Mấy
năm
trước
các
chủ
đầu
tư
phần
lớn
xây
dựng
biệt
thự,
căn
hộ
cao
cấp.
Nay
căn
hộ
càng
cao
cấp
bao
nhiêu,
càng
ế
bấy
nhiêu.
Một
số
ngân
hàng
cho
vay
vướng
chủ
yếu
vào
phân
khúc
này.
Căn
hộ
cấp
thấp
do
chủ
đầu
tư
lấy
công
làm
lãi,
thường
thuộc
diện
tín
dụng
chính
sách
xã
hội,
nên
không
đáng
lo”.
Một
quan
chức
NHNN
giải
thích
thêm:
“Những
ngân
hàng
yếu
kém
chạy
theo
lợi
nhuận
đều
dính
dự
án
cấp
cao
hết.
Đụng
đến
tín
dụng
bất
động
sản
coi
như
điểm
huyệt
hệ
thống
ngân
hàng”.
Thức
tỉnh
số
liệu
Giả
sử
đến
cuối
năm
dư
nợ
phi
sản
xuất
của
hệ
thống
ngân
hàng
được
“kéo”
về
đúng
16%,
với
tổng
dư
nợ
hiện
khoảng
2,5
triệu
tỉ
đồng,
thì
cho
vay
phi
sản
xuất
ước
chừng
400.000
tỉ
đồng,
tương
đương
20
tỉ
đô
la
Mỹ,
bằng
gần
20%
GDP.
Còn
hiện
tại,
lấy
tỷ
lệ
của
ngày
30-6-2011
là
22%,
con
số
này
tương
ứng
là
550.000
tỉ
đồng,
27
tỉ
đô
la
Mỹ
và
27%
GDP.
Trong
cơ
cấu
tín
dụng
phi
sản
xuất,
cho
vay
chứng
khoán
hiện
chiếm
tỷ
trọng
nhỏ
(thị
trường
chứng
khoán
đang
trong
cơn
khủng
hoảng),
phần
còn
lại
là
cho
vay
bất
động
sản
và
tiêu
dùng.
Trong
cho
vay
tiêu
dùng,
khoảng
80-90%
thuộc
về
hỗ
trợ
mua
nhà,
sửa
nhà.
Vay
tiêu
dùng
để
du
học,
mua
sắm
tiện
nghi
cá
nhân
đối
với
người
Việt
không
nhiều
và
cũng
không
phải
thói
quen,
trừ
vay
mua
ô
tô
nhưng
tỷ
lệ
loại
phương
tiện
giao
thông
này
trên
đầu
người
còn
thấp.
Như
vậy
hàng
chục
tỉ
đô
la
Mỹ
dư
nợ
phi
sản
xuất
đang
nằm
ở
bất
động
sản.
Hãy
nhìn
các
tòa
cao
ốc,
trung
tâm
thương
mại,
căn
hộ
cho
thuê
sừng
sững
ở
Hà
Nội
và
TPHCM,
thử
hỏi
có
bao
nhiêu
tòa
nhà
trong
số
đó
được
xây
nên
hoàn
toàn
bằng
vốn
tự
có
của
chủ
đầu
tư?
Khảo
sát
của
một
ngân
hàng
nước
ngoài
ở
TPHCM
cho
biết
hầu
hết
là
vay
vốn
ngân
hàng,
mức
vay
khoảng
50-70%
giá
trị
dự
án.
Giống
như
máu
của
cơ
thể,
tiền
của
ngân
hàng
đang
chảy
trong
những
tòa
cao
ốc,
trong
các
khu
căn
hộ,
biệt
thự,
trong
các
dự
án
đô
thị
cũ
và
mới!
Khi
thị
trường
bất
động
sản
hoạt
động
bình
thường,
các
dự
án
có
thể
sinh
lời,
dòng
tiền
chuyển
động,
nợ
cũ
được
trả,
nợ
mới
được
vay,
vòng
quay
tín
dụng
nối
nhịp.
Nay
thị
trường
bất
động
sản
đóng
băng,
mất
thanh
khoản,
tiền
cho
vay
gần
như
“chết
đứng”.
Tín
dụng
ngân
hàng
bị
liệt
một
mắt
xích.
Vì
sao
tháng
9?
Giới
quan
sát
nhận
thấy
rõ
trào
lưu
giảm
giá
bất
động
sản
vốn
âm
thầm
từ
lâu
đã
bất
ngờ
tăng
nhiệt
từ
tháng
9-2011.
Có
hai
lý
do
dẫn
đến
sự
tăng
nhiệt
này.
Thứ
nhất,
trong
tháng
9
NHNN
đã
bán
ra
một
lượng
ngoại
tệ
lớn
can
thiệp
tỷ
giá.
Đợt
can
thiệp
đầu
tiên
khoảng
1,5
tỉ
đô
la
Mỹ
và
từ
đó
đến
nay
ước
thêm
500
triệu
nữa,
tức
khoảng
2
tỉ
đô
la
Mỹ
đã
được
cơ
quan
quản
lý
sử
dụng.
Một
lượng
tương
ứng
tiền
đồng
đã
được
hút
về
vô
thời
hạn.
Việc
bơm
tiền
ra
qua
kênh
thị
trường
mở
để
cân
bằng
chỉ
có
tính
thời
hạn
và
trên
tinh
thần
chính
là
kiểm
soát
lạm
phát.
Ngoài
ra
việc
thắt
chặt
cung
tiền
đồng
có
tác
dụng
rõ
rệt
trong
chống
đầu
cơ
tỷ
giá.
Việc
gia
tăng
tổng
phương
tiện
thanh
toán
vào
những
tháng
cuối
năm
không
nằm
trong
chương
trình
khuyến
khích,
đặc
biệt
khi
còn
đó
những
lo
ngại
lạm
phát
có
thể
bùng
phát
trở
lại
vào
tháng
11,
12
theo
chu
kỳ
mùa
vụ
và
khi
tăng
trưởng
tín
dụng
của
năm
sau
dự
kiến
chỉ
12%,
thấp
hơn
chỉ
tiêu
của
năm
nay.
Điều
này
đã
ảnh
hưởng
tức
thì
đến
sự
phát
triển
tín
dụng
của
các
ngân
hàng.
Để
có
nguồn
vốn
dự
phòng
cuối
năm
và
hạn
chế
rủi
ro
tỷ
giá,
nhiều
ngân
hàng
giảm
dư
nợ
cho
vay.
Địa
chỉ
thu
nợ
đầu
tiên
và
hạn
chế
cho
vay
mới
được
ngân
hàng
nhắm
đến
là
bất
động
sản.
Thứ
hai,
việc
áp
dụng
triệt
để
trần
lãi
suất
huy
động
14%/năm,
trong
bối
cảnh
giá
vàng
biến
động
mạnh,
đã
khiến
một
phần
nguồn
tiền
trong
dân
chuyển
từ
tiền
đồng
sang
vàng.
Vốn
huy
động
tiền
đồng
tháng
9
giảm
có
sự
góp
sức
của
yếu
tố
này.
Bên
cạnh
đó,
tiền
gửi
cũng
chuyển
hướng
từ
ngân
hàng
yếu
kém
về
ngân
hàng
lớn.
Hiện
tượng
thiếu
thanh
khoản
xảy
ra
ở
những
ngân
hàng
yếu
kém,
đẩy
mặt
bằng
lãi
suất
cho
vay
lên
cao
và
việc
thu
nợ
càng
trở
nên
cấp
thiết.
Hai
tháng
qua
tín
dụng
bất
động
sản
đã
bị
“điểm
danh”
và
thu
nợ,
giảm
cho
vay
mới
chỉ
bắt
đầu.
Việc
vay
vốn
của
giới
kinh
doanh
bất
động
sản
sẽ
còn
khó
khăn
hơn
nhiều
trong
năm
2012.
Trước
những
dấu
hiệu
của
“cơn
bão”
bất
động
sản,
ngày
4-11-2011
NHNN
đã
ban
hành
văn
bản
yêu
cầu
các
ngân
hàng
báo
cáo
gấp
dư
nợ
tín
dụng
bất
động
sản.
Cho
dù
số
liệu
dư
nợ
là
bao
nhiêu,
và
ngay
cả
khi
tiến
độ
thu
nợ
có
thể
được
giãn,
các
đợt
giảm
giá
bất
động
sản
sẽ
còn
gia
tăng.
Công
ty
cổ
phần
Phát
triển
nhà
Từ
Liêm
(NTL-HSX),
một
doanh
nghiệp
không
vay
nợ,
có
hàng
trăm
tỉ
đồng
gửi
ngân
hàng,
mà
cũng
vừa
giảm
giá
bán
đất
biệt
thự
20-25%.
Những
doanh
nghiệp
bất
động
sản
có
nợ
đáo
hạn
hẳn
đang
cảm
thấy
nước
đã
đến
chân
mình.